محمود کیان‌ارثی، خبرنگار حوزه خاورمیانه، نگاهی دارد به اخبار مربوط ایران در رسانه‌های انگلیسی و عرب که بعد از تهدیدهای رهبران اسرائیل علیه این کشور باعث شده صدر خبر‌ها باز گردد.

تهدید دوباره مقامات اسرائیل به حمله نظامی به ایران و اشاره‌های تلویحی درباره چراغ سبز آمریکا به آن، با واکنش‌های رسانه‌ای وسیعی در کشورهای عربی و غربی روبرو شده است.
در حالی که در یک سال گذشته تحولات داخلی کشورهای عربی عملا موضوعاتی را به مانند پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی و مساله فلسطین که به طور سنتی در مرکز خبر‌ها قرار داشت، به حاشیه رانده است، تهدیدهای رهبران اسرائیل علیه ایران باعث شده اخبار و تحلیل‌های پیرامون آن به صدر خبر‌ها باز گردد.

بیشتر این رسانه‌ها مساله تهدیدهای اسرائیل را در راستای مسائل داخلی اسرائیل، میزان درستی ادعاهای مطرح شده درباره ابعاد سری برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و اهمیت گزارش آتی آژانس بین المللی انرژی اتمی برای زمینه سازی رویاوریی نظامی با ایران تحلیل و بررسی کرده و سعی کرده‌اند به این پرسش پاسخ دهند که اینبار تهدید‌های اسرائیل تا چه اندازه به واقعیت نزدیک بوده و عملی خواهد شد.

تحلیل روزنامه‌های غربی

روزنامه فایننشال تایمز در مقاله‌ای با عنوان «دنیای غرب گوش به زنگ خطر بمب ساعتی ایران» نوشته است که به باور ناظران ایران سه گزینه در پیش روی خود دارد: ایران اتمی شود و به بمب هسته‌ای دست یابد؛ ایران بتواند دنیا را درباره صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود قانع سازد و در این صورت البته با تحریم‌های بیشتر روبرو خواهد گشت و سومین حالت این خواهد بود که اسرائیل و آمریکا مراکز هسته‌ای ایران را بمباران کنند.

به باور نویسنده فایننشال تایمز، در سال ۲۰۱۱ پرونده هسته‌ای ایران به دلیل تحولات بهار عربی از دایره توجه و پیگیری‌های غرب خارج گشت؛ اما با انتشار گزارش تازه آژانس، این پرونده بار دیگر به اولویت اصلی آن‌ها تبدیل خواهد شد.

جیمز بلیتز نویسنده این مقاله، با تاکید بر اینکه خسارت‌های وارد شده به تجهیرات اتمی ایران بر اثر ویروس استاکس نت موقت بوده، تاکید می‌کند در صورتی که ایران بتواند با موفقیت دست به آزمایش بمب اتمی بزند، در آینده شاهد به راه افتاد مسابقه‌ای تسلیحاتی در سراسر منطقه خلیج فارس خواهیم بود.

بخش جهانی بی‌بی سی نیز در مطلبی درباره گزارش آینده آژانس از قول محافل دیپلماتیک ادعا کرده است که شواهد مبنی بر فعالیت‌های نظامی- هسته‌ای ایران قانع کننده هست.
به نوشته بی‌بی سی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که محفظه‌ای فلزی که جهت آزمایش انفجار به کار می‌رود در یکی از مناطق نزدیک تهران نصب شده است.

بی‌بی‌سی همچنین گفتگویی با وزیر دفاع اسرائیل منتشر کرده که در آن ایهود باراک می‌گوید اسرائیل قوی‌ترین کشور در منطقه است؛ اما در عین حال بسیار صلح دوست نیز هست.
باراک در این گفتگو، ایران را خطری برای ثبات جهانی خوانده و در مقابل اصرار خبرنگار بی‌بی سی درباره احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران می‌گوید: «ما در منطقه‌ای با شرایط دشوار زندگی می‌کنیم که در آن فرصتی برای اشتباه کردن نیست».

