تشدید سانسور کتاب‌ها در وزارت ارشاد، باعث شد که یک روحانی رئیس کتابخانه مجلس نیز از شیوه ممیزی در وزارت ارشاد انتقاد کند.
رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مجلس دوشنبه، ۲۳ آبان‌ماه در مراسم افتتاح کتابخانه تخصصی مطالعات زنان با انتقاد از ممیزی در وزارت ارشاد گفت: این ممیزی‌ها که در ارشاد روی کتاب‌ها صورت می‌گیرد، چه معنی دارد؟ این‌که مرتب جای این کلمه را عوض کنیم، یا جای آن کلمه را تغییر بدهیم، چه سودی دارد؟ بگذارید طرف حرفش را بزند. اگر بعد از چاپ کتاب، شکایتی شد خود او باید پاسخگو باشد.
آقای جعفریان که خود پژوهشگر است همچنین تاکید کرد که در حوزه مطالعه کتاب حرکت ایران نسبت به دیگر کشورها «حرکت لاک‌پشتی، مورچه‌ای و حتی کندتر» است.
اما آن‌چه اعتراض آقای جعفریان را برانگیخته مسئله ممیزی مکانیزه کتاب‌هاست. بر اساس سیستم مکانیزه ممیزی، تمام کتاب‌ها پیش از این‌که به دست «بررس» برسد، ابتدا با توجه به کلید واژه‌های ممنوعه بررسی می‌شود و پس از آن کتاب در اختیار بررس قرار می‌گیرد تا ممیزی کتاب آغاز شود.
برخی از کتاب‌ها، پس از این‌که بر اساس کلید واژه‌ها بررسی شدند، به ناشر بازگردانده می‌شوند تا کلمات مورد نظر را اصلاح کند و دوباره برای بررسی به اداره کتاب تحویل داده شوند.
پیش از این، واژه‌های مربوط به نام مشروبات الکلی، واژه‌هایی در توصیف اندام زن، اشاره به عشق، موسیقی، و رقص در شمار واژه‌های ممنوعه قرار داشت اما به تازگی واژه‌هایی چون شغال، عرب، بوسیدن حتی اگر به نشانه ادب باشد، گوشت خوک، فعل‌های کردن، دادن، خوابیدن، صفت‌های دراز و پهن، بطری، دوست دختر، معشوقه، لوازم آرایشی، کلمه دین و دیکتاتور و عبارت «مسیح پسر خداست» نیز به این فهرست اضافه شده‌اند.
اخیراً در گفت‌و‌گوی روزنامه جام جم با محمد الهیاری فومنی، مدیر کل اداره کتاب، اشاره شد که برای مثال در یک کتاب کلمه «عرق» را به‌طور مکانیزه در متن کتاب تغییر داده‌اند و در نتیجه یک جمله به این صورت در آمده است: نوشیدنی شرم بر پیشانی‌ام نشست.
این نگاه سخت‌گیرانه ممیزی تا جایی پیش رفته است که حتی صدای بعضی از نویسندگان همسو با جریان حاکم را نیز درآورده است.
طبق اصل ۲۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی، مطبوعات باید آزاد باشند مگر این‌که مخل مبانی اسلام و حقوق عمومی باشند و در حالی‌که قانون اساسی تفسیر این موضوع را بر عهده قانون گذاشته است به گفته شیرین عبادی، حقوقدان، مجلس ایران هنوز قانونی درباره آن ننوشته است.
اگرچه در تمام سال‌های پس از انقلاب، ممیزی کتاب وجود داشته، اما از زمان روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد، شدت گرفته است.
میزان سانسور کتاب در دولت‌های نهم تا جایی پیش رفت که حتی محمود احمدی‌نژاد در مناظره معروف تلویزیونی‌اش با میرحسین موسوی در جریان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ این تنها نکته‌ای بود که او به عنوان ضعف در دولتش پذیرفت و گفت در این زمینه تجدیدنظر می‌کند.
۲۹ تیرماه امسال نیز رهبر جمهوری اسلامی خواستار جلوگیری از ورود کتاب‌های به زعم او «مضر» به جامعه شد. او گفت که نمی‌توان بازار کتاب را آزاد گذاشت تا کتاب‌های «مضر» وارد جامعه شوند.
اما به تازگی وزارت ارشاد اعلام کرده است که پس از این به کتاب‌های مشروطی مجوز نشر داده خواهد شد.
