بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، در ماه ژانویه گفته بود ویروس تظاهرات ضد حکومتی، هرگز به سوریه نخواهد رسید، اما پیش بینی او غلط از آب درآمد و موج اعتراضات ضد استبدادی در جهان عرب، سوریه را نیز دربرگرفت.
علیرغم لغو وضعیت اضطراری پنجاه ساله در سوریه، سرکوب معترضان در شهرهای مختلف این کشور با شدت ادامه دارد.
از زمان آغاز اعتراض‌ها و سرکوب مخالفان گروهی از تحلیلگران به شباهت آن به روش و الگویی که در ایران استفاده شده، اشاره کردند. مقایسه این روش‌ها و الگوها به آنجا رسید که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا روز گدشته گفت: دولت سوریه به دنبال کمک جمهوری اسلامی ایران است تا برای سرکوب مخالفان خود از «همان روش‌های ددمنشانه» استفاده کند.
اما این شباهت‌ها نه تنها در شیوه ها و ابزار سرکوب دولت‌های سوریه و ایران علیه معترضان، بلکه در شعارهای مخالفان دولت در دو کشور و نیز در بخشی از خواست‌های آنها دیده می شود.
با این همه گروهی از تحلیلگران نیز به برخی تفاوت‌ها اشاره می‌کنند.
علیرضا نوری زاده، روزنامه نگار و تحلیل گر مسائل خاورمیانه مقیم لندن، در گفت‌وگو با مردمک در مورد تفاوت‌های دو جامعه می‌گوید: «جامعه ایران حداقل ۱۱۰ سال جامعه مدنی را ممارست کرده اما در سوریه این گونه نیست. سوریه بعد از استقلال، تنها دوران کوتاهی دمکراسی را تجربه کرده اما بعد از کودتای نظامی حزب بعث و جدا شدن سوریه از جمهوری متحد عرب، یک حکومت سوسیالیستی سرکوب‌گر در آنجا روی کار آمد».
به گفته آقای نوری زاده، تفاوت مهم جنبش اعتراضی سوریه با ایران در این است که در سوریه، «یک جامعه مدنی فعال و پویا مثل ایران وجود ندارد اما جنبش سبز ایران، رنگارنگ است و در آن تنوع وجود دارد، در حالی که در سوریه تنها یک خشم عمومی است که منفجر شده و رهبری و انضباط ندارد».
«دنباله‌روی» سوریه از ایران در سرکوب
به گزارش روزنامه الشرق الاوسط، تا کنون بیش از ۲۰۰ نفر در جریان اعتراضات چهار هفته اخیر سوریه جان باخته و گروه زیادی زخمی، بازداشت و ربوده شدند.
در برخی تصاویر ویدئویی که با موبایل‌ها تظاهرکنندگان گرفته شده و از رسانه های بین المللی پخش شده، معترضانی دیده می‌شوند که با دست‌های بسته بر کف خیابان افتاده و ماموران امنیتی رژیم سوریه با قنداق تفنگ و لگد بر سر و روی آنها می‌کوبند.
علیرضا نوری زاده نیز معتقد است که از نظر سرکوب شهروندان، حکومت های ایران و سوریه، خیلی به هم شبیه‌اند. به گفته وی، «دو رژیم از سال ۱۹۸۰ با هم صیغه ازدواج خواندند اما این طرف ایرانی بوده که تا الان باج داده است».
«نگرانی» دولت ایران از سقوط دولت سوریه
بسیاری از تحلیلگران و سیاستمداران بر این عقیده‌اند که نا‌آرامی‌ها و اعتراض‌های مردم سوریه، موجب نگرانی حکومت ایران شده است.
به نوشته هدا الحسینی، تحلیل گر سیاسی روزنامه شرق الاوسط، اگر در ماه‌های گذشته با تغییراتی که در جهان عرب به وقوع پیوست غافلگیر شدیم، احتمالا در ماه‌های آینده با انجام تغییرات در جهان غیر عرب منطقه از جمله ایران، تکان خواهیم خورد.