از سوی دیگر، روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای پیرامون گزارش آژانس اتمی می‌نویسد که هر چند این گزارش شامل جزئیات بی‌سابقه‌ای درباره فعالیت‌های نظامی در برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی است، اما نمی‌توان آن را گزارشی کامل و جامع دانست.

به اعتقاد نویسنده نیویورک تایمز، ادعاهای گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه اتمی ایران اسیر اشتباه بزرگ اطلاعاتی آمریکا درباره عراق خواهد ماند.

اشاره نیویورک تایمز به ادعای آمریکا درباره ساخت و گسترش سلاح‌های کشتار جمعی توسط رژیم صدام حسین است که دستاویز اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ گردید.

بعد‌ها مشخص شد که این ادعا‌ها نادرست بوده و مقامات دولت بوش به سازمان ملل دروغ گفته بودند.

این روزنامه به توجه ویژه گزارش آژانس به مرکز هسته‌ای پارچین پرداخته و می‌نویسد که در سال‌های اخیر تغییراتی در عملکرد و فعالیت‌های این مرکز به وجود آمده است که بر اساس مشاهدات ماهواره‌ای نشان دهنده آن است که کپسولی بزرگ که معمولا برای آزمایش انفجار استفاده می‌شود در آنجا نصب شده است.

به باور نویسنده اهمیت ذکر نام پارچین در آن است که ایران نخواهد توانست درباره فعالیت‌های نظامی در این محل توضیح قانع کننده‌ای ارئه دهد.

به نوشته نیویورک تایمز، این اطلاعات حساس از طریق عکس‌های ماهواره‌ای، مصاحبه با برخی افراد که از رژیم ایران جدا شده‌اند و همینطور گزارش‌های اطلاعاتی اسرائیل، آمریکا و چند کشور اروپایی جمع آوری و تهیه شده است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی ادعا می‌کند که این اطلاعات را تنها پس از اطمینان کامل از درستی آن‌ها در گزارش خود درج کرده است؛ موضوعی که صاحب نظران بر سر آن اختلاف دارند.

علاوه بر نیویورک تایمز، روزنامه واشنگتن پست نیز به گزارش آتی آژانس توجه نشان داده و طی مقاله‌ای به نقل از کار‌شناسان اتمی و دیپلمات‌های غربی نوشته است گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد ایران به کمک دانشمندان خارجی توانسته است موانع فنی را برطرف کند و به آستانه توانایی اتمی برسد.

به نوشته این روزنامه اسناد و اطلاعات آژانس حاکی از آن است که یک دانشمند شوروی سابق و نیز کار‌شناسان کره شمالی و پاکستانی سالهاست در این زمینه به ایران کمک کرده‌اند.

واشنگتن پست نتیجه گیری می‌کند که درز کردن اطلاعات تازه درباره برنامه هسته‌ای ایران نشان می‌دهد که برنامه هسته‌ای شک برانگیز جمهوری اسلامی بسیار پیچیده‌تر، جاه طلبانه‌تر و موفیت آمیز‌تر از آن چیزی بوده است که تصور می‌شد.

واکنش به تهدید نظامی ایران در میان روزنامه‌های میانه رو و راستگرای چاپ اسرائیل متفاوت بوده است.

در حالی که روزنامه دست راستی جیروزالم پست به شدت درباره از دست رفتن زمان برای مهار ایران هشدار داده و غرب را به اقدامات شدید‌تر علیه جمهوری اسلامی فرا خوانده است، برخی روزنامه‌های دیگر به سخنان تهدید آمیز رهبران اسرائیل واکنش محتاطانه‌ای نشان داده‌اند.

نسخه انگلیسی روزنامه هاآرتص، چاپ اسرائیل، در خبری که توجه بسیاری را به خود جلب کرد مدعی شده است که طرح حمله نظامی به ایران بر سر اختلافات داخلی به بیرون درز کرده است.

به نوشته هاآرتص اطلاعاتی که درباره احتمال حمله نظامی به ایران به رسانه‌ها درز پیدا کرده است را یوفال دیسکین، رئیس سابق سازمات امنیت داخلی اسرائیل و مئیر داگان، رئیس سابق سازمان امنیت خارجی این رژیم با هماهنگی یکدیگر افشا کرده‌اند تا با بسیج کردن روزنامه‌نگاران معروف در اسرائیل بنیامین نتانیاهو و ایهود باراک را مورد هدف سیاسی قرار دهند. بنا به این گزارش اکثر این اطلاعات اشتباه بوده است.

گفته می‌شود روابط دیسکین با نتانیاهو و داگان زمانی به هم خورد که وی از نتانیاهو و باراک خواست که با جانشینی‌اش به جای داگان در موساد موافقت کنند ولی آن‌ها این درخواست را رد کردند.

در مقاله‌ای دیگر در همین روزنامه، آری شافیت جبهه داخلی اسرائیل و وضعیت سیاسی آن را غیر آماده برای جنگ با ایران دانسته و خطاب به رهبران اسرائیل این پرسش‌ها مطرح کرده که آیا دولت اسرائیل توانسته از پس مشکلات داخلی خود بر آید، بحث اشغال و اشغال‌گری را پایان دهد و از امنیت مرز‌هایش مطمئن شود که حالا به فکر جنگی تازه افتاده است؟

نویسنده هاآرتص اینگونه نتیجه گیری می‌کند که بنیامین نتانیاهو و ایهود باراک هیچ کدام مطالعات جدی برای انجام چنین حمله‌ای انجام نداده‌اند.

در مقابل روزنامه راستگرای جیروزالم پست درباره اعمال تحریم‌های شدید‌تر و تاثیر آن‌ها علیه جمهوری اسلامی ابراز ناامیدی کرده و در تحلیلی می‌نویسد دلایل درز کردن آمادگی نظامی اسرائیل برای جنگ با ایران می‌تواند به باور بسیاری ناظران اختلافات داخلی میان رهبران اسرائیل باشد.

این مقاله می‌افزاید که اما این موضوع سبب نمی‌شود که این واقعیت را فراموش کنیم که    تل آویو خود را برای حمله نظامی به مراکز هسته‌ای ایران آماده می‌کند و این در حالی است که مساله تهدید ایران تبدیل به یکی از مهم‌ترین اولویت‌های امنیت ملی اسرائیل شده است.

از سوی دیگر روزنامه یدیعوت احرونوت در یادداشتی به ارزیابی خطرات جنگ با ایران پرداخته و می‌نویسد: در صورتی که اسرائیل حمله نظامی به ایران را آغاز کند باید خود را برای اسارت حداقل ۱۰ خلبان اسیر شده در ایران آماده کنیم، این بار دیگر حرف اسارت یک سرباز اسرائیلی در نوار غزه نیست. قصه ایران کاملا فرق می‌کند.

این روزنامه بر این اعتقاد است که اسرائیل برای حمله به ایران مجبور است که شمار بیشتری جنگنده استفاده کند و این در حالی است که بیشتر تاسیسات هسته‌ای ایران در نقاطی کاملا امن محصور شده‌اند و با رادار‌ها و سامانه‌های تدافعی پیشرفته‌ای محافظت می‌شوند که این مساله باعث خواهد شد اسرائیل نتواند تاسیسات هسته‌ای ایران را کاملا ویران کرده و در نتیجه درگیر جنگی طولانی مدت با ایران خواهد شد.

نگاه رسانه‌های عرب زبان 

روزنامه‌های عربی نیز توجه گسترده‌ای به مساله تهدید نظامی ایران داشته و در یادداشت‌ها و تحلیل‌های خود به گمانه زنی درباره میزان احتمال حمله به ایران پرداخته‌اند.

روزنامه الحیات چاپ لندن در مقاله‌ای تهدیدهای نظامی رهبران اسرائیل ار علیه ایران بیشتر بر آمده از اختلافات داخلی دانسته تا یکپارچگی در تل آویو و این تهدید‌ها را بیشتر یک بلوف سیاسی دانسته است.

