نگرانی ایران نسبت به جایگاه خود در سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، موضوع مقاله‌ای است که روشنک تقوی، کارشناس اقتصاد، در مجله تایم نوشته است.
خانم تقوی، کارشناس اقتصاد و سیاست ایران و خاورمیانه، این مقاله را با توجه به تحریم ایران، قیمت نفت خام، ظرفیت تولید و مشکلات پالایشگاه‌های ایران نوشته است. مردمک این مقاله را ترجمه کرده است:
ایران احتمالا از خیزش‌های مردمی عربی در شمال آفریقا و خاورمیانه نوعی اعتبار سیاسی به‌دست آورده است زیرا به‌نظر می‌رسد که برخی از این حکومت‌های جدید موافق جمهوری اسلامی هستند اما برخی از آنها برضد نفوذ ایران درمیان جنبش‌های مخالف منطقه موضع گرفته‌اند.
این در شرایطی است که با وجود تمام این تغییرات و اعتبار سیاسی که ایران در برخی کشورهای منطقه به‌دست آورده است هیچ تغییر اقتصادی ناگهانی در این کشور ایجاد نشده است و درواقع جمهوری اسلامی ایران که دومین تولیدکننده نفت اوپک است نگرانی عمیق خود را درمورد تولید نفت خام نشان داده است.
مقام‌های مسئول در وزارت نفت ایران نگران هستند که نفوذ ایران در اوپک ضعیف خواهد شد زیرا این کارتل نفتی برای هریک از اعضای گروه حداکثر تولید نفت را تعیین می‌کند.
عربستان سعودی، رقیب منطقه‌ای ایران در حوزه نفت، نخستین رتبه تولید نفت را در اوپک دارد و عراق، دیگر رقیب ایران نیز افزایش تولید نفت را شروع کرده است.
یک تحلیلگر قدیمی اقتصادی در تهران که به دولت ایران مشاوره می‌دهد، گفت: اکنون که عراق افزایش ذخایر نفتی خود را اعلام کرده است این نگرانی جدی وجود دارد که جایگاه ایران در اوپک آسیب دیده است.
این تحلیلگر (که نامش فاش نشده) افزود: این نگرانی تا جایی است که در صدر اخبار اعلام شد که ایران سال گذشته قراردادهای نفتی خود را با شریکان دیرینه تجاری و خریداران سنتی نفت خود ازدست داده است.
به گفته این تحلیلگر ایران روی کسری تولید نفت عراق به عنوان «سپری» در برابر تحریم‌های بالقوه بخش نفت خام خود، حساب باز کرده است و اگرچه عراق درحال حاضر از سهمیه تولید اوپک مستثنی است اما مقام‌های دولت ایران نگرانی خود را این‌گونه اذعان داشته‌اند که احیای این رقیب تاریخی در بخش تولید نفت بر جایگاه تهران در اوپک تاثیر خواهد گذاشت.
پیش از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ و در سال‌های ۱۹۸۰ که ایران و عراق درگیر یک جنگ هشت ساله با یکدیگر بودند، تهران و بغداد برسر تولید نفت در اوپک با یکدیگر اختلاف داشتند.
اگرچه ایران این روزها نفوذ خود را در بغداد به دلیل دولت شیعه عراق افزایش داده است اما این نفوذ ایران روی تصمیم عراق برای احیای صنعت نفتی جنگ‌زده خود تاثیرگذار نخواهد بود.
بنابراین ادامه افزایش ظرفیت تولید نفت در عراق، جایگاه ایران را به عنوان دومین صادرکننده نفت اوپک به خطر می‌اندازد با توجه به آن که عرضه نفت در ایران بیش از تقاضا است و این کشور ازسوی غرب نیز تحریم شده است.
تاکنون ایران بخشی از سهم بازار نفتی خود را به عراق باخته است زیرا عراق از فن‌‌آوری بالاتری برای استخراج نفت برخوردار است و میتواند قیمت‌های پایین‌تری را برای انواع نفت خام مشابه ایران پیشنهاد دهد.
