در این روزهای گرم که مانند هر سال پوشش گروه‌هایی از زنان ایرانی، به نسبت «تابستانی» می‌شود و در مقابل، نیروهای انتظامی برای اعمال «حجاب اسلامی» به تکاپو می‌افتند، دانشجویان طراحی پارچه و لباس نیز در گوشه و کنار تهران نمایشگاه‌هایی برای «پوشش زنان» برگزار می‌کنند.
اولین نمایشگاهی که با یک پیامک از آن با خبر شدم، در طبقه زیرین ساختمانی تجاری در نزدیکی خیابان میرداماد برگزار شده بود. این پیامک‌ها که نشانی و زمان برگزاری نمایشگاه پوشش زنانه ترمه در آن اطلاع داده شده بود، از قرار معلوم برای کسانی فرستاده شده بود که در نمایشگاه زمستانی شماره تماس خود را به برگزارکننده داده بودند.
نمایشگاه عبارت بود از دو اتاق دوازده متری که چند رگال از مانتوهای زیبا و رنگارنگ کوتاه و بلند و دو میز از زیورآلات دست ساز و یک اتاق پرو در گوشه‌اش، آن را کاملا پر کرده بود و کمتر از ده مشتری بین رگال‌ها می‌چرخیدند یا مانتو‌ها را پرو می‌کردند.
آثار نمایشگاه محدود به مانتوهایی بود که می‌توان آنها را به عنوان پیراهن نیز در مهمانی‌ها پوشید و با طرح‌های جدید و جوان‌پسند با پارچه‌هایی لطیف و رنگارنگ و خنک، مناسب هوای گرم تابستان‌های ایران است.
قیمت‌های این مانتو‌ها که در سایزهای مختلف دوخته شده بود، بین هفتاد تا صد هزار تومان بود. در همین حال در گوشه‌ای از نمایشگاه، چند مانتو از کارهای فصل قبل نیز با نصف قیمت به فروش می‌رسید و بین مشتری‌ها به خاطر قیمت کمتر، مورد توجه بازدیدکنندگان بود.
آزاده، طراح جوان پارچه و لباس است که این نمایشگاه را همراه خواهرش که طراح زیورآلات است برگزار کرده. او گفت که از این نمایشگاه استقبال خوبی شده و فروش خوبی هم داشته است.
او که پیش از این دو نمایشگاه دیگر در زمستان و تابستان سال گذشته با همکاری طراحان دیگری برگزار کرده، این بار به تنهایی طراحی‌هایی خود را در معرض نمایش و فروش گذاشته است و می‌گوید که نمایشگاه بعدی را در آذر ماه برگزار می‌کند و درآن مانند سال گذشته، کیف و پالتو و لباس‌های زمستانی نیز عرضه می‌کند.
او می‌گوید که نمایشگاه خود را بیشتر از روی «علاقه و تفنن» برگزار کرده و هنوز به طور جدی وارد عرصه تجارت آن نشده است. آزاده همچنین می‌گوید که این نمایشگاه‌ها سود چندانی برای او ندارد و آنچه راکه خرج می‌کند، معمولا با فروش کار‌هایش به دست می‌آورد.
در اتاق پرو، از یک از مشتری‌ها درباره کارهای این طراح پرسیدم و آن زن جوان گفت که آثار این طراح را به دلیل زیبایی و تک بودن‌شان می‌خرد و از جنسشان هم راضی است. او با اشاره به اینکه در زمستان سال گذشته از نمایشگاه این طراح یک پالتو خریده، گفت که قیمت‌ها «کمی بالا» است اما به خاطر شیک و تک‌بودن آنها حاضر است چنین هزینه‌ای را بپردازد.
دانشجویانی که هم طراح‌اند و هم مانکن
پس از این نمایشگاه که به اندازه دو مانتو از طراحی‌های تابستانه و زمستانه آن روی دستم خرج گذاشت، به نمایشگاه تن‌پوش‌های تابستانی و کوله‌پشتی رفتم که کار گروهی چند دانشجوی دختر و پسر از دانشگاه هنر و دانشگاه علم و فرهنگ بود و به صورت عمومی در فیس‌بوک تبلیغ شده بود.
این نمایشگاه در یک واحد آپارتمانی در یک از ساختمان‌های تجاری حوالی پارک‌وی (تقاطع اتوبان چمران و خیابان ولی عصر) بود.
این نمایشگاه‌ها که به خاطر حضور ۹ طراح آن و مشتری‌های بیشتر، شلوغ‌تر از نمایشگاه قبلی بود، تنوع بیشتری هم داشت. تی‌شرت‌های مردانه و زنانه، پیراهن‌های زنانه، مانتو، کیف و کوله‌پشتی، دستبند و کفش اسپرت، لباس‌های مجلسی مانند دامن و جلیقه و تاپ، از جمله موضوعات طراحی‌های این دانشجویان بود.
