یک روز پس از انتشار گزارش آژانس اتمی درباره ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هستهای ایران، وزارت امور خارجه آمریکا گفته در پی مشورت و رایزنی با کشورهای دیگر است تا فشارها بر جمهوری اسلامی را تشدید کند.
مارک تونر، سخنگوی وزارت امورخارجه ایالات متحده، چهارشنبه ۹ نوامبر با اشاره به گزارش اخیر آژانس گفته است: این گزارش، خیلی جدی است. اتهامها جدی است. این بر عهده ایران است که بالاخره به شیوهای شفاف و قابلاعتماد با آژانس بینالمللی انرژی اتمی وارد گفتوگو شود و به این نگرانیها پاسخ دهد.
گزارش جدید آژانس که دیروز سهشنبه به نمایندگان کشورهای عضو ارائه شد، با استناد به مدارکی که این سازمان «معتبر» میداند، میگوید که ایران آزمایشهایی انجام داده که با ساخت یک وسیله انفجاری هستهای مرتبط است.
آقای تونر در عین اشاره به تلاش آمریکا برای افزایش تحریمهای ایران، از ارائه جزئیات در این باره خودداری کرده و صرفا گفته استاعمال تحریمهای یکجانبه میتواند یکی از گزینهها باشد.
او در عین حال تاکید کرده که آمریکا «طیفی از گزینهها» را علیه ایران بررسی میکند. سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا گفته است: نمیخواهیم هیچ گزینهای را رد یا تایید کنم.
او همچنین گفته که ممکن است ایالات متحده اقدامات یکجانبهای را علیه ایران اتخاذ کند.
موضعگیری پیش از انتشار
مقامات آمریکایی پیش از آنکه گزارش آژانس رسما منتشر شود، موضع خود درباره آن را اعلام کره بودند.
یک روز پیش از انتشار گزارش جدید آژانس، یک سخنگوی دولت آمریکا گفته بود که انتظار دارد این گزارش، نگرانیهای آمریکا را منعکس کند.
جی کارنی روز دوشنبه ۷ نوامبر گفته بود: آمریکا انتظار دارد این گزارش رفتار ایران و عدم پایبندی این کشور به تعهدات بینالمللی و همینطور نگرانیهای غرب درباره برنامه هستهای ایران را انعکاس دهد.
درهمین رابطه، چند مقام ارشد دولتی آمریکا که نخواستند نامشان فاش شود، خبر داده بودند که آمریکا از این گزارش برای منزویتر کردن ایران استفاده خواهد کرد.
به گفته آنها، دولت آمریکا از گزارش آژانس به عنوان اهرمی برای متقاعد کردن کشورهای دیگر به اعمال تحریم گستردهتر و سختتر کردن تحریمهای فعلی علیه ایران استفاده میکند.
این مقامات تاکید کردهاند که گزینه استفاده از حمله نظامی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاحهای هستهای که در روزهای اخیر موضوع گمانهزنیها در اسرائیل، اروپا و ایالات متحده بوده، از روی میز برداشته نخواهد شد.
در همین حال محمود احمدینژاد، رئیسجمهوری ایران، در واکنش به این گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متهم کرده که حیثیت خود را خرج دولت آمریکا کرده است.
او گفت که گفته است که ایران از راهی که در پیش گرفته، «سرسوزنی عقبنشینی نخواهد کرد».
واکنش فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین
انتشار گزارش جدید آژانس اتمی درباره برنامه هستهای ایران، واکنش فرانسه، بریتانیا، چین و روسیه را نیز برانگیخته است.
در این باره وزیر امورخارجه فرانسه روز چهارشنبه گفت که اگر ایران همچنان از پاسخگویی به درخواستهای جامعه بینالملل درباره برنامه هستهای خود امتناع کند، فرانسه آماده اعمال «تحریمهای بیسابقه» علیه این کشور است.
آلن ژوپه به رادیو فرانسه گفته است که گزارش آژانس نگرانی دولت فرانسه را عمیقتر کرده است.
به گفته او، گزارش آژانس درباره فعالیتهای نظامی با انباشت اورانیوم غنیسازی شده و برنامه آزمایش موشکهای بالستیک، «شکی درباره اهداف ایران باقی نمیگذارد».
به گفته آلن ژوپه، ایران همچنان در جستوجوی دستیابی به سلاح هستهای است و جمهوری اسلامی هرگز به معنای واقعی کلمه، با آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای کاهش تردیدها همکاری نکرده است.
وزیر امور خارجه فرانسه از جامعه بینالملل خواست که فشار بر ایران را افزایش دهند.
بریتانیا نیز در واکنش به گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کرده که اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران در زمینه مالی و انرژی را بررسی خواهد کرد.
ویلیام هیگ، وزیر امورخارجه بریتانیا در همین رابطه، امروز چهارشنبه گفت که اگر ایران مسیر خود را تغییر ندهد، بریتانیا تحریمهای جدیدی را اعمال خواهد کرد.
او که در پارلمان بریتانیا صحبت میکرد، تاکید کرد که گزارش جدید آژانس، همه فرضیهها درمورد برنامه صلحآمیز هستهای ایران را زیر سوال برده است.
با این حال او یادآور شد که بریتانیا همچنان خواهان راهحل گفتوگو است و بازهم دست دوستی را به سوی ایران دراز خواهد کرد.
اما وزارت امور خارجه روسیه در این مورد بیانیهای منتشر کرد که در آن آمده است: روسیه به شدت از اینکه گزارش آژانس به عامل افزایش تنشهای موجود بر سر برنامه اتمی ایران تبدیل شده، مأیوس و سردرگم شده است.
در پی این گزارش، چین نیز از ایران خواسته است در قبال برنامه هستهای خود «انعطاف و صداقت» نشان دهد.
هونگ لی، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفته که این کشور بهشدت با هرگونه توسل به زور علیه ایران برای پیشگیری از دستیابی آن به سلاح هستهای، مخالف است.
آقای هونگ گفته که چین همواره بر لزوم حل مسئله هستهای ایران از طریق گفتوگو و همکاری تاکید کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین در نشست خبری روزانه خود همچنین تلویحا اشاره کرده است که کشورش عجلهای برای ارجاع این مسئله به شورای امنیت ندارد.
چین در عین حال درباره اعمال تحریمهای بیشتر موضعی نگرفته است.
چین و روسیه که در شورای امنیت سازمان ملل از حق وتو برخوردارند، بزرگترین حامی ایران هستند و بارها ناخشنودی خود را از اتخاذ تحریمهای یکجانبه علیه ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا ابراز کردهاند. این دو کشور در عین حال قطعنامههای قبلی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را تایید کردهاند.