یک عصب‌شناس آمریکایی و همکاران‌اش در آزمایشی نشان داده‌اند که می‌توان مدت زمان حافظه درازمدت را کاهش داد یا آن را از بین برد.
دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا با کشف خود، رویای انسان را برای کاهش خاطرات هولناک و دستیابی بیشتر به خاطرات انسان‌ها در آینده زنده کردند.
دیوید گلانزمان، عصب‌شناس و سرپرست این مطالعه می‌گوید که فکر می‌کند انسان در آینده قادر خواهد بود خاطرات استرس‌زایی را که در مغزش ذخیره شده تغییر دهد.
یافته‌های این پژوهش که در مجله «علوم عصب‌شناختی» منتشر شده، نشان می‌دهد که پژوهشگران توانسته‌اند حافظه درازمدت گونه‌ای حلزون و نیز سلول‌های عصبی آن را ضعیف کنند.
این پژوهش بالقوه نشان می‌دهد که می‌تواند در درمان اختلال‌های روانی مرتبط با حافظه مانند استرس پس از ضربه، اعتیاد دارویی و حتی بیماری آلزایمر و سایر اختلالات درازمدت حافظه موثر باشد.
اختلال استرس پس از سانحه نوعی اختلال اضطرابی شدید است که معمولا پس از رویارویی با یک واقعه به شدت ترسناک یا غیرمعمول مثل فجایع طبیعی از قبیل زلزله، جنگ، تصادفات، تجاوز به عنف یا غیره رخ می‌دهد.
مشخصه اصلی این بیماری، افکار و خاطرات ترسناک مداوم در مغز فرد است که منجر به بدخوابی، احساس بهت‌زدگی یا برانگیختگی ناگهانی در فرد می‌شود. به فراموشی سپردن آن خاطرات می‌تواند منجر به بیمار شود.
در مقابل، بیماری آلزایمر مهم‌ترین بیماری کاهش حافظه محسوب می‌شود که هنوز برای درمان آن راه حل قطعی پیدا نشده است.
براساس برآورد سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۵، تقریبا ۳۷ صدم درصد جمعیت دنیا دچار یکی از بیماری‌های کاهش حافظه بوده‌اند.
همین برآورد نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۵، این آمار به ۴۴ صدم درصد و در سال ۲۰۳۰ به ۵۵ صدم درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
شباهت‌های حافظه‌ای حلزون و انسان
گلانزمان با تاکید بر این که مغز انسان بسیار پیچیده‌تر از آن است که آن را مستقیما مطالعه کنند، گفت: تقریبا همه فرایندهای درگیر در حافظه این حلزون در حافظه پستانداران نیز وجود دارد.
او علت انتخاب این حلزون را برای آزمایش شکل ساده یادگیری این حیوان و دستگاه عصبی ساده این موجود دانست که امکان مطالعه دقیق فعالیت سلول مورد نظر را فراهم می‌کند.
گلانزمان و همکاران‌اش ۲۸ است که یادگیری و حافظه را در گونه‌ای از حلزون مطالعه می‌کنند که دستگاه عصبی‌اش تقریبا ۲۰ هزار نورون یا سلول عصبی دارد. نورون‌های انسان تقریبا یک تریلیون هستند، اما فرایندهای سلولی و مولکولی این دو موجود بسیار مشابه یکدیگر است.
پژوهشگران با انجام آزمایش اخیر خود می‌گویند که توانسته‌اند بینش مهمی درباره زیست‌شناسی سلولی حافظه درازمدت به دست آورند و بر این باورند که مطالعات آینده خواهد توانست به تغییر حافظه درازمدت بینجامد.
در انسان، پس از شناخت جریان‌های نورونی حامل حافظه، باید راه مناسب برای وقفه در فعالیت سلول‌هایی خاص فراهم شود تا سلول‌های عصبی دیگر آسیبی نبینند.
حافظه انسان جریان‌های مختلف دارد که ترکیبات پیچیده‌ای از نورون‌ها و سیناپس‌های متصل کننده آنها است. هر یک از آنها به خاطره یا خاطرات خاصی مرتبط هستند. مطالعات آینده در انسان پس از مشخص کردن دقیق محل حافظه در مغز باید این نورون‌ها را هدف قرار دهد تا بتواند خاطرات استرس‌زا را کاهش دهد، یا برعکس دستیابی به برخی خاطرات دیگر را میسر کند.
پیشتر هم پژوهش دیگری نشان داده بود که نوعی هورمون به نام آی. جی. اف. ۲ به بهبودی حافظه کوتاه‌مدت موش‌ها کمک کرده است. این آزمایش پژوهشگران را به ساخت دارویی برای بهبود حافظه و حتی پاک کردن خاطرات ترسناک و بد امیدوار ساخته است.
مدت زمان حافظه کوتاه‌مدت تنها چند ثانیه است، در حالی که حافظه بلندمدت می‌تواند روزها یا حتی در طول زندگی در ذهن انسان باقی بماند.
