امین ثابتی، کارشناس رسانه‌ای مردمک،‌ به معرفی وب‌سایت فرندفید می‌پردازد

بعد از حوادث انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸، یکی از بحث‌های داغ رسانه‌های مختلف، شبکه‌های اجتماعی و تاثیر آن بر جنبش سبز و دیگر جنبش‌های خاورمیانه بوده است. بحث‌هایی که داغی آن‌ها به جایی رسید که اصطلاحاتی مانند انقلاب توییتری (Twitter Revolution) یا انقلاب فیس‌بوکی (Facebook Revolution) وارد ادبیات سیاسی شد؛ هر چند که در مطلبی با عنوان «اینترنت و تاثیر آن بر حوادث ایران» در مورد نادرست بودن این اصطلاحات و تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر ایران صحبت شده است، اما وجود یک شبکهٔ اجتماعی نه چندان شناخته شده در بین رسانه‌های مختلف ایدهٔ نوشتن این مقاله است.

«فرندفید» نام این شبکهٔ اجتماعی ناشناخته در میان رسانه‌های مختلف است که با توجه به پراکندگی کاربران ایرانی در آن از طیف‌ها و عقاید مختلف و همچنین فضای نسبتا باز‌تر آن نسبت به دیگر شبکه‌های اجتماعی (مانند توییتر و فیس‌بوک) باعث شده است که یکی از محبوب‌ترین و فعال‌ترین شبکه‌های اجتماعی باشد که کاربران اینترنت در ایران در آن فعالیت می‌کنند. این میزان فعالیت و تفاوت عقیده‌ها آنچنان جالب است که می‌توان فرندفید را شبکهٔ اجتماعی بسیار قوی‌تر و با اهمیت‌تر از توییتر و فیس‌بوک دانست.

فرندفید چیست؟

اگر بخواهیم فرندفید را به صورت کلی تعریف کنیم، باید گفت که فرندفید یک شبکهٔ اجتماعی است که کاربران می‌توانند به کمک آن تمامی فعالیت‌های خود را در دیگر شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای وب (مانند توییتر، گوگل ریدر، یوتیوب، وبلاگ و...) متمرکز و ساماندهی کنند. این بدان معناست که یک کاربر اینترنت می‌تواند به کمک فرندفید تمامی فعالیت‌های خود مانند توییت کردن، به اشتراک‌گذاری مطلب، ویدئوهای محبوب و... را در یک مکان به نمایش بگذارد.

اما ویژگی بسیار مهم فرندفید آن است که این وب‌سایت قابلیت به روز رسانی بی‌درنگ (Real-Time) را در خود دارد که به کاربران کمک می‌کند در‌‌ همان لحظه‌ای که مطلب یا توییتی در این شبکهٔ اجتماعی منتشر می‌شود، آن را لایک بزنند و یا زیر آن نظر خود را بنویسند.

به همین دلیل تمرکز کلیهٔ فعالیت‌ها و همچنین به روز رسانی لحظه‌ای، دو ویژگی است که باعث جذاب شدن هر چه بیشتر فرندفید شده است. هر چند که باید قابلیت آپلود کردن و عدم محدودیت در تعداد حروف تایپ شده (بر خلاف توییتر) را نیز در نظر گرفت.

اهمیت فرندفید در چیست؟
 

با توجه به توضیحات بالا، شاید بسیاری از کاربران اینترنت این سوال را مطرح کنند که این امکانات با کمی تفاوت در فیس‌بوک و توییتر نیز وجود دارد، حال آنکه نکته‌ای که در فرندفید دارای اهمیت است و باید به آن دقت کرد، ‌ پراکندگی کاربران آن از نظر عقیده و دیدگاه است. ضعفی که در تویی‌تر و فیس‌بوک با توجه به ساختار آن‌ها به شدت دیده می‌شود.

پراکندگی کاربران در فرندفید به صورت بسیار جالبی شامل طیف‌ها و قشرهای مختلفی است به طوری که در این شبکهٔ اجتماعی می‌توان دامنه‌ای از کاربران شدیدا تندروی مذهبی تا بی‌خدایان را یافت. اتفاقی که شاید بتوان آن را بازتابی مناسب از جامعهٔ واقعی ایران دانست، جامعه‌ای که در آن عده‌ای به دنبال رابطهٔ جنسی هستند، عده‌ای به دنبال گفتمان‌های روشنفکرانه، عده‌ای به دنبال تفریح و عده‌ای هم در حال فحاشی!

این ساختار و تنوع چنان جذاب و دیدنی است که شاید بتوان فرندفید را بستر مناسب برای درک بهتر فضای وب فارسی دانست. علاوه بر این تنوع، وجود گفتمان بین کاربران که ممکن است از دو طیف فکری کاملا متضاد باشند نیز جالب است. گفتمانی که ممکن است به پایان خوشی نیانجامد اما باعث می‌شود تا گفتمانی هر چند کوچک بین طیف‌های مختلف و شدیدا متضاد (به عنوان مثال ارزشی‌ها و حامیان جنبش سبز) روی دهد که این اتفاق با توجه به جو بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ که در آن وب فارسی به جزایری مختلف و بسته‌ای تبدیل شده‌اند دارای اهمیت است.

فرندفید، پلی میان جزایر وب فارسی

بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸، فضای وب فارسی با توجه به جو امنیتی‌ای که در فضای ایران به وجود آمد، شدیدا بسته و حالت ایزوله به خود گرفت به طوری که وب فارسی و به طور خاص، وبلاگستان فارسی به جزیره‌هایی تبدیل شدند که تنها افراد مورد اطمینان در هر جزیره راه داده می‌شدند. جزیره‌هایی که در آن حلقه‌ای از دوستان هم فکر وجود دارند که تنها با یکدیگر گفتمان می‌کنند و خود را از بخش‌های دیگر وبلاگستان فارسی جدا کرده‌اند.

حال آنکه فرندفید با توجه به آنکه اکثر کاربران فعال آن را وبلاگ‌نویسان و فعالان وب فارسی تشکیل می‌دهند، این جزیره‌های تک‌تک را تا حدودی به هم وصل کرده است به گونه‌ای که مانند یک پل عمل می‌کند. پلی که در آن وبلاگ‌نویسان ارزشی را به وبلاگ‌نویسان سبز و وبلاگ‌نویسان مذهبی را به وبلاگ‌نویسان بی‌خدا وصل می‌کند. و این‌‌ همان نقطهٔ روشن و مهم فرندفید است که باعث شد تا این مطلب نوشته شود.

فرندفید ابزاری کارآمد برای پاک کردن گرد و غباری است که در وب فارسی وجود دارد. گرد و غباری که انتخابات ۱۳۸۸ و مسائل سیاسی هر روز آن را بیشتر می‌کند، حال آنکه به کمک فرندفید این امکان وجود دارد که در این فضای غبار آلود بتوان کمی دیگری را دید. این دیگری می‌تواند یک مخالف و یا یک موافق باشد. می‌تواند یک بسیجی باشد که حامیان جنبش سبز را جلبک و قرتی خطاب می‌کند یا آنکه یک بی‌خدا باشد که کل اصول اسلام را زیر سوال می‌برد. اما آنچه که فرندفید انجام می‌دهد آن است که دوربین در دست کاربران اینترنت قرار می‌دهد تا دیگری را ببیند و شاید با وی گفتگو کنند. گفتگویی که می‌توان شروع بحث‌ها و مسائل دیگر باشد.