پوشاک این نمایشگاه که فقط کوله‌پشتی و دستبند و تی‌شرت‌های آن برای مردان طراحی شده بود، رنگ‌هایی متنوع داشت و در میان طرح‌های زنانه آن که با پارچه‌هایی سبک، طرح‌دار، ساده و ویژه تابستان دوخته شده بود، مانتوهایی با آستین‌های کوتاه نیز وجود داشت که بعید است به دلیل «طرح عفاف و حجاب» بتوان آنها را در خیابان پوشید.
نازنین، یک از طراحان این نمایشگاه دو ژورنال از آثارشان که مانکن‌های آن نیز خودشان بودند، به من نشان داد و گفت به این دلیل که از هر طرح تنها یک اثر اینجا به نمایش درآمده و ممکن است به سایز مشتریان نباشد، «ما آنها را در ژورنال به شما نشان می‌دهیم تا بهتر این لباس‌ها را ببینید و انتخاب کنید و سپس به سایز خودتان سفارش دهید».
در همان حال که یک مشتری، لباسی مجلسی را انتخاب کرده بود و یکی از طراحان اندازه او را می‌گرفت، نازنین به من گفت با وجودی که فقط یک روز از زمان برگزاری نمایشگاه گذشته، «ما چند سفارش گرفته‌ایم و آنها را طی یک هفته به مشتریان تحویل می‌دهیم».
قیمت اجناس این نمایشگاه هم متنوع بود و برای مثال یک مانتو ۷۵ هزار تومان، یک کفش دخترانه ۳۰ هزار تومان، یک کوله‌پشتی ۴۰ هزار تومان، یک دستبند ۶ هزار تومان و یک پیراهن ۶۰ هزار تومان بود و به گفته غزاله، یکی دیگر از طراحان این نمایشگاه، فروش این اجناس در نمایشگاه‌های قبلی سودآور بوده است.
از او پرسیدم آیا برای این نمایشگاه که به صورت عمومی تبلیغ و برگزار شده، لازم است مجوزی هم از نهادهای دولتی و انتظامی گرفته شود؟ او پاسخ داد که تا به حال نشنیده است کسی برای برگزاری این نمایشگاه‌ها مجوز بگیرد و تاکنون نیز مشکلی به دلیل نداشتن مجوز رخ نداده است.
نمایشگاه‌های دولتی و خصوصی؛ رقیب‌های عرصه مد و لباس
درحالی که به گفته برگزارکنندگان این نمایشگاه‌های کوچک انفرادی یا گروهی، فروش و افزایش مشتریان به آنها انگیزه می‌دهد تا طرح‌های خود را با جدیت دنبال و نمایشگاه‌های بیشتری برگزار کنند، اما به گفته مسئولان نمایشگاه‌هایی که توسط نهادهای حکومتی برگزار می‌شود، وضعیت آنها رضایت‌بخش نیست.
در آخرین نمایشگاهی که در اسفند سال گذشته توسط کارگروه مد و لباس، زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد برگزار شد، عیسی کشاورز رئیس این کارگروه گفت که این نمایشگاه «با ضعف‌های بسیاری همراه بود» و مخاطبان آن نیز بر اساس گزارش خبرگزاری ایسنا، معتقد بودند لباس‌های نمایشگاه کاربردی نیستند.
همچنین به نظر می‌رسد که اقدام دولت و مجلس که از سال ۱۳۸۵ به دنبال «طرح ساماندهی مد و لباس» هستند، چندان موفق از آب در نیامده و پیش از این نیز نمایشگاهی مانند «جشنواره زنان سرزمین من» به دلیل اختلافات دولتی میان وزارت ارشاد و مرکز امور زنان و خانواده استانداری تهران به تعطیلی کشیده شده است.
از طرف دیگر، بازار برگزار کنندگان نمایشگاه مدهای زیر زمینی که اجناس برندهای معروف دنیا را در محافل خصوصی ثروتمندان ایرانی به فروش می‌رساند همچنان رونق دارد.
این وضعیت در حالی ادامه یافته است که همچنان طبق روال هر سال، سبک‌های لباس پوشیدن زنان در فصل‌های مختلف نیز از نظر نیروی انتظامی و دست‌اندر کاران اجرای طرح «عفاف و حجاب» از مصادیق بدحجابی است و با آن برخورد می‌شود.
با وجود این، محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد روز دهم تیر ماه اعلام کرد که بنیاد ملی مد و لباس نیز فعالیت‌های خود را برای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب آغاز کرده است و «اعتباری معادل ۵۰ میلیارد تومان در سال ۹۰ برای این بنیاد در نظر گرفته شده» تا لباس‌هایی بر اساس الگوی اسلامی- ایرانی تولید انبوه شوند و به فروش برسند.
به گفته فرحناز قندفروش، عضو کمیته تحقیق و پژوهش کارگروه ساماندهی مد و لباس این بنیاد یک نهاد نیمه‌دولتی است که در وزارت ارشاد فعالیت می‌کند و فارغ از برخی سیستم‌های اداری و دولتی که در برخی از موارد کار را کُند می‌کنند، شروع به فعالیت کرده و تلاش می‌کند تا با ارائه لباس‌های مناسب با انواع مدل‌ها و پوشش‌های غربی مقابله کند.
