چند روز قبل وبلاگ رسمی گوگل ریدر از ادغام گوگل ریدر با شبکهٔ اجتماعی گوگل پلاس خبر داد. این خبر با واکنش شدید کاربران این سرویس مواجه شد، امین ثابتی نگاهی دارد به دلایل این واکنش‌ها به خصوص از سوی کاربران ایرانی.

گوگل ریدر (Google Reader) یک خوراک‌خوان (RSS Reader) تحت وب است که کاربران می‌توانند بدون مراجعه به یک وب‌سایت یا وبلاگ، مطالب آن را دنبال کنند و بخوانند. این بدان معناست که کاربران این سرویس با دنبال کردن خوراک (RSS) یک وب‌سایت یا وبلاگ می‌توانند جدید‌ترین مطالب منتشر شده در آن وب‌سایت یا وبلاگ را بخوانند بدون آنکه یک مورد از مطالب منتشر شده را از دست بدهند.

اما اهمیت گوگل ریدر برای کاربران ایرانی به چندین نکته باز می‌گردد که در ادامهٔ این مطلب به آن پرداخته خواهد شد هر چند که می‌توان اولین و مهم‌ترین عامل که باعث محبوبیت روزافزون گوگل ریدر در بین کاربران ایرانی شد را امکان دسترسی به سایت‌های فیل‌تر شده از سوی دولت ایران دانست.

کاربران ایرانی با وارد کردن خوراک وب‌سایت‌ها یا وبلاگ‌های فیل‌تر شده در گوگل ریدر، بدون آنکه نیازی به وارد شدن به آن وب‌سایت یا وبلاگ باشد، می‌توانند کلیهٔ مطالب منتشر شده توسط آن را بخوانند و به نوعی بدون آنکه از وی‌پی‌ان و یا فیلترشکن‌های دیگر استفاده می‌کنند، به محتوای مورد نظر خود دسترسی داشته باشند.

اما این تنها بخشی از چندین ویژگی گوگل ریدر است که باعث شده است تا کاربران ایرانی هر روز بیش از پیش به استفاده از این ابزار علاقه‌مند شوند.

به اشتراک‌گذاری مطالب، لایک زدن آن‌ها و همچنین بحث و تبادل نظر در زیر هر مطلب از دیگر ویژگی‌های گوگل ریدر است که این خوراک‌خوان را به مرکزی آنلاین از کاربران ایرانی تبدیل کرده است و شاید همین ویژگی باعث ایجاد این میزان واکنش از سوی کاربران ایرانی شده باشد.

آیا گوگل ریدر یک شبکهٔ اجتماعی است؟

همانگونه که گفته شد، شاید اصلیترین دلیلی که ادغام گوگل ریدر با گوگل پلاس با واکنش‌های زیاد مواجه شده است، وجود یک جامعهٔ آنلاین از صد‌ها کاربر ایرانی بوده است که به دلیل وجود ویژگی‌هایی مانند لایک زدن، به اشتراک گذاشتن و کامنت گذاشتن، این ابزار را از حالت یک خوراک خوان مانند ده‌ها نمونهٔ آنلاین یا آفلاین، به شبکه‌ای اجتماعی تبدیل کرده است به طوری که در برخی موارد کاربران آن از طریق ویژگی نوت گذاشتن به نوعی استاتوس گوگل ریدر خود را به روز می‌کنند.

اما حقیقت ماجرا و براساس فلسفه‌ای که گوگل ریدر بر مبنای آن به وجود آمده است، گوگل ریدر ابزاری برای خواندن خوراک‌های مختلف به صورت آنلاین است و ویژگی‌هایی مانند لایک زدن یا به اشتراک‌گذاری را می‌توان ویژگی‌هایی اضافی برای گوگل ریدر دانست که به هر دلیلی توسط گوگل به آن اضافه شده است.

برای همین نیز در مطلبی که در وبلاگ رسمی گوگل ریدر منتشر شده است، تنها قسمت‌هایی که ویژگی یک شبکهٔ اجتماعی را به گوگل ریدر داده‌اند، حذف و با گوگل پلاس که یک شبکهٔ اجتماعی است ادغام می‌شوند؛ هر چند که این ادغام به مذاق بسیاری از کاربران ایرانی و غیر ایرانی گوگل ریدر خوش نیامده است.

