روزنامه بریتانیایی دیلی‌تلگراف گزارش داده که جمهوری اسلامی با مخالفان حکومت بشار اسد تماس گرفته است. پیش از این نیز روزنامه فرانسوی فیگارو گزارش داده بود که هیئتی از دولت ایران در یکی از کشورهای اروپایی با مخالفان سوری دیدار کرده است.
روزنامه دیلی‌تلگراف از قول منابع مختلف در میان مخالفان سوری نوشته که جمهوری اسلامی با گروه‌های «میانه‌رو» مخالف حکومت سوریه حدود یک ماه پیش ارتباط برقرار کرده است.
طبق گزارش این روزنامه نزدیک به محافظه‌کