باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، و رجب طیب اردوغان، نخست‌ وزیر ترکیه، بر «گذار سوریه به سوی دموکراسی» و «حمایت از آرمان‌های مردم معترض سوریه» توافق کرده‌اند، توافقی که به گفته ناظران به معنی درخواست از بشار اسد برای کناره‌گیری از قدرت است.

براساس بیانیه‌ای که کاخ سفید روز پنج‌شنبه ۱۱ اوت (۲۰ مرداد) منتشر کرد باراک اوباما و رجب طیب اردوغان در یک گفت‌وگوی تلفنی «از توسل به زور حکومت سوریه علیه غیرنظامیان معترض سوری به‌شدت ابراز نگرانی کرده‌اند و گفته‌اند که خواسته‌های مشروع مردم سوریه برای گذر به دموکراسی باید تحقق یابد.»

در بیانیه کاخ سفید گفته شده است که آقای اوباما و آقای اردوغان بر ضرورت توقف فوری خونریزی و خشونت علیه مردم سوریه توافق کرده‌ و تأکید کرده‌اند که واشینگتن و آنکارا به‌دقت بر اقدامات دولت سوریه نظارت خواهند داشت.

رئیس‌جمهور آمریکا و نخست وزیر ترکیه توافق کرده‌اند که به رایزنی درمورد بحران جاری در سوریه ادامه خواهند داد.

مقام‌های آمریکا گفته‌اند که دولت آمریکا با این گفت‌وگوی تلفنی درنهایت تصمیم گرفته است به‌طور تلویحی کناره‌گیری بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه از قدرت را خواستار شود و به‌زودی این درخواست را اعلام خواهد کرد.

ترکیه در شرایطی خواستار گذار سوریه به سوی دموکراسی شده است که با دولت بشار اسد روابط نزدیکی داشته است اما به‌تازگی موضع محکمی در برابر توسل به زور دمشق علیه معترضان مخالف سوری اتخاذ کرده است.

براساس گزارش‌ها رجب طیب اردوغان روز سه‌شنبه نهم اوت (۱۸ مرداد) بیش از شش ساعت با بشار اسد در دمشق به گفت‌وگو نشست و در این دیدار خواستار توقف سرکوب خشونت‌ها علیه غیرنظامیان سوریه شده بود.

آقای اردوغان پیش از این اعلام کرده بود که صبر ترکیه از خشونت‌های جاری در سوریه به سر آمده است.

پیش از گفت وگوی تلفنی رهبران آمریکا و ترکیه جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، تصریح کرد که «بشار اسد فرصت رهبری گذار به دموکراسی که مردم سوریه خواستار آن هستند را از دست داده است».

آقای کارنی تاکید کرد: ما معتقدیم که سوریه به گذار به سوی دموکراسی نیاز دارد و اوضاع این کشور با نبود اسد بر قدرت بهتر خواهد شد. آمریکا از افرادی که برای گذار به دموکراسی در سوریه تلاش می‌کنند، حمایت می‌کند.

این مقام آمریکایی گفت که آمریکا درحال همکاری با همتایان بین‌المللی خود است تا بشار اسد را وادار کنند از اعمال خشونت علیه مردم سوریه دست بردارد.

واکنش ایران علیه ترکیه

در شرایطی که آمریکا و ترکیه از گذار به سوی دموکراسی در سوریه سخن گفته‌اند، ایران در برابر آنکارا موضع‌گیری کرده است.

علاالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ایران، به ترکیه توصیه کرده که «آرامش بیشتری در حوادث مهم منطقه داشته باشد» و خطاب به آنکارا گفته است: زبان تهديد و هشدار كمكی به حل مشكل نمی‌كند.

آقای بروجردی اعلام کرده است: معتقديم كه مصالح امت اسلام حكم می‌کند كه بسيج شويم تا سوريه را به عنوان مركزی از مقاومت فلسطين استوار نگه‌داريم.

آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز گفته است که ماهیت حوادث سوریه با ماهیت حوادث دیگر کشورهای منطقه «متفاوت» است.

هفته گذشته ترکیه اعلام کرد که یک محموله سلاح ایران را توقیف کرده که احتمالا مقصد آن سوریه بوده است.

درخواست آمریکا برای تحریم سوریه

هم‌زمان هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، از چین و هند خواسته است بخش‌های انرژی سوریه را تحریم کنند و از روسیه نیز خواسته است تا فروش اسلحه به دولت اسد را متوقف کند.

آمریکا تلاش می‌کند شورای امنیت سازمان ملل را به تحریم سوریه ترغیب کند اما چین و روسیه، دو عضو دائم شورای امنیت که حقو وتو دارند و هم‌چنین برزیل، آفریقای جنوبی و هند مخالف تحریم دمشق هستند.

خانم کلینتون گفته است: ازنظر آمریکا اسد مشروعیت خود را از دست داده است اما مهم است که این تنها درخواست آمریکا نباشد بلکه دیگر کشورهای جهان نیز باید اعلام کنند که اسد مشروعیت ندارد.

به گفته وزیر امور خارجه آمریکا «تحریم صنعت نفت و گاز سوریه، عاملی است که باعث اعمال فشار بر اسد می‌شود» و از اروپا خواسته است که گام‌های بیشتری در این زمینه بردارد.

خانم کلینتون از ضرورت «یک مخالفت سازمان یافته» برای اعمال فشار به اسد سخن گفته و تاکید کرده است که آمریکا مخالفان اسد را به اتحاد ترغیب می‌کند.

«شلیک به معترضان سوری در نماز جمعه»

با تشدید خشونت‌ها در شهرهای مختلف سوریه الجزیره به نقل از فعالان و شاهدان سوری گزارش داده است که نیروهای امنیتی سوریه به روی معترضان شرکت‌کننده در نماز جمعه منطقه «میدان» دمشق و شهرهای اطراف پایتخت شلیک کرده‌اند.

به گفته شاهدان در دمشق براثر شلیک گلوله دست‌کم دو نمازگزار معترض در مناطق مختلف دمشق کشته شدند.

براساس گزارش الجزیره روز جمعه ۱۲ اوت (۲۱ مرداد) دست‌کم پنج نفر در حوالی دمشق به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شدند.

نیروهای امنیتی و نظامی تلاش کردند مساجد را محاصره و مسیرهای منتهی به مکان‌های برگزاری نمازجمعه در شهرهای اطراف دمشق ازجمله «حما» را مسدود کنند.

براساس برخی گزارش‌ها از ماه مارس زمان خیزش مردم سوریه علیه حکومت بشار اسد تاکنون دو هزار نفر از معترضان سوری کشته شده‌اند.

به گفته «کمیته‌های هماهنگی داخلی» مخالف دولت اسد از نخستین روز ماه رمضان تاکنون ۲۵۷ نفر توسط نیروهای امنیتی و نظامی سوریه کشته شده‌اند.