جامعه بینالملل از ایران خواسته است تمام فعالیتهای مرتبط با برنامه هستهای خود را آشکار و از هرگونه تلاش احتمالی برای دستیابی به سلاح اتمی خودداری کند و تهران در پاسخ به این درخواست اعلام کرده است که غنیسازی اورانیوم در کشور ادامه دارد و چندبرابر شده است.
وبسایت «صدای آمریکا» درمورد برنامه ایران برای ادامه غنیسازی اورانیوم نظر چند کارشناس هستهای را نوشته است:
فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز هشتم ژوئن (۱۸ خرداد) از سه برابر کردن تولید اورانیوم غنیسازی شده ۲۰ درصد در این کشور خبر داد.
آقای عباسی به خبرنگاران گفت که روند غنیسازی اورانیوم با درجه خلوص ۲۰ درصد از سایت نطنز به سایت فردو، نزدیک قم، منتقل میشود.
تحلیلگران میگویند که در سایت هستهای نطنز غنیسازی اورانیوم برای تامین برق ادامه خواهد داشت اما در سایر فردو، نزدیک شهر قم، یک هدف جنجالیتر دنبال خواهد شد.
کوری هیندراشتاین، همکار گروه ابتکارعمل پیمان منع تکثیر هستهای، میگوید که غنیسازی در سایت فردو به درجه بالاتر (بالاتر از ۲۰ درصد) خواهد رسید.
او با اشاره به درجه ۲۰ درصدی غنیسازی اورانیوم در سایت فردو گفته است: این درجه غنیسازی برای ساخت سلاح اتمی کاربرد ندارد اما زمینهای را برای ایران فراهم میکند که اگر تصمیم به ساخت سلاح اتمی بگیرد، میتوانند در مدت زمان بسیار کوتاهتری این کار را انجام دهند.
کارشناسان هستهای میگویند که اورانیوم غنیشده تا پایینتر از درجه ۲۰ درصد در راکتورهای تحقیقاتی مانند راکتور پزشکی تهران مورد استفاده قرار میگیرد و اورانیوم غنیسازی شده با درجه بسیار بالا در ساخت سلاح هستهای استفاده میشود.
سایت غنیسازی فردو در داخل یک کوه حفاظت شده نزدیک شهر قم قرار دارد و دیوید آلبرایت، کارشناس پیشین سلاحهای هستهای در «موسسه علوم و امنیت بینالمللی»، میگوید که فعالیت این سایت برخلاف آنچیزی است که ایران اهداف «صلحآمیز» عنوان کرده است.
غنیسازی اورانیوم یکی از موضوعات مورداختلاف میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دیدهبان هستهای سازمان ملل متحد، است. ایران میگوید که هدف از غنیسازی اورانیوم تامین اهداف صلحآمیز ازجمله تامین برق مورد نیاز این کشور است و قصد ساخت سلاح اتمی ندارد اما آمریکا و متحدان غربی آن به برنامه هستهای ایران مشکوک هستند.
شورای امنیت سازمان ملل به دلیل آن که ایران غنیسازی اورانیوم را به حال تعلیق درنیاورده، قطعنامههایی علیه این کشور صادر کرده است.
آقای آلبرایت گفته است: آنچیزی که ایران انجام داده یک پیام هشداردهنده را ارسال میکند یعنی این که این کشور به سانتریفیوژهای پیشرفته دست مییابد و آنها را در زیرزمین در سایتی قرار میدهد که نمیتوان آنها را بمباران کرد و بعد مواد هستهای را در آن سایت میسازد و ایران در نهایت میتواند به ساخت مواد موردنیاز سلاح اتمی نزدیک شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز هشتم ژوئن از راهاندازی زنجیره ۱۶۴ تایی نسل جدید سانتریفیوژها در آیندهای نزدیک خبر داد.
او تاکید کرد که ایران درحال کار کردن روی نسل جدید سانتریفیوژها است و آنها را هم در فردو و هم در نطنز بهکار خواهد گرفت.
خانم هیندراشتاین ادامه غنیسازی اورانیوم برای راکتور پژوهشی تهران را رد کرده و گفته است: ایران حدود ۵۰ کیلوگرم اورانیوم با درجه غنای ۲۰ درصد دارد و این مقدار برای پنج سال فعالیت راکتور پژوهشی تهران کفایت میکند.
برخی تحلیلگران نیز گفتهاند که ادامه فعالیت ایران در برنامه هستهای خود موجب شده برخی خواستار اقدام نظامی علیه این کشور شوند اما همین تهدید نظامی تنها باعث خواهد شد تا ایران در ادامه اجرای برنامه هستهای خود مصممتر شود و به همین دلیل است که گفتوگو با مقامهای مسئول برنامه هستهای ایران نتیجه قابلتوجهی بهبار نیاورده است.
گزینههای «رند کورپوریشن» برای ایران
موسسه مطالعاتی «رند کورپوریشن» بهتازگی گزارشی درمورد برنامه هستهای ایران منتشر کرده که شامل گزینههایی برای آمریکا و کشورهای دیگر است تا از طریق این گزینهها دربرابر برنامه هستهای ایران اقدامی انجام دهند.
یکی از گزینههای این نهاد مطالعاتی این است که تحریمهای کنونی علیه ایران تشدید و در کنار آن حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس تقویت شود.
دیگر گزینه پیشنهادی رند کورپوریشن این است که درکنار تشدید تحریمها علیه ایران دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس دفاع موشکی بسازند تا هرگونه تهدیدهای نظامی احتمالی ایران را بیاثر کنند.
گزینه سوم آن است که تحریمها و تهدیدهای نظامی علیه ایران کمتر شوند به امید آن که ایران طرزفکر و نقشههای پنهانی خود را کنار بگذارد.
علیرضا نادر، تحلیلگر رند کورپوریشن، میگوید که این گزینه سوم میتواند چند دهه دشمنی میان ایران و غرب را از بین ببرد.
آقای نادر با تاکید بر گزینه «دیپلماسی و تعامل و کم کردن تهدیدهای آمریکا علیه ایران»، گفته است: البته ازسوی هر دو طرف موانع متفاوتی برای رسیدن به این گزینه وجود دارد و باید حمایت داخلی برای نوعی ارتباط میان ایران و آمریکا ایجاد شود.
علیرضا نادر تاکید کرده است که ضروریترین موضوع برای تهران، حفظ بقای حکومت ایران است و اگر این «نگرانی عمده» در ایجاد تعامل با ایران مورد توجه قرار بگیرد، احتمال دارد که این کشور جاهطلبیهای هستهای خود را کنار بگذارد.