هفتمین همایش ایران‌شناسی اروپا با حضور ۳۰۰ پژوهشگر از ۴۰ کشور دنیا در شهر کراکوف در لهستان برگزار شد.
هفتمین همایش ایران‌شناسی اروپا ۱۶ شهریور در موسسه زبان‌های شرقی دانشگاه یاگلونی شهر کراکوف لهستان برگزار شد و ۱۹ شهریور پایان یافت.
دکتر رناتا روسک، ایران‌شناس و از اعضای هیات اجرایی همایش، با ابراز رضایت از نتیجه نهایی آن، در گفت‌وگو با مردمک توجه اندیشمندان و پژوهشگران ایرانی به این همایش را «بسیار خوب» ارزیابی کرد.
خانم روسک عقیده دارد جهان امروز با همه یافته‌ها و توانایی‌هایش به تمدن ایران مدیون است و باید از هر فرصتی برای ادای دین به این فرهنگ و شناخت آن بهره جست.
این عضو هیات اجرایی همایش، «کمک به برقراری گفت‌وگو میان فرهنگ‌ها و تمدن‌ها» را مهم‌ترین دستاورد این همایش دانست و اضافه کرد: هرچه بیشتر تلاش کنیم ایران را از منظر پژوهش‌های مستند و علمی به جهان معرفی کنیم، در مسیر ایجاد گفت‌وگو میان فرهنگ‌های گوناگون قدم بلندتری برداشته‌ایم.
تورج دریایی، مدرس تاریخ و تمدن ایران در دانشگاه کالیفرنیا که در این همایش شرکت کرده بود، بر اهمیت همایش‌هایی که به همت انجمن مطالعات ایران‌شناسی اروپا برگزار می‌شود تاکید کرد.
به گفته او این همایش یکی از بهترین و مهم‌ترین همایش‌های ایران‌شناسی دنیا است و با توجه به رکود مبحث ایران‌شناسی در دانشگاه‌های دنیا طی دو سال اخیر، از منظر پرداختن به آخرین یافته‌ها در حوزه مطالعات ایران کهن، باستان‌شناسی و تاریخ قدیم ایران اهمیت دارد.
به گفته خانم روسک در این همایش علاوه بر ارائه آثاری مرتبط با فرهنگ و تاریخ و مسایل ایران باستان، به وضعیت فرهنگ، هنر، ادبیات و تاریخ معاصر و جاری ایران هم توجه شد و در این دوره مقاله‌های متعددی درباره سینمای ایران، تاثیر مذهب بر هنر مذهبی و غیر مذهبی ایران و ادبیات روز ایران ارائه شد.
انجمن مطالعات ایران‌شناسی اروپا برگزارکننده اصلی این همایش بود. پژوهشگرانی از سراسر جهان در این انجمن عضویت دارند و هر چهار سال یک بار همزمان با برگزاری همایش و ارائه مقاله‌ها، انتخابات انجمن نیز برگزار و هیات مدیره برای چهار سال انتخاب می‌شود.
هدف این موسسه اجرا، توسعه و حمایت از مطالعات ایران در حوزه‌هایی چون زبان‌شناسی، ادبیات، تاریخ، تاریخ ادیان، هنر، معماری، فلسفه، تبارشناسی، جغرافی، انسان‌شناسی و فقه است.
رکود ایران‌شناسی در اروپا
به گفته آقای دریایی طی سه سال اخیر مبحث ایران‌شناسی در دانشگاه‌های اروپا نسبت به سال‌های پیش از آن دچار رکود شده و رشته‌های مرتبط با این حوزه در دانشگاه‌های اروپایی بدون در نظر گرفتن جایگزینی برای آن‌ها حذف می‌شوند.
این پژوهشگر یکی از دلایل این تغییر را «شرایط اجتماعی و سیاسی ایران بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸» می‌داند و اضافه می‌کند که با وجود توجه نهادهای پژوهشی به مطالعات سیاسی و اجتماعی ایران چرخشی در حوزه‌های مطالعه بر مسایل ایران رخ داده است.
با این حال به گفته او وضعیت پرداختن به موضوعاتی که باستان‌شناسی و تاریخ کهن ایران را در بر می‌گیرد همچنان در مراکز مطالعاتی غیر دانشگاهی اروپا قابل توجه است و اتفاق‌های اخیر تنها بر حوزه تدریس ایران‌شناسی در دانشگاه‌ها اثر گذاشته است.
حضور پررنگ پژوهشگران ایرانی
هفتمین همایش مطالعات ایران‌شناسی این موسسه در بخش‌های ادبیات فارسی، زبان‌شناسی، تاریخ، مطالعات ادیان، مطالعات فرهنگی، هنر و باستان‌شناسی برگزار شد.
