دو روز پس از انتشار خبر ممیزی کتاب «خسرو و شیرین» نظامی گنجوی از سوی وزارت ارشاد، روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این خبر را تکذیب کرد.
روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، در جوابیه‌ای که برای خبرگزاری مهر ارسال کرده مدعی شده که این خبر «کذب» تبدیل به «جریانی مرموز» علیه اداره کل کتاب و کتابخوانی شده است و نظر «رسانه‌های بیگانه را که تشنه ایجاد هجمه علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هستند» جلب کرده است.
۲۴ مردادماه، مدیر بخش فرهنگی «انتشارات پیدایش» به خبرگزاری مهر گفته بود که این وزارتخانه خواستار حذف موضوعاتی مانند «به‌خلوت‌رفتن، آغوش، گرفتن دست و این‌گونه موارد» از این اثر شده است.
به گفته فریبا نباتی، منظومه«خسرو و شیرین» برای چاپ هشتم و به دلیل تغییر در قطع کتاب راهی وزارت ارشاد شده بود که با ممیزی روبه‌رو شد.
در همین حال، محمد اللهیاری فومنی، مدیر کل اداره کتاب و امور کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در گفتوگو با روزنامه تهران امروز گفت که مصاحبه این انتشاراتی برای فشار آوردن به اداره کتاب است و این اداره حتماً با این ناشر برخورد خواهد کرد.
آقای اللهیاری البته در گفتوگو با خبرگزاری مهر، این سخنان را رد کرده و گفته است که اگر تخلفی صورت بگیرد، مراجع ذی‌صلاح نسبت به برخورد با آن اقدام خواهند کرد.
مدیر کل اداره کتاب و امور کتابخوانی وزارت ارشاد همچنین پرسیده است که چرا وقتی مسئله با مراجعه حل می‌شود، چنین بحث‌هایی رسانه‌ای می‌شود؟
محمد اللهیاری همچنین اصلاحات انجام شده را براساس مصوبه هیئت سابق نظارت بر کتاب‌های کودک و نوجوان دانسته است.
در جوابیه روابط عمومی معاونت فرهنگی ارشاد اشاره شده که در شناسنامه کتاب آمده است «یادداشت: کتاب حاضر اقتباسی از کتاب خسرو و شیرین اثر نظامی گنجوی است» و یک نویسنده به عنوان بازنویس اثر معرفی شده است. بنابراین القای این‌که کتاب نظامی گنجوی «خسرو و شیرین» مشمول ممیزی شده صحت ندارد.
در بخش دیگری از این جوابیه آمده که ناشر مورد اشاره ناشری تخصصی در حوزه کتاب کودک و نوجوان است و نوع تصویرسازی کتاب تحویل شده به ارشاد نیز گواه این مدعا است که اثر مذکور مرتبط با حوزه نوجوانان است و همچنین هیچ درخواست و مدرکی مبنی بر این‌که اثر در گروه بزرگسال کارشناسی شود، وجود ندارد.
همچنین وزارت ارشاد اعلام کرده که کتاب مورد اشاره انتشارات مذکور صرفاً گزیده‌ای از خسرو و شیرین و تلفیقی از نظم و نثر است و مخاطب آن نیز کودکان و نوجوانان هستند و براساس مصوبات هیئت نظارت بر نشر کتاب کودک و نوجوان، برخی مواردی که در کتاب‌های بزرگسالان بلامانع است برای این گروه سنی باید «تلطیف و حتی حذف» شود.
با انتشار خبر ممیزی منظومه «خسرو شیرین»، چهره‌های برجسته ادبی کشور به این مسئله واکنش نشان دادند.
محمدعلی اسلامی ندوشن می‌گوید که ممیزی آثار کلاسیک و ترجمه‌ها درست نیست؛ زیرا آثاری است که دیگران ایجاد کرده‌اند و ما حق نداریم در آن‌ها دست ببریم.
سیدعلی صالحی، شاعر نیز گفته است: ممیزی شایسته نیست. چه آثار کهن و چه پدید آمده امروزی، چه خسرو و شیرین، چه یک واژه در عصر ما.
علی باباچاهی، شاعر و منتقد ادبی هم با اشاره به این‌که این کار «توهین مستقیم به شان ادبیات» است گفته: من خودم را امیدوار نگه می‌دارم که این خبر یک خبر کذب و شایعه باشد و اگر این خبر حقیقت دارد، این را دوستان ارشادی به عنوان اشتباه در لحظه به آن نگاه کنند و هر چه سریع‌تر به تجدید نظر در این زمینه بپردازند.
روند ممیزی و سانسور کتاب‌ها، پس از انقلاب اسلامی در سی و چند سال گذشته توسط جمهوری اسلامی پیگیری شده است اما در دولت محمود احمدی‌نژاد، سانسور کتاب به شدت افزایش یافته است.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز در اظهارات روز ۲۹ تیر خود تاکید کرد که نمی‌توان بازار کتاب را آزاد گذاشت تا کتاب‌های «مضر»، «به ظاهر فرهنگی» ولی با «مقاصد سیاسی و انحرافی» وارد جامعه شوند.
این نگاه سخت‌گیرانه ممیزی تا جایی پیش رفته است که حتی صدای بعضی از نویسندگان همسو با جریان حاکم را نیز درآورده است.
اما یک عضو هیئت نظارت بر کتاب، ممیزی را «عصاره آن چیزی که انقلاب در آرمان‌های خودش دنبال می‌کند» توصیف کرده است.
