برای نخستین بار آمریکا رسما ایران را به هم پیمانی با القاعده متهم کرده است؛ بنابر این اتهام، القاعده از خاک ایران به عنوان گذرگاهی برای انتقال پول، تسلیحات و جنگجویانش به پایگاههایی که در پاکستان و افغانستان دارد استفاده کند.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، وزارت دارایی آمریکا روز پنج شنبه اعلام کرد عملیات گستردهای برای حمایت مالی القاعده توسط ماموران مقیم ایران القاعده در جریان است تا کمکهای مالیشان را از کشورهای حاشیه خلیج فارس مثل کویت و قطر جمع آوری کنند. این وزارت خانه میگوید شش نفر از افراد اصلی این شبکه را تحریم کرده است.
مدتهاست که آمریکا نسبت به حمایت گروههای تروریستی که به ایران منتسب میشود نگران است، اگرچه ایران و القاعده هر کدام تفسیر خود را اسلام دارند و منافع استراتژیکشان متفاوت است.
با این همه تهران که در انتظار خروج نیروهای آمریکایی از عراق وافغانستان است هر روز بیشتر به سمت تثبیت نفوذ منطقه ایش میرود. آمریکا ایران را متهم میکند که به قاچاق تسلیحات پیشرفته به عراق و افغانستان کمک میکند تا به خروج نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان سرعت ببخشد؛ اتهامی که ایران آن را رد میکند.
روز پنجشنبه آمریکا رسما اعلام کرد کمک ایران به القاعده با انگیزه مشابهی صورت میگیرد: راندن نیروهای آمریکایی از خاور میانه و آسیای مرکزی. یک مقام ارشد دولت آمریکا میگوید: «به نظر من ایران اجازه استفاده از خاکش را به این شبکه داده چرا که از این کار نفعی میبرد.»
مقامات ایران، در هیئت این کشور در سازمان ملل متحد واقع در نیویورک، این اتهامات را «کاملا بیاساس» خواندهاند. علیرضا میریوسفی سخنگوی این هیئت گفته: «خود ایران در گذشته قربانی تروریسم بوده و به همین دلیل جان صدها ایرانی بیگناه از دست رفته است.»
القاعده در ایران
سالهاست که آمریکا به ارتباط بین حامیان مالی در کشورهای حاشیه خلیج (فارس)، ایران و القاعده مظنون بوده. بعد از اشغال افغانستان به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۱ میلادی، دولت بوش گفت اعضای ارشد القاعده و و نیز برخی اعضای خانواده اسامه بن لادن، بنیان گذار این شبکه، در ایران پنهان شدهاند. عالیرتبهترین این افراد یک فرمانده نظامی به نام سیف العادل بود که گمان میرفت توسط ایران در حصر خانگی باشد. برخی مقامات دولت بوش در آن زمان مدعی شدند آقای العادل از ایران به عنوان پایگاهی برای نظارت بر عملیات القاعده استفاده میکند اما آژانسهای اطلاعاتی امنیتی آمریکا در این خصوص اختلاف نظر داشتند.
به گفته یک مقام سابق دولت آنچه وضعیت را پیچیدهتر کرد این بود که دولت محمد خاتمی، رئیس جمهوری ایران به دولت آمریکا پیشنهاد کرد این اعضای القاعده را با شورشیان مخالف ایران که توسط پنتاگون در عراق دستگیر شده بودند معاوضه کند. توافقی که هرگز عملی نشد. روابط تهران وآمریکا در پی انتخاب محمود احمدینژاد به وخامت گرایید.
در یک سند مخابراتی وزارت خارجه آمریکا، در سال ۲۰۰۸، آمده عادل محمد عبدالخلیق، یک تبعه بحرین، از طریق ایران، پول و نیروی انسانی به القاعده منتقل میکند.
بسیاری از متخصصان امور ایران به دلیل اختلافات فرقهای میان ایران شیعه و القاعده سنی با ادعاهای وزارت دارایی آمریکا با احتیاط برخورد میکنند.
در عین حال این نگرانی هم هست که ایران در مقابله با افزایش تحریمهای بین المللی ست که به مواجهه خود با آمریکا شدت بخشیده باشد.
اتهام حمایت مالی از القاعده
مقامات وزارت دارایی آمریکا روز پنجشنبه اعلام کردند که عملیات حمایت مالی القاعده به رهبری عزالدین عبدالعزیز خلیل، که تبعه سوریه است، انجام میشود. به گفته این مقامات آقای خلیل در ایران مستقر است و از سال ۲۰۰۵ بر اساس توافقی با دولت ایران از خاک این کشور فعالیت میکند.