به گفته رناتا روسک، تدارک این همایش از چهار سال پیش آغاز شد و کار بررسی مقاله‌های رسیده به هیات علمی یک سال و نیم به طول انجامید.
هیات علمی این همایش بیش از ۴۰۰ مقاله دریافت کرد که از میان آن‌ها، ۳۰۰ مقاله واجد شرایط ارائه در هفتمین همایش شناخته شد.
در این میان نویسنده ۸۰ مقاله، پژوهشگران ایرانی بودند. خانم روسک، در این باره می‌گوید: با توجه به شرایط ویژه ایران در سه سال گذشته دریافت این تعداد مقاله نشان می‌دهد اندیشمندان ایرانی با وجود شرایط سخت همچنان به فعالیت خود ادامه داده‌اند و این بسیار امیدوارکننده است.
صداقت جباری، خوشنویس و طراح گرافیک، داریوش اکبرزاده، متخصص زبان‌های باستانی و سرپرست فعلی موزه ملی ایران، محمدابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌دان و استاد دانشگاه تهران، تورج دریایی، مدرس تاریخ و تمدن ایران در دانشگاه کالیفرنیا، هایده لاله، باستان‌شناس و استاد دانشگاه تهران، جعفر مهرکیان، باستان‌شناس و عمادالدین شیخ‌الحکمایی، مسئول کتابخانه و بخش کتیبه‌ها و اسناد موسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران از جمله ایرانیانی از خود ایران بودند که آثار خود را در این همایش ارائه کردند.
صداقت جباری با همکاری فرناز معصومه‌زاده و ژیلا پاشایی دو مقاله ارائه داده بود که به بررسی تصویر پرندگان در آثار به جا مانده از دوران سامانی و مطالعه مهرهای دوره قاجار اختصاص داشت.
داریوش اکبرزاده با همکاری اعظم باستان‌فرد و راحله الله‌وردی دو مقاله درباره سکه‌های دوران ساسانی و مجموعه جدید از سکه‌های دوران ساسانی موزه سنندج پرداخت.
مقاله محمدابراهیم باستانی‌پاریزی به بررسی اسارت افسران اروپایی در بیابان‌های جنوب شرق ایران اختصاص داشت و تورج دریایی هم مقاله‌ای با عنوان اهمیت بهرام چوبین؛ شورشی دوره ساسانی ارائه داد.
چشم‌انداز شهری نیشابور عنوان مقاله هایده لاله بود، جعفر مهرکیان نتیجه تحقیقات باستان‌شناسی در خونگ‌اژدر را ارائه داد و عمادالدین شیخ‌الحکمایی نیز به موضوع تاج مهر و کاربردهای آن پرداخت.
مشعل‌های دوران صفوی، ظروف سفالی ایران در موزه هنر لس‌آنجلس، نقش اقامت گاه‌های تاریخی در جذب گردشگران به ایران، طرح‌های تدفینی شهرسوخته، شب یلدا در آذربایجان غربی و جشن درخواست باران در مناطق مختلف ایران از جمله مقاله‌هایی بود که از سوی پژوهشگران ایرانی در این همایش ارائه شد.
مجموعه این مقاله‌ها قرار است در قالب کتابی در دو جلد منتشر شود. به گفته خانم روسک دسته‌بندی و ویرایش این مقاله‌ها کاری سخت و زمان‌بر است و به زودی شاهد انتشار کتاب هفتمین همایش نخواهیم بود.
مجموعه مقاله‌های ششمین همایش ایران‌شناسی اروپا که سال ۲۰۰۷ میلادی در شهر وین برگزار شد، به تازگی انتشار یافته است. جلد اول این مقاله‌ها که زودتر به بازار آمد مطالعات ایران باستان و میانه را شامل می‌شود و جلد دوم که همزمان با هفتمین همایش انتشار یافت، در برگیرنده مقاله‌های مربوط به ایران معاصر است.
علاوه بر ایرانیان، جمعی از مشهورترین ایران‌شناسان اروپایی، آسیایی و آمریکایی نیز در این همایش شرکت کردند.
نخستین همایش موسسه مطالعات ایران‌شناسی اروپا در سال ۱۹۸۷ میلادی در شهر تورین ایتالیا برگزار شد. پس از آن از جمله شهرهای پاریس، ویسبادن در آلمان، راونا در ایتالیا و وین میزبان دوره‌های دیگر این همایش بودند.
هیات رئیسه جدید انجمن مطالعات ایران‌شناسی اروپا در مراسم پایانی این همایش از اعضای انجمن خواستند پیشنهادهای خود را برای برگزاری همایش بعدی ارائه دهند. قرار است محل برگزاری همایش سال ۲۰۱۵ در ماه‌های آینده در وب‌سایت انجمن اعلام شود.