به گفته علیرضا نوری زاده، سقوط حکومت سوریه برای جمهوری اسلامی «فاجعه‌بار» خواهد بود، به همین دلیل تهران تمام تلاش خود را می‌کند که مانع از انجام این کار شود. به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه سقوط رژیم سیاسی سوریه می‌تواند به سقوط حکومت ایران نیز بیانجامد.
محمود کیان ارثی، دیگر کارشناس مسائل خاورمیانه در یادداشتی در مردمک می‌نویسد «در پس موضع مقامات ایران درباره نا‌آرامی‌ها و اعتراض‌های سوریه، یک نگرانی بزرگ نهفته است؛ اگر حکومت بشار اسد سقوط کند، تهران مهم‌ترین شریک عرب خود را از دست خواهد داد».
اما به اعتقاد آقای نوری زاده، «تغییرات در سوریه، خونین‌تر از آن خواهد بود که تا حالا بوده و رژیم سوریه به این سادگی‌ها تسلیم نخواهد شد».
رویکرد رسانه‌های دولتی
تبلیغات و اخبار رسانه‌های دولتی سوریه در مورد ماهیت اعتراض‌ها، تکذیب خشونت ماموران دولتی و آمار کشته‌شده‌ها، یکی دیگر از شیوه‌هایی‌ست که حکومت سوریه برای تاثیر گذاشتن بر اعتراض‌های در این کشور در پی گرفته است. روشی که پیشتر در اعتراض‌های ایران نیز به اشکال گوناگون به کار گرفته شد.
خبرگزاری رسمی سوریه، روز شنبه (۲۳ آوریل)، تیراندازی به سوی مردم در شهرهای درعا و حمص را کار «تبهکاران مسلح» دانست.
علیرضا نوری زاده در مورد رسانه‌های حکومت سوریه و شباهت آن به روش‌های رسانه‌ای در میان ساز و کارهای خبری رسمی در ایران به مردمک می‌گوید: «سوری‌ها همان حرف‌ها را می‌زنند که ایران می‌زد. در سوریه صحبت از این است که یک عده مسلح به مردم تیراندازی کردند و این‌ها همان حرف‌هایی است که دولت ایران می‌زد. در ایران ماشین پلیس از روی مردم رد می‌شد اما دولت می‌گفت کار خودشان بوده یا خواهر زاده آقای موسوی را خود آن ها (سبزها) کشتند و یا ندا آقا سلطان را انگلیسی ها کشتند».
به اعتقاد آقای نوری زاده، این حرف ها نشان دهنده یکی بودن منابع آنهاست و از دید او «جنگ روانی سپاه پاسداران» در سوریه به کار گرفته می‌شود.
دولت سوریه نیز همانند دولت ایران، مخالفان خود را متهم به وابستگی به قدرت‌های خارجی می‌کند و مدعی است که آنها «عوامل بیگانه»اند و قصد تجزیه سوریه را دارند.
وزارت کشور سوریه، روز دوشنبه هجده آوریل با انتشار بیانیه‌ای، تظاهرات مردم در میدان ساعت حمص را کار گروه‌های تندرو اسلامی مسلح و «سلفی»ها دانست.
علیرضا نوری زاده در گفت‌وگو با مردمک، ضمن تایید وجود این نوع گروه‌ها در سوریه می‌گوید: «در میان معترضان گروه های کوچکی هستند که به غرب یا شرق وابسته‌اند مثل سلفی‌ها که با القاعده در ارتباط‌اند. اما ما از یک جنبش عمومی حرف می‌زنید. گروهی در [مثلا] لندن یا واشنگتن قادر نیستند ملتی را به حرکت دربیاورند».
چندی پیش وزارت امور خارجه آمریکا، ایران را متهم کرده بود که به حکومت بشار اسد، برای سرکوب معترضان سوری کمک می‌کند اما ایران و سوریه این اتهام را رد کرده‌اند.
با این همه همچنان کم نیستند کسانی که نقش حکومت ایران را در سرکوب ناراضیان سوری جست‌وجو می‌کنند.
ایران در مورد خشونت‌های خونین سوریه واکنشی نشان داده جز آنکه دستگاه دیپلماسی این کشور همزبان با مقام‌های سوری، اعتراضات را به خارج از سوریه ارتباط داده‌اند.