اما باید به این نکته اشاره کرد که گوگل ریدر یک شبکهٔ اجتماعی نیست و هر چند که برخی از ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی مانند به اشتراک‌گذاری یا لایک زدن را دارد، اما گوگل ریدر یک ابزار برای خواندن خوراک وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف است، ابزاری که کارکرد آن مانند نرم‌افزارهایی مثل FeedDemon و... است.

براساس همین تعریف می‌توان این کار گوگل را درست دانست چون براساس سیاست جدیدش تنها و تنها ویژگی‌هایی که متعلق به یک شبکهٔ اجتماعی است را از گوگل ریدر حذف و آن را با گوگل پلاس ادغام می‌کند.

آیا این ادغام مفید است؟

پاسخ دادن به این سوال شاید کمی زود باشد، اما برای پاسخ به این سوال اگر از هیاهوی ایجاد شده از سوی کاربران چشم‌پوشی کنیم، باید گفت که دستکم و در مورد حریم خصوصی این ادغام مفید خواهد بود زیرا با وجود امکانی به نام حلقه‌ها در گوگل پلاس، کاربران می‌توانند به صورت هدفمند و با دقت بیشتری مطالب خود را به اشتراک بگذارند و دنیای حساب‌های خصوصی و عمومی که می‌توان آن را دنیای صفر و یک نامید، به دنیایی تبدیل خواهد شد که در آن اعداد اعشار مانند ۰. ۵ هم معنا پیدا می‌کنند.

بدین صورت که با وجود حلقه‌ها در گوگل پلاس، کاربران می‌توانند مطالب مورد نظر خود را با افرادی که می‌خواهند به اشتراک بگذارند و وضعیت اشتراک‌گذاری مطالب را با راحتی بیشتری مدیریت کنند.

اما از سوی دیگر نمی‌توان به راحتی از عامل اول محبوبیت گوگل ریدر در بین کاربران ایرانی گذشت و آن عدم فیلتر بودن گوگل ریدر و دسترس آسان به آن بدون استفاده از ابزارهای دور زدن فیلترینگ است. عاملی که گوگل پلاس در نقطه مقابل آن قرار دارد و برای دسترسی به آن باید از ابزارهای دور زدن فیلترینگ مانند وی‌پی‌ان استفاده کرد.

علاوه بر آن عدم شفافیت در مورد روش ادغام از سوی گوگل یکی دیگر از مواردی است که شاید بتوان آن را عاملی برای شروع موج انتقاد‌ها و اعتراضات به گوگل دانست. مثلا می‌توان به وضعیت مشاهدهٔ مطالب به اشتراک گذاشته شده توسط کاربران در گوگل پلاس اشاره کرد که با سوالات بسیاری مواجه شده است، چون در گوگل ریدر کاربران می‌توانستند کل مطلب را بدون دغدغه بخوانند اما در شرایط کنونی گوگل پلاس، برای خواندن کل مطلب، باید بر روی لینک آن مطلب کلیک کنند که در صورت فیلتر بودن، امکان دسترسی به آن وجود ندارد. یا وضعیت لیست افرادی که یک کاربر در گوگل ریدر دنبال می‌کند، نوت‌هایی که در گوگل ریدر منتشر کرده است، نظراتی که در گوگل ریدر نوشته است، وضعیت دسترسی به تمامی اطلاعات ادغام شده با گوگل پلاس مانند نظرات که اگر فردی حسابش در گوگل ریدر خصوصی باشد، در زمان ادغام با گوگل پلاس چه بلایی بر سر آن می‌آید و ده‌ها سوال دیگر.

به همین دلیل صحبت کردن در مورد مفید بودن یا نبودن این ادغام از سوی گوگل کمی زود است و باید دید که این ادغام چگونه صورت می‌گیرد. اما براساس شواهد موجود می‌توان گفت که این ادغام خوبی‌ها و بدی‌های خود را دارد هر چند که با اعتراض بسیاری از کاربران غیر فارسی‌زبان نیز این ادغام گوگل مواجه شده است به طوری که وبلاگ‌نویسی به نام برت کلر (Brett Keller) طوماری را جهت اعتراض به این حرکت گوگل درست کرده است تا کاربران این سرویس آن را امضا کنند.