یک مقام رسمی «شرکت ملی نفت ایران» در تهران که خواست نامش فاش نشود، گفت: پس از آن که عراق، کویت را اشغال کرد و یک بار دیگر در سال ۲۰۰۳ پس از آن که صدام حسین (رئیس‌جمهور وقت عراق) با حمله آمریکا به این کشور سقوط کرد برخی از مشتریان نفت عراق به ایران روی آوردند. اما اکنون به دلیل موقعیت سیاسی ایران و مشکلات مربوط به تحریم‌ها، این مشتریان درحال روی آوردن به عراق هستند.
ایران که درحال حاضر پس از عربستان سعودی دومین صادرکننده نفت اوپک است، میگوید که بیش از ۱۵۰ میلیون بشکه ذخایر نفتی ثابت شده دارد و میتواند روزانه تا چهار میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام تولید کند.
ایران در شش ماه گذشته روزانه بالای سه میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت تولید کرده است و با این رقم تولید، جایگاه آن بالاتر از عراق است.
براساس گزارش شرکت انرژی، پژوهشی «پلتز» عراق ۱۴۳ میلیون بشکه ذخایر نفتی ثابت شده دارد و ظرفیت تولید روزانه آن دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام است.
در چند هفته گذشته قیمت نفت افزایش یافته و به بشکه‌ای بالای ۱۰۰ دلار رسیده است که این موضوع از نظر تئوری میتواند به نفع تهران باشد که طبق گزارش‌های دولت این کشور به فروش هر بشکه نفت خام بالای ۹۰ دلار نیاز دارد تا با کسری بودجه روبه‌رو نشود.
این در شرایطی است که ایران برخلاف بیشتر همتایان خود در اوپک که برای بهره گرفتن از افزایش قیمت نفت تولید خود را بالا برده‌اند، تولید نفت خود را پایین آورده است زیرا به گفته مقام‌های وزارت نفت ایران فروش صادرات نفت این کشور پایین آمده است.
مقام‌های دولت ایران می‌گویند: ما مشکل فروش نفت داشته‌ایم بنابراین تولید را کاهش داده‌ایم تا مقدار نفت خامی که قرار است ذخیره شود را به حداقل برسانیم.
ذخیره کردن مقادیر زیادی نفت در تاسیسات برون ساحلی یک موضوع غیرعادی در ایران نیست زیرا ترکیبات گوگرد و دیگر مواد در نفت خام ایران بالا است و پالایشگاه‌های فرسوده این کشور نمی‌توانند این نوع نفت خام سنگین را که بیشترین حجم صادرات ایران را تشکیل می‌دهد، تا درجه بالا پالایش کنند.
سطح ذخیره نفت معمولا در ماه دسامبر و بین ماه‌های مه و اوت افزایش می‌یابد زیرا شرکت‌های خارجی برای این‌که مالیت بالاتر نپردازند در حمل نفت خام تاخیر میکنند و در همین مدت است که ایران معمولا عملیات حفظ و تعمیر سالانه پالایشگاه را انجام می‌دهد و تهران کاهش فروش نفت خام سنگین خود را تجربه می‌کند.
مقام رسمی شرکت ملی نفت ایران گفته است که برای مدت بیش از یک سال ایران سطح نفت خام برون ساحلی خود را به‌طور مداوم ذخیره کرده و درحال حاضر دست‌کم ۲۰ میلیون بشکه نفت خام در تانکرهای نفتی خود در خلیج فارس دارد و مقداری نفت خام ذخیره نیز در تانکرهای خود درمسیر سواحل مدیترانه مصر دارد.
به گفته این مقام ایرانی تحریم‌هایی که سازمان ملل متحد در تابستان گذشته علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد موجب افزایش قیمت نفت و طولانی شدن فرآیند تشریفات اداری برای خرید نفت ایران شد.
در شرایطی که اوپک در دو سال گذشته بالاترین مقدار نفت خام را عرضه کرده است شماری از خریداران سنتی کوچک‌تر ایران مانند شرکت‌های پاکستانی، قراردادهای نفتی خود را با ایران کم کرده یا فسخ کرده‌اند.
این مقام شرکت نفت ایران گفت: اگر مشتری خارجی میتواند نفت خام را از جای دیگری خریداری کند ارزش ندارد که وقت خودش را با وجود تمام این دشواری‌‌ها صرف خرید نفت از ایران کند.
