سفر ناگهانی شان استون، پسر مستندساز الیور استون کارگردان سر‌شناس سینمای آمریکا و سازنده آثاری چون «جوخه»، «جی اف کی» و «وال استریت»، به ایران، در رسانه‌های ایران و غرب خبرساز شد.
از همان ابتدای ورود نامبرده به تهران، شایعه شد که پسر الیور استون برای مذاکره در مورد فیلم جدید پدرش که می‌خواهد در ایران بسازد و هموار کردن راه این پروژه سینمایی به ایران سفر کرده است چرا که زمینه این شایعه از قبل وجود داشت.
همه می‌دانستند که الیور استون که به ساختن فیلم درباره شخصیت‌های سیاسی جنجالی معاصر شهرت دارد و تا کنون فیلم‌های داستانی و مستند متعددی درباره نیکسون، جی اف کی، کاسترو، هوگو چاوز، عرفات و جرج بوش ساخته، مدت‌ها پیش قصد داشته که فیلمی مستند درباره محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور ایران بسازد اما به دلیل مخالفت دولت ایران با سفر وی به ایران، این پروژه ناتمام ماند.
الیور استون خود در کنفرانس مطبوعاتی جشنواره فیلم کن بعد از نمایش فیلم «وال استریت: پول هرگز نمی‌خوابد» در جواب این پرسش نویسنده مطلب که آیا هنوز قصد دارد فیلمی درباره محمود احمدی‌نژاد بسازد، گفته بود که بعد از مدت‌ها سروکله زدن و نامه نگاری‌های مکرر با دولت ایران، همه تلاش‌هایش برای ساختن این فیلم بی‌نتیجه ماند و با مخالفت دولت ایران مواجه شد، از این رو تصمیم گرفت که این پروژه را متوقف کند.
بنابراین این تصور که پسر الیور استون که خود مستندساز هست و در فیلم‌های «اسکندر» و «دبلیو» دستیار پدرش بوده، برای آماده کردن مقدمات فیلم جدید پدرش به ایران سفر کرده، تصوری غیرمعقول نبود.
اما شان استون در نشست خبری خود این موضوع را انکار کرد و گفت که برای تولید فیلم مشترکی با ایران درباره «مولانا»، به تهران آمده است.
دیدگاه‌ها و مواضع انتقادی شان استون درباره دولت آمریکا و سیاست خارجی آن در این نشست و مصاحبه‌های بعدی‌اش، شباهت زیادی به مواضع سیاسی رادیکال پدرش دارد.
به گزارش ایسنا، شان استون درباره شایعات مطرح شده برای حضور پدرش در ایران گفت: «پدرمن به دنبال آمدن به ایران نیست وآمدن وی به ایران اشتباه اعلام شد که البته اگر دعوتی صورت پذیرد، می‌آید.»
وی گفت که به دعوت شرکت «ریل نایتز» به ایران آمده و برایش «بسیار مهم است که غرب با ایران دیالوگ داشته باشد.»
پروژه «مولانا»
شان استون در یک نشست خبری که روز ۱۶ شهریور از طرف شرکت دعوت کننده‌اش به ایران یعنی «ریل نایتز»، در دفتر سینمایی علی شاه حاتمی در تهران برگزار شد، شرکت کرد و به پرسش‌های خبرنگاران در مورد انگیزه سفر خود به ایران، دیدگاه‌هایش در مورد ایران و اسلام و رابطه ایران با آمریکا و پروژه سینمایی «مولانا» پاسخ داد.
در این نشست خبری، علاوه بر «شان استون» و مترجم او نادر طالب‌زاده، بهرام حیدری و همسرش ملیسا کار‌تر به عنوان نمایندگان شرکت «ریل نایتز» نیز حضور داشتند.
نادر طالب‌زاده که در این سفر همراه و مترجم شان استون بود، از چهره‌های فرهنگی نزدیک به حکومت است که در دو سال گذشته نیز بارها علیه اعتراض‌های پس از انتخابات موضع گرفته و در برنامه «راز» که در شبکه چهار تلویزیون جمهوری اسلامی میزبانی می‌کند، بارها میزبان کارشناسانی بوده که اصلاحات و اعتراض‌ها در ایران را به غرب و صهیونیسم منتسب کرده‌اند.
بهرام حیدری، در معرفی شرکت ریل نایتز و اهداف آن گفت: «تبلیغات زیادی علیه مسلمانان می‌شود و سخت‌گیری‌های زیادی وجود دارد که این‌ها باعث شد شرکت «ریل نایتز» را تاسیس کنیم و بر مبنای افکار و اندیشهٔ اسلامی تولید فیلم داشته باشیم».
آقای حیدری در مورد علت حضور شان استون در ایران گفت: «سعی می‌کنیم کسانی که معروف هستند و علاقه به اسلام دارند را برای کار دعوت کنیم وشان استون هم دانشجوی تاریخ هستند و با فرهنگ به خوبی آشنا است و برای کار نیازی به شناخت سینمای ایران ندارد».
