یکی از مسئولان وزارت بهداشت میگوید که ایرانیها ۴۰ درصد بیشتر از میزان نیاز مواد قندی مصرف میکنند.
زهرا عبداللهی، سرپرست دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، میافزاید که مصرف بیش از حد مواد قندی شیرینی و چربهای منجر به چاقی میشود که در نهایت دیابت، بیماریهای قلبی- عروقی و ابتلا به برخی سرطانها را به دنبال دارد. خانم عبداللهی در عین حال توصیه میکند که مصرف نمک هم باید محدود شود.
او از زیانآور بودن مصرف مدوام نوشابههای گازدار اشاره میکند و میافزاید مصرف زیاد اینگونه نوشیدنیها موجب اختلال در جذب كلسیم و منجر به بروز پوکی استخوان میشود.
به گفته خانم عبداللهی انواع نوشابهها و آب میوههای صنعتی، آب نبات، شكلات و نوشیدنیهای شیرین مانند شربت، انواع مربا و انواع شیرینیهای خشک و تر، حاوی مقدار زیادی مواد قندی هستند و نباید در مصرف آنها افراط شود.
شکر از جمله سه دسته اصلی کربوهیدراتها به شمار میآید که وجود آنها برای بدن ضروری است. اما شکر سادهترین شکل کربوهیدرات نیز هست که به صورت طبیعی در بسیاری از مواد غذایی از جمله میوهها، سبزیجات، شیر و مواد لبنی یافت میشود.
مشکل اساسی موجود درباره مواد قندی، مصرف زیاد غذاها و نوشیدنیهایی است که شکر به آنها افزوده شده است.
کارشناسان تغذیهای را سالم میدانند که در طول یک روز حداکثر ۵ تا ۱۵ درصد کل کالری مصرفی بدن شامل شکرهای افزودنی باشد.
در راهنمای انجمن قلب آمریکا برای مصرف روزانه شکرهای افزودنی، مصرف حداکثر ۱۰۰ کالری برای زنان و ۱۵۰ کالری برای مردان توصیه شده است که چیزی حدود ۶ تا ۹ قاشق مرباخوری شکر به ترتیب برای زنان و مردان است.
در صورتی که بدانیم مصرف یک لیوان نوشابه گازدار حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ کالری دارد میتوان تصور کرد که تا چه حد مواد قندی افزودنی در طی روز از سوی افراد استفاده میشود.
این مصرف زیاد شکر موجب افزایش وزن و چاقی، بالارفتن میزان تریگلیسیرید خون و خرابی دندانها میشود و به دلیل این که جلوی خوردن غذاهای سالم را میگیرد، سوءتغذیه نیز به دنبال دارد.
اگرچه مشکل چاقی در گذشته عمدتا در کشورهای ثروتمند دیده میشد اما گزارش سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که اضافه وزن و چاقی در حال حاضر در کشورهای فقیر یا با درآمد متوسط به خصوص در مناطق شهری به شدت در حال افزایش است.
سازمان بهداشت جهانی در زمینه تغذیه به همه مردم دنیا توصیه میکند که مصرف شکر و نمک را محدود کنند.
هشدار درباره مصرف زیاد نمک
کارشناسان در عین حال درباره زیادهروی در مصرف نمک هشدار دادهاند و میگویند که مصرف زیاد نمک موجب بالا رفتن فشار خون میشود.
یکی از مهمترین توصیههای کارشناسان به خانوادهها این است که تا وقتی ذائقه کودکان آنها به نمک عادت نکرده، به غذای آنها کمتر نمک اضافه کنند.
مهمترین منابع دریافت نمک در ایران شامل نمک آشپزخانه به هنگام پخت و پز، نمک سفره، غذاهای آماده، انواع کنسروها، تنقلات شور، لبنیات شور، ترشیها، آجیل و مغزهای شور است.
در حال حاضر، مصرف نمک در بسیاری از کشورهای دنیا بیشتر از حداکثر مقداری است که از سوی کارشناسان توصیه شده و بیشتر سدیم مصرفی نیز ناشی از غذاهای فرآوری شده، بستهبندی شده و غذای رستورانها است.
پیشتر در اوایل سال جاری، پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت ایران، درباره مصرف دو تا سه برابری نمک میان ایرانیها هشدار داده و در بررسی این آمار با مقیاس جهانی گفته بود که این میزان مصرف نمک، موجب افزایش فشارخون و بیماریهای قلبی و عروقی به ویژه در افراد با سابقه چنین بیماریهایی میشود.
این مقدار مصرف میان ایرانیها در شرایطی اعلام شد که بر اساس استاندارد سازمان بهداشت جهانی، مصرف ۵ گرم روزانه سدیم، توصیه شده بود.
از آنجا که کمیته منتخب سازمان بهداشت جهانی در گزارش منتشر شده خود در سال ۲۰۰۷ میزان مصرف نمک را به ۲۰۰۰ میلیگرم (دو گرم) محدود کرده است آمار میزان مصرف نمک ایرانیها خیلی بیشتر از سه برابر است.
مصرف بالای نمک در آمریکا موجب شد که در اوایل سال میلادی ۲۰۱۱، انجمن قلب آمریکا خواستار اقدام عملی از سوی مردم، کارشناسان بهداشتی، صنایع غذایی و دولت این کشور برای کاهش مقدار نمک در مصرف روزانه مردم شود.
این انجمن ضمن ارائه یافتههای علمی از مردم خواست که به دلیل اثرات زیانآور سدیم روزانه بیش از یک هزار و ۵۰۰ میلیگرم نمک مصرف نکنند.
افزایش فشارخون، خطر سکته مغزی، حملههای قلبی و بیماریهای کلیوی از جمله موارد نگرانی انجمن قلب آمریکا در مصرف اضافی نمک است.