به همین ترتیب، روزنامه لبنانی الاخبار تهدیدهای اسرائیل را جنگ روانی دانسته است.
این روزنامه با نقل تحلیل‌های منتشر شده در رسانه‌های عبری زبان درباره اختلافات داخلی در اسرائیل و همینطور نظرسنجی‌های انجام شده در اسرائیل درباره خطر برنامه اتمی ایران نتیجه گیری می‌کند که این بار نیز تهدیدهای بیان شده توسط باراک و نتانایاهو چندان جدی نخواهد بود.

بنا به نظرسنجی‌های انجام شده میان شهروندان اسرائیلی، افکار عمومی بر سر حمله نظامی به ایران دو شقه بوده به گونه‌ای که ۴۱ درصد از حمله نظامی به مراکز هسته‌ای ایران پشتیبانی کرده و در مقابل ۳۹ درصد با آن مخالف هستند.

همچنین روزنامه القدس العربی در سرمقاله خود به گزارش آتی آژانس درباره جمهوری اسلامی اشاره کرده و می‌نویسد که این گزارش می‌تواند در تعیین آینده رویارویی با ایران دارای اهمیت باشد و تکلیف موضوع را تا حدود زیادی مشخص کند؛ چراکه در آن اطلاعاتی درباره فعالیت‌های سری نظامی در برنامه اتمی ایران درج شده است.

اما به نوشته این روزنامه، جنگ با ایران سراسر خاورمیانه را به کام خود خواهد کشید و طبیعی است اگر گفته شود که پس از حمله به ایران، سوریه هدف بعدی خواهد بود.

سرمقاله القدس العربی اینگونه پایان می‌یابد که گزارش آژانس و مساله سوریه به هم مرتبط بوده و باید دید با توجه به گام‌های بعدی غرب در مقابل ایران، وضعیت برای سوریه چگونه رقم خواهد خورد.

فرانسه، روسیه و چین
در حالی که به نظر می‌رسد تهدیدهای مکرر رئیس جمهوری اسرائیل برای آمادگی تل آویو برای جنگ با ایران، حساسیت‌ها و نگرانی‌های بین المللی را درباره راه افتادن جنگی بزرگ در خاورمیانه دو چندان کرده باشد، واکنش تازه فرانسه و روسیه تا حدودی از این نگرانی‌ها کاسته است.

وزیر امور خارجه فرانسه هرگونه اعمال زور و اقدام نظامی علیه ایران را اقدامی بر خلاف صلح و ثبات منطقه‌ای توصیف کرده و همزمان همتای روسی وی حمله نظامی به ایران را اشتباهی وخیم دانسته است.
آلن ژوپه وزیر خارجه فرانسه با تاکید بر اینکه اقدام نظامی و حمله به تاسیسات اتمی ایران می‌تواند یک بی‌ثباتی تمام عیار را در کل منطقه ایجاد کند گفته است کشورش موافق تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران است.

سرگئی لاواروف، وزیر خارجه روسیه نیز با تاکید بر ادامه مسیر تحریم‌ها، جنگ با ایران را دارای پیامدهایی بزرگ و پیشبینی ناپذیر برای سراسر منطقه دانسته است.

در این میان برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که چین و روسیه در اقدامی نادر، نامه‌ای مشترک خطاب به یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، نوشته و از وی خواسته‌اند از درز مفاد گزارش آتی خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران به رسانه‌ها جلوگیری کند.

این دو کشور خواستار بررسی بیشتر درباره درستی موارد مطرح شده درباره فعالیت‌های سری اتمی ایران در گزارش آتی آژانس هستند.

به بارو تحلیلگران، دشواری اقناع افکار عمومی و جامعه بین المللی درباره ادعاهای مطرح شده پیرامون ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران و مخالفت کشوری مانند فرانسه با گزینه جنگ علیه تهران، کفه ترازو را به سمت ادامه سیاست تحریم‌ها و تشدید آن سنگین‌تر خواهد کرد.

با این ترتیب، این اعتقاد وجود دارد که تهدیدهای اخیر را بیشتر باید زمینه سازی اسرائیل و آمریکا برای اعمال تحریم‌های نفس گیر‌تر و فشار به موسکو و پکن برای پذیرش این تحریم‌ها دانست تا زمینه سازی برای حمله نظامی به مراکز هسته‌ای ایران در آینده‌ای قابل پیشبینی.