علی لاریجانی می‌گوید که اظهارات رهبر ایران درباره تغییر نظام سیاسی از ریاستی به پارلمانی، «ضد دیکتاتوری» است و اجرای نظام پارلمانی به معنای محدودکردن رئیس جمهوری نیست.
رئیس قوه مقننه شنبه، ۳۰ مهر ماه در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر افزود که در نظام پارلمانی نظم بیشتری در ساختار کشور ایجاد می‌شود، رئیس‌جمهوری در مقابل ملت پاسخگو می‌شود، اختلاف نظر‌ها کاهش می‌یابد و وقت کمتری صرف هماهنگی‌های سه قوه می‌شود.
آیت‌الله علی خامنه‌ای در سخنرانی هفته گذشته خود در کرمانشاه گفته بود که اگر در آینده احتمالا دور، احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است، هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد.
رهبر جمهوری اسلامی در شرایطی بر تغییر احتمالی نظام سیاسی تاکید کرده که در شش سال ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و به‌ویژه دو سال گذشته، مجلس با دولت اختلاف‌نظرهای عمده داشته و اینکه کدام‌یک بر دیگری اولویت دارند، بحث‌برانگیز بوده است.
همچنین با تاکید نمایندگان منتقد دولت درباره جایگاه مجلس از نظر آیت‌الله خمینی که گفته بود «مجلس در راس قواست»، چندی پیش، محمود احمدی‌نژاد، نظام سیاسی ایران را دیگر همچون زمان آیت‌الله خمینی، پارلمانی ندانست و آن نقل‌قول را مربوط به زمان گذشته ارزیابی کرد.
اکنون رئیس مجلس ایران می‌گوید که انتخاب رئیس‌جمهوری به وسیله نخبگان منتخب مردم در نظام پارلمانی، به این معناست که مجلس کاملا رئیس‌جمهوری را تحت‌نظر می‌گیرد و از او بازخواست می‌کند و منجر به مسئولیت‌پذیر کردن جایگاه او می‌شود.
به گفته علی لاریجانی، اینکه در نظام پارلمانی منتخبین مردم با دقت تجربه، سابقه مدیریتی، ورزیدگی سیاسی و دیپلماسی افراد را برای پست ریاست‌جمهوری بررسی می‌کنند، شیوه‌ای «کاملا عقلایی است».
در ایران پیش از سال ۱۳۶۸، نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی تغییر کرد و جایگاه نخست‌وزیری که میرحسین موسوی، از رهبران کنونی مخالف دولت در آن بود طی بازنگری قانون اساسی از ساختار قدرت حذف شد. آقای خامنه‌ای از جدی‌ترین حامیان این تغییر بود.
رئیس مجلس ایران با اشاره به آن دوران و اینکه رئیس‌جمهوری برخلاف نخست‌وزیری، اختیارات زیادی نداشت، یادآوری کرد که همیشه این دو مقام اجرایی مشکلاتی با هم داشتند و حذف نخست‌وزیری در آن زمان منطق قابل اتکایی داشت.
آقای لاریجانی سخنان رهبر ایران را به معنای احیای سمت نخست‌وزیری ندانست و گفت که به اعتقاد او تنها به این مساله اشاره داشت که رئیس‌جمهوری با رای مستقیم مردم انتخاب شود یا به‌وسیله نخبگانی مردم آنها را انتخاب کرده‌اند.
«هزینه برکناری نخست‌وزیر کمتر است»
از طرف دیگر، درحالی که رئیس قوه مقننه نظری مبنی بر احیای پست نخست‌وزیری را از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای استنباط نکرده، یک نماینده مجلس معتقد است که با احتمال تغییر نظام سیاسی به پارلمانی، هزینه برکناری نخست‌وزیر کمتر می‌شود.
به گفته حمیدرضا کاتوزیان، از محاسن نظام پارلمانی امکان تغییر نخست‌وزیر پس از ارتکاب او به تخلف است، اما در شرایط کنونی اگر مجلس بخواهد رئیس‌جمهوری را عزل کند، این امر ممکن است بحران‌های سیاسی و التهاب در کشور ایجاد کند.
این نماینده تهران معتقد است که ساختار حکومتی ایران در شرایط کنونی، «حالتی دو گانه» برای محمود احمدی‌نژاد دارد و او از یک سو، رئیس قوه مجریه است و از طرفی «خود را در جایگاه رهبری ثانویه در کشور می‌بیند.»
آقای کاتوزیان که نقش آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران را به اختیارات رئیس‌جمهوری در دیگر کشورها شبیه می‌داند، تاکید کرد که در شرایط حاضر، امر به دولتمردان و رئیس‌جمهوری مشتبه شده و تصورشان بر این است که رئیس‌جمهوری یک درجه پایین‌تر از رهبر ایران قرار دارد. در حالی که تصریح قانون اساسی این است که رئیس‌جمهوری، مجری قانون است و باید پاسخگوی رهبر ایران، مجلس و مردم باشد.
این نماینده اصولگرای مجلس، دلیل طرح این موضوع از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران را ناشی از تجریه طولانی او در اداره کشور دانست و گفت که این مساله تنها مربوط به دولت احمدی‌نژاد نیست.
او درحالی به موضوع عزل ریاست‌جمهوری اشاره می‌کند که در ایران تنها موضوع طرح سوال از رئیس‌جمهوری نیز جنجال‌برانگیز است و به دلیل عدم وصول این طرح در هیئت رئیسه، علی مطهری از نمایندگی مجلس استعفا کرد و تعدادی از نمایندگان نیز هیئت رئیسه را تهدید به استعفا کردند.
در تازه‌ترین اظهارنظر نیز، نائب رئیس مجلس ایران گفته است که «بزرگان» جمهوری اسلامی، طرح سوال از رئیس‌جمهوری را به مصلحت نمی‌دانسته‌اند و به نظر او، باید تلاش کرد که کار دولت دهم «به صورت طبیعی و عادی» تمام شود و یک کار «پرهزینه غیرمعمول» انجام نشود.
در اظهارنظر دیگری، عماد افروغ، نماینده پیشین مجلس درمورد تغییر نظامی سیاسی به پارلمانی گفته است اگر شاهد «پارلمان دولتی» باشیم و دولت، ترکیب پارلمان را تعیین کرده و کاری کند که مجلس در راس امور نباشد، همان بهتر که به سوی نظام پارلمانی برویم.