علی شاه‌حاتمی هم که این نشست در دفتر او برگزار شد، گفت: «ما نزدیک به ۳۰ سال که تلاش می‌کنیم که تعاملی بین سینمای ایران و غرب به وجود بیاوریم و نگاه آن‌ها را معطوف سینمای ایران کنیم. کاری که تاکنون هیچ یک از مدیران ما نکرده‌اند.»
ظاهرا ملیسا کار‌تر و همسرش «بهرام حیدری» (مدیران ارشد شرکت ریل نایتز)، سرگرم مذاکره با بنیاد سینمایی فارابی در مورد ساختن فیلم «رومی و انسان کامل» به کارگردانی شان استون برمبنای زندگی مولانا هستند.
شان استون در این شست خبری درباره پروژه سینمایی «مولانا» گفت: «این پروژه چند میلیون دلاری است که فعلا در حال پیش‌تولید است.»
یازده سپتامبر کار «تروریست‌های اسلامی» نیست
شان استون که در دانشگاه پرینستون آمریکا در رشته تاریخ تحصیل کرده، در بخش دیگری از این نشست مطبوعاتی، حادثه ۱۱ سپتامبر را «یک توطئه و شعبده بزرگ علیه مردم آمریکا» دانست و گفت که معتقد است «ریشه تروریست، اسلامی نیست».
به گزارش خبرگزاری فارس، شان استون در مورد ۱۱ سپتامبر گفت: «آنجا طوری وانمود کردند که مسلمانان این حرکت را طراحی کردند و تروریست هستند اما در واقع، یک شعبده بزرگ علیه مسلمانان جهان بود که سازمان سیا آن را پایه‌ریزی کرد تا بهانه تجاوز به خاورمیانه و عراق را پیدا کند و طوری تبلیغ کنند که همه شرارت‌ها با ریشه اسلامی گره بخورد. آن‌ها می‌خواهند اسلام رادیکال را در برابر مسیحیت رادیکال قرار دهند که من قبول ندارم.»
درباره الیور استون و سینمای سیاسی
بیشتر توجه رسانه‌ها به حضور شان استون در ایران، معطوف مسائل سیاسی و دیدگاه‌های او درباره رابطه ایران و آمریکا یا اسلام بود و وی در مدت اقامت خود در ایران، در کمتر گفتگوی اختصاصا سینمایی شرکت کرد. اما یکی از معدود گفتگوهای سینمایی او با امیر قادری، منتقد وب سایت سینمایی «کافه سینما» بود.شان استون در این گفتگو درباره تاثیرگذاربودن فیلم‌های سیاسی از جمله فیلم‌های پدرش گفت: «به نظرم روشن است که خیلی تاثیری ندارند. امروز دیگر مردم آنقدر فاسد شده‌اند که همه چیز شبیه به دوران شهر باستانی بابل شده. همان شهری که در آن همه غرق در گناه بودند و به همین خاطر هم هرکس هر کاری که می‌خواست انجام می‌داد و هیچ‌کس هم توجهی نمی‌کرد.»
وی گفت که پدرش بعد از ساختن جی اف کی محافظه کار شد وهنگام ساختن فیلم «وال استریت ۲» محافظه کاری به خرج داده و دچار خودسانسوری شده است.
شان استون درباره اعمال فشار دولت آمریکا به الیور استون به خاطر رویکرد انتقادی‌اش به سیاست آمریکا، گفت: «به هرحال فشار‌ها رویش زیاد است. می‌دانید ساختن فیلم‌های ضد آمریکایی در حالی که در آمریکا زندگی می‌کنید، خیلی خوب نیست. ولی آن‌ها باید بدانند که پدر من ضد دولت آمریکاست و نه مردم آمریکا.»
ایران حق دارد سلاح هسته‌ای داشته باشد
شان استون بعد از ترک ایران در مصاحبه با خبرگزاری رویترز از حق ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای دفاع کرد و گفت: «اسرائیل سلاح هسته‌ای دارد. ایران هم حق دارد چنین سلاح‌هایی داشته باشد. هر ملتی حق دارد از استقلال و موجودیت خود دفاع کند.»
فرزند الیور استون در دفاع از حق ایران برای داشتن انرژی هسته‌ای گفت: «رسانه‌ها علیه ایران جوسازی می‌کنند و دروغ می‌گویند چون می‌خواهد انرژی هسته‌ای داشته باشد اما به نظر من همه کشور‌ها می‌توانند از انرژی هسته‌ای برای فعالیت‌های صلح آمیز سود ببرند و ایران نیز به نظر من کشور با ثباتی است.»
ما حق نداریم از حکومت ایران انتقاد کنیم
مستندساز آمریکایی در نشست خبری تهران، ایران را «کشوری دموکراتیک با تاریخی کهن» خواند و در مورد برداشت خود از جامعه ایران گفت: «یک هفته است که در ایران بوده‌ام و ایرانی‌ها را ملتی صادق، سنتی و مذهبی دیدم که رویکرد دینی دارند».
آقای استون ایران را باثبات‌ترین کشور در منطقه دانست و گفت مخالف تحریم ایران است و متاسف است که آمریکا رابطه خوبی با ایران ندارد.
شان استون در گفتگو با خبرگزاری رویترز، با انتقاد از حکومت ایران و اعمال فشار به دولت ایران مخالفت کرد و گفت: «مثل این است که یک عده بیایند خانه شما و به پدر خانواده بگویند حق نداری فرزندانت را کتک بزنی. مگر ما کی هستیم که به آن‌ها بگوییم که چگونه بر کشورشان حکومت کنند.»
شان استون در مورد مخالفان سیاسی دولت محمود احمدی‌نژاد گفت: «ایران با قانون اداره می‌شود. مردم احمدی‌نژاد را دوست ندارند ولی این مسئله جنگ علیه ایران و یا شورش را تضمین نمی‌کند.»
وی به رویترز گفت که هنگام رانندگی در تهران با شعار «مرگ بر آمریکا» مواجه شده است اما این شعار واقعا به این معنی نیست و تنها احساسات ملت ایران را منتقل می‌کند و بار سیاسی ندارد.
وی گفت که به اعتقاد او زمان تغییر شرایط سیاسی و انقلاب در ایران فرا خواهد رسید اما این کار با دخالت نظامی و زور انجام نخواهد شد.
حرف‌های احمدی‌نژاد تحریف می‌شود
شان استون در گفتگوی خود با رویترز، به طور غیرمستقیم از مواضع سیاسی محمود احمدی‌نژاد دفاع کرد و گفت که معتقد است که در بسیاری از موارد، سخنان آقای احمدی‌نژاد، به غلط ترجمه و تعبیر شده است. وی در این باره گفت: «احمدی‌نژاد به آمریکا آمده و دست دوستی دراز کرد اما حرف‌هایش به اشتباه ترجمه شد. بسیاری از حرف‌هایی که به او نسبت می‌دهند چرت است. هر دو طرف برخوردشان پرخاشگرانه است، به ویژه آمریکا.»
مقایسه شرایط فیلمسازی در ایران و آمریکا
شان استون در مصاحبه با خبرگزاری رویترز، گفت که قصد دارد در ایران فیلم بسازد، چون به اعتقاد او ایران از نظر تولید فیلم بزرگ‌ترین کشور خاورمیانه است.
آقای استون درباره تفاوت فیلمسازی در ایران و آمریکا گفت: «در آمریکا نیازی به گرفتن مجوزی نیست و تنها برای ساخت فیلم به دوربین نیاز است. فیلمسازی در ایران شبیه چین است که دوست دارم در چین هم فیلم بسازم.»
شان استون در انتقاد از رسانه‌های آمریکایی گفت: امروز تمامی رسانه‌ها در آمریکا توسط ۱۰ شرکت اداره می‌شوند و واقعیت را نشان نمی‌دهند اما مردم می‌توانند حقیقت را از رسانه‌های مجازی بیابند.
شمشیر «ذوالفقار» بر گردن شان استون
اما دیدن نماد ذوالفقار بر گردن این فیلمساز آمریکایی، بیشتر از سخنان غیرمتعارف او، خبرنگاران ایرانی را متعجب کرد. وی گفت که شمشیر ذوالفقار را یک دوست سینماگر لبنانی، به او هدیه داده است.
شان استون در توضیح این گردنبند گفت: «تاریخ ایران برای من همیشه ماجراجویانه بوده و به فرهنگ اسلامی و ایرانی علاقه دارم چنان چه اگر ببینید امروز نیز بر گردنم یک نماد اسلامی (شمشیر ذوالفقار) دارم».
شان استون گفت که به سنت و عرفان علاقه دارد و همیشه علاقمند مکاتب عرفانی بوده است. وی همچنین گفت که به بحث جن و ارواح علاقه زیادی دارد و در ایران و یمن دنبال ارواح می‌گردد.
به گزارش خبرگزاری فارس، فرزند الیور استون در نشست خبری خود در تهران، «با اشاره به مشی استعماری انگلیس، دشمن واقعی مردم آمریکا و ایران را انگلیس دانست و گفت که این دولت است که میان همه دولت‌ها و ملت‌ها تفرقه می‌اندازد».
شان استون در پاسخ به این سوال خبرنگار ایسنا که آیا فکر می‌کند پس از بازگشت به آمریکا برای ادامه فعالیتش از سوی دولت آمریکا دچار مشکل شود، گفت: «نمی‌دانم اما خیلی خوش‌بین هستم و همه چیز هم امکان دارد. در آمریکا به خاطر این کار‌ها آدم را به زندان نمی‌اندازند و آن‌ها به دنبال فشار مستقیم نیستند، چون به درگیری منجر می‌شد و ما قدرت بیشتری می‌گیریم».
فرزند الیور استون در نشست ها و گفتگوهای مطبوعاتی متعددش در ایران، در مورد حوادث پس از انتخابات سال ۲۰۰۹، احکام زندان جعفر پناهی و محمد رسول اف و ممنوعیت سفر و بازداشت برخی از سینماگران ایرانی از جمله جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب، اظهار نظری نکرد.