بر این اساس آقای خلیل از تمام ماموران القاعده که از خاک ایران عبور میکند میخواهد معادل ۱۰ هزار دلار پول را به رهبران القاعده در پاکستان برسانند. آقای خلیل از نزدیک با مقامات ایران همکاری کرده تا بتواند شبه نظامیان القاعده را که در زندانهای ایران بودند آزاد کند و به اردوگاههای این شبکه در پاکستان بازگرداند.
مقامات وزارت دارایی میگویند همدست اصلی آقای خلیل در این عملیات «عطیه عبدالرحمن» فرمانده القاعده در مناطق مرزی قبیلهای پاکستان و همقطار نزدیک اسامه بن لادن است. مقامات آمریکایی میگویند آقای عبدالرحمان پیش از این به عنوان فرستاده القاعده در ایران فعالیت میکرده است.
دیوید کوهن، معاون وزارت دارایی در تروریسم و امنیت اقتصادی آمریکا، میگوید «خلیل، پول و نیروی انسانی را از سراسر خاورمیانه به ایران و از آنجا برای کمک به القاعده به پاکستان میفرستد. ما با افشا کردن توافقهای پنهانی ایران و القاعده برای انتقال پول و نفر از طریق خاکش وجه دیگری از حمایت بیبدیل ایران از تروریسم را روشن میکنیم.»
تحریم وزارت دارایی آمریکا تمام داراییهای این ۶ نفر عضو منتسب به القاعده را در آمریکا توقیف میکند و تجارت افراد یا شرکتهای آمریکایی را با آنها ممنوع میکند.
مقامات آمریکا اذعان کردهاند بعید است این شش نفر چیزی در آمریکا داشته باشند اما میگویند این تحریمها میتواند به کشورهای دیگر چون قطر و کویت هشدار بدهد تا با جدیت بیشتری با شبکههای مالی تروریستی مقابله کنند.
شرکتها و یا افرادی که در این کشورها با اعضای تحریم شده القاعده ارتباط برقرار کنند هم ممکن است از ارتباط تجاری با آمریکا منع شوند.
کویت هنوز قانونی را برای مقابله بافعالیتهای مالی تروریستی تصویب نکرده و اگرچه این قانون در قطر به تصویب رسیده، مقامات آمریکایی میگویند هنوز اثری از اجرای این قانون دیده نمیشود.
یک سخنگوی سفارت قطر در واشنگتن گفته دولت این کشور در حال بررسی اتهامات مطرح شده توسط وزارت دارایی است و مقامات قطر «تمام فعالیتهای مشکوک از جمله نقل و انتقال پولی که ارتباطی محتمل با شبکههای تروریستی داشته باشد را از نزدیک بررسی میکنند.» مقامات کویت برای واکنش به این موضوع در دسترس نبودند.
اینکه القاعده و ایران با هم ارتباط داشتهاند مدتهاست که مطرح بوده و خبر تازهای نیست.
پیشینه وزیر دفاع ایران و القاعده
روزنامه واشنگتن پست در سال ۲۰۰۳ از رابطهای به عمر یک دهه بین ایمن الظواهری، از مقامات ارشد القاعده و احمد وحیدی، که امروز وزیر دفاع ایران است گزارش داد. در سال ۲۰۰۴ کمیسیون بررسی حادثه یازده سپتامبر نوشت شواهد قدرتمندی وجود دارد که ایران تسهیلاتی را برای انتقال اعضای القاعده به افغانستان و خارج از آن فراهم کرده و برخی از این اعضا هواپیما ربایان حادثه یازده سپتامبر بودهاند. در طول جنگ عراق اطلاعات زیادی وجود داشت مبنی بر اینکه ایران از شاخه بینالنهرینی القاعده حمایت میکند و حتی در میان جمعیت شیعه عراق ارعاب میافکند.
با این همه دولت آمریکا دیروز تصمیم گرفت به وجود این ارتباط بین خطرناکترین گروه تروریستی جهان و ایران برقرار کند. احتمالا تحریم وزارت دارایی دست کم تا وقتی که اعضای این حلقه در ایرانند تاثیر زیادی بر فعالیتهای این شبکه نخواهد داشت، اما روی این ایده که تفاوت دکترین این دو باعث شده تندروهای شیعه و سنی با هم منافع مشترکی پیدا نکنند خط بطلان میکشد. در دنیای سیاست تروریسم میتواند هم پیمانان غریبی بیافریند، آن هم وقتی که پای نفرت مشترک از آمریکا در میان باشد.
وال استریت ژورنال مینویسد دولت امریکا از روزهایی که به دنبال یک توافق بزرگ با روحانیان ایران بود تا امروز راه درازی را آمده و اقدام روز پنجشنبه گامی دیگر در جهت صحیح است. بیش از هرچیز این اقدام به یادمان میآورد که چرا نباید به حکومتی که برای خدمت به القاعده و تدارکاتچی بودن آن تردیدی به خود راه نمیدهد اجازه ساخت بمب هستهای داد.