به گفته او اگر تحریم‌ها (علیه ایران) ادامه یابد این میزان ذخیره نفت ایران در سطح حداقل حفظ خواهد شد.
تحریم ایران، ذخیره کردن نفت خام، تقاضای پایین برای خرید نفت خام این کشور و فسخ قراردادهای نفتی ازسوی شرکت‌های خارجی در شرایط بدی اتفاق افتاده است.
درپی تحریم ایران و کم شدن حجم سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در ایران، جمهوری اسلامی مجبور شده است بخش زیادی از درآمدهای نفتی خود را در بخش انرژی سرمایه‌گذاری کند زیرا این کشور تلاش می‌کند پالایشگاه‌های جدید بسازد و ظرفیت تولید نفت خود را افزایش دهد.
درنتیجه سرمایه‌گذاری در بخش‌های انرژی، دولت ایران سرمایه به مراتب ناچیزی برای هزینه کردن در برنامه‌های اجتماعی خواهد داشت آن هم در شرایطی که تلاش می‌کند یارانه‌هایی که چند دهه به مردم داده شده است را قطع کند.
در این شرایط و با توجه به موقعیت اقتصادی ایران می‌توان گفت که تمام اعتبار سیاسی جدیدی که ایران فرای مرزهای خود به‌دست آورده است، دردی از مشکلات اقتصادی این کشور دوا نمی‌کند.
مهمترین مشکل بوشهر این است که به دست روس ها ساخته شده و ۲۰ سال از عمر مفید ان گذشته ! روسها از نظر تکنولوژی بسیار عقب افتاده تر از غرب هستند . رهبرشان مافیایی است ، معلوم نیست این همه سال چی آنجا درست کرده . زیر دریایی جدید آنها در روسیه دچار آتش سوزی شد ، یک زیردریایی دیگر آنها در عصر انفجار تورپیدو غرق شد و همه سرنشینان ان به دستور پوتین در آنجا ماندند تا کشته شوند ، مبادا راز تورپیدو آشکار شود ! چرنوبیل .... هواپیماهای توپولوف حتا در روسیه سقوط میکنند و خود آنها هم استفاده نمیکنند در پروازهای خارجی . اینهم اظهار نظر این دیکتاتور مافیایی در دفاع از یک جنایت کار مثل خودش : میگوید قذافی میتواند هر چقدر خواست آدم بکشد ! شهر مسراته را با مردمش مثل رهبر ما استالین نبود کند ، زن و بچه مردم را کور و دست و پا قطع شده ، بدون غزه و آب و برق نگه دارد ، به زنها دسته جامی تجاوز کند ، نسل کشی در بنغازی راه بیندازد ، پسرانش به ما و مارکسیست های عالم حال بدهند ، از غرب هنرپیشه بیارند ، .... اما ! اما ! هیچ کس حق ندارد این ناز نازی ما را بکشد ! کی به اورتگا و چاوز و لوکاشنکو و ...تروریست های دیگه مارکسیست کمک کند اگر قذافی جون ما برود ؟ اما پوتین حق دارد رهبر چچن را بکشد ، به گرجستان حمله کند ، روزنامه نگار مخالف را سر به نیست کند ، رهبر مخالف خودش در اوکراین را با مواد رادیو اکتیو در پرواز به لندن مسموم کند ، .......
رهبر فراماسونری مارکسیست های روسی پوتین میگوید :
ولادمیر پوتین” نخست وزیر روسیه روز چهارشنبه از ائتلاف غرب انتقاد کرد و گفت، نیروهای ائتلاف، حق ندارند معمرقذافی رهبر لیبی را بکشند.
آقای پوتین که به دانمارک سفرکرده است، افزود نیروهای ائتلاف از مفاد قعطنامه شورای امنیت، فراتر رفته و علیه معمرقذافی موضع گرفته اند.
نخست وزیر روسیه همچنین تاکید کرد که اقدامات سرهنگ قذافی، دلیلی برای دخالت خارجی ها در لیبی نیست.
http://www.radiofarda.com/archive/news/20110427/143/143.html?id=16794845