امیرنشین‌های عرب ثروتمند حوزه خلیج فارس در واکنش به خیزش‌های مردمی در جهان عرب، پادشاهان اردن و مراکش را به باشگاه خود دعوت کرده‌اند تا بتوانند راه‌هایی برای غلبه بر ناآرامی‌های داخلی و احساس تهدید از ناحیه ایران پیدا کنند.
خبرگزاری رویترز روز ۱۳ ماه مه (۲۳ اردیبهشت) تحلیلی درمورد دلایل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای متحد کردن اردن و مراکش با این تشکل به قلم سلیمان الخالد، خبرنگار این رسانه منتشر کرده که مردمک این تحلیل را ترجمه کرده است:
دعوت رهبران شورای همکاری خلیج فارس از پادشاهان اردن و مراکش برای پیوستن به باشگاه آنها در روز سه‌شنبه (۱۰ مه) و استقبال از این دو کشور به عنوان دو عضو آتی این باشگاه تولیدکننده نفت موجب شگفتی بسیاری در امان و رباط شد زیرا این دو کشور پیش از این خود را هم‌سان با کشورهای ثروتمند خلیج فارس ندیده بودند.
تحلیلگران می‌گویند اعتراض‌های مردمی که درحال سرایت به تمام کشورهای عربی است موجب شده تا انگیزه امیرنشین‌های خلیج فارس برای صف‌بندی نزدیک‌تر در کنار یکدیگر قوی‌تر شود زیرا نخبگان مستبد حاکم بر این کشورها نگران هستند که این اعتراض‌ها منطقه آنها را نیز فرا بگیرد با توجه به آن که مصر و تونس، متحدان سابق آنها، تسلیم قیام‌های مردمی شدند.
رهبران سنی مذهب خلیج فارس نگران هستند که اگر اعتراض‌های مردمی درنهایت فراگیر شود آن‌گاه احتمال دارد که متحدان غربی‌‌شان به آنها پشت کنند و از اصلاحات حمایت کنند همان‌گونه که درمورد حسنی مبارک و علی زین‌العابدین، متحدان دیرینه خود، چنین کردند.
اردن از سال‌ها پیش از تمهیدات امنیتی موردحمایت آمریکا در خلیج فارس طرفداری کرده است؛ عربستان سعودی بیم دارد که فعالیت سیاسی شیعیان کانالی برای نفوذ ایران در منطقه ایجاد می‌کند و به سبب وجود این ترس، این تمهیدات امنیتی مستحکم شده است.
نواف تل، رئیس مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه اردن می‌گوید: تردیدی نیست که انگیزه عمده امیرنشین‌های عربی (از دعوت اردن و مراکش به باشگاه خود)، آن چیزی است که در جهان عرب اتفاق افتاده و پیامدهای این اتفاق است. این پیامی به اردن است که امنیت و ثبات اردن تنها نگرانی داخلی این کشور نیست بلکه یک پیام همبستگی است.
علی انوزلا، نویسنده وب‌سایت مستقل مراکشی «لاکومه دات کام»، می‌گوید: به‌نظر می‌رسد که این ائتلافی برای نزدیکی جغرافی و شعور استراتژیک است.
درمیان خیزش‌های مردمی که خواستار دموکراسی هستند این‌گونه احساس می‌شود که این بیشتر یک ائتلاف سیاسی با هدف حفظ ثبات و تداوم امیرنشین‌های عربی است که اکثریت آنها تحت رهبری قبایل و طوایف در کشورهای متبوع خود هستند.
مردم مراکش که خواستار تغییر هستند آن چیزی را نشان داد‌اند که درواقع الهام‌بخش آنان است؛ «آنها همیشه پرچم‌های تونس و مصر را در تظاهرات با خود حمل کرده‌اند.»
علی انوزلا می‌گوید: آن‌هایی که خواستار تغییر در مراکش هستند یک پادشاهی براساس قانون اساسی که تضمین‌کننده تفکیک قدرت‌ها باشد را نمی‌خواهند بلکه یک پادشاهی پارلمانی می‌خواهند.
«ایران در صحنه است»
طاهر عدوان، وزیر مشاور پادشاهی اردن در امور رسانه‌ها، به رویترز گفته است که امان از سیاست خارجی شورای همکاری خلیج فارس و مخالفت آن با دخالت ایران در منطقه، حمایت کرده است.
عدوان تاکید کرده است که اردن موضع شفافی دارد که براساس آن دخالت ایران در امور بحرین را نمی‌پذیرد.
ناصر البلوشی، سفیر بحرین در فرانسه، گفته است که هم مراکش و هم اردن اقتصاد سرمایه‌داری مشابهی دارند که شورای همکاری خلیج (فارس) را تقویت می‌کند.
به گفته آقای البلوشی روابط محکم اردن و مراکش با آمریکا و فرانسه تنها به نفع برزگ‌ترین منطقه صادرکننده نفت در جهان است.
موقعیت جفرافیایی اردن که با اسرائیل، سوریه، عراق و عربستان سعودی هم‌مرز است، حائز اهمیت شده است زیرا اردن به عنوان یک منطقه حائل حساس در منطقه است که ثبات آن یک عامل مهم برای امنیت خلیج فارس است آن هم در شرایطی که انقلاب‌های دموکراتیک جهان عرب سیطره قدرت حاکمان دیرینه این منطقه را به لرزه درآورده است.
شورای همکاری خلیج فارس، ائتلاف کشورهای نفت‌خیز شامل عربستان سعودی، کویت، بحرین، امارات متحده عربی، قطر و عمان، در سال ۱۹۸۱ و پس از انقلاب اسلامی ایران تشکیل شد که ازطریق ارتباط‌های اقتصادی، نظامی و تجاری به یکدیگر متصل هستند.
اگرچه تلاش‌های شورای همکاری خلیج فارس برای ایجاد بازار اقتصادی واحد و ارز مشترک درمیان اعضا از ناحیه رقیبان سیاسی و اختلاف‌ها با مانع روبه‌رو شده است اما این تشکل به‌سرعت تلاش کرد از کشورهای عضو دربرابر خیزش‌هایی که منطقه را فرامی‌گیرد حمایت کند و در راستای این تلاش‌ها نیروهای نظامی به بحرین فرستاد تا با کمک حکومت سنی آل خلیفه در منامه تظاهرکنندگان شیعه را سرکوب کند.
دولتمردان اردن در پیوستن به شورای همکاری خلیج فارس امیدوار هستند کمکی برای اقتصاد نابسامان خود دریافت کنند؛ آنها امیدوارند همان‌گونه که شورای همکاری خلیح فارس یک بسته مالی ۲۰ میلیون دلاری برای کمک به عمان و بحرین داده، به اردن نیز این کمک داده شود.
در شرایطی که اردن انتظار کمک مالی دارد ناهماهنگی میان اقتصاد نابسامان آن و اقتصاد کشورهای ثروتمند صادرکننده نفت (در شورای همکاری خلیج فارس) می‌تواند مانعی دربرابر تلاش‌ها برای ایجاد توازن میان اقتصاد این کشورها ایجاد کند.
برنامه‌ها برای ایجاد پول واحد شورای همکاری خلیج فارس از ناحیه اختلاف‌های سیاسی متوقف شده و بعید به‌نظر می‌رسد که تا چند سال آینده این شورا بتواند پول واحد ایجاد کند.
بالا رفتن قیمت نفت عامل مهمی در افزایش کسری بودجه اردن بوده است؛ دولتمردان اردن امیدوارند که روابط نزدیک‌تر با شورای همکاری خلیج فارس موجب تخفیف قیمت فروش نفت به این کشور شود.
اردن سال گذشته نفت را با قیمت بشکه‌ای یک دلار و چهار سنت از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌خرید.
تحلیلگران می‌گویند با تمام این اوصاف توانمندی اردن برای مشارکت در ایجاد امنیت در منطقه و کمک به کشورهای پادشاهی سنی مذهب منطقه یک عامل مهم به‌شمار می‌رود.
پادشاهی اردن با توجه به سابقه ثبات آن، باوجود پیمان صلح که در سال ۱۹۹۴ با اسرائیل امضا کرد، یکی از تعلیم دیده‌ترین ارتش‌ها و نیروهای امنیتی در منطقه را دارد.
اردن تاکنون نقش بسیار مهمی در تقویت نیروهای امنیتی در بسیاری از کشورهای خلیج فارس ازجمله عمان، بحرین، قطر و امارات متحده عربی ایفا کرده است.
مقام‌های امنیتی می‌گویند که افسران سابق در ارتش اردن به بحرین فرستاده شده‌اند؛ بحرین از ماه مارس با ناآرامی گسترده‌ای ازسوی شیعیان خود روبه‌رو بوده که خواستار آزادی‌های سیاسی بیشتر، پادشاهی براساس قانون اساسی و پایان تبعیض‌های فرقه‌ای هستند.
ارتش اردن یکی از بزرگ‌ترین نیروهای حافظ صلح را در سازمان ملل متحد دارد و وزارت اطلاعات آن شاید بیش از هر وزارت اطلاعات دیگری در منطقه مورد اعتماد سازمان اطلاعات جاسوسی آمریکا، سیا، باشد.
پادشاهی اردن با کمک مالی بی‌دریغ آمریکا هزاران افسر پلیس را در سرزمین‌های فلسطینی، عراق و افغانستان آموزش داده است و بیش از هر کشور عربی دیگری در افغانستان نیروی نظامی زمینی دارد.
نواف تل، رئیس مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه اردن، می‌گوید: اردن می‌تواند نقش مهمی در ثبات کشورهای عربی منطقه خلیج فارس ایفا کند و این نقش را ایفا کرده است. اکنون اردن به‌طور رسمی‌تر یکی از اعضای شورای همکاری خلیج خواهد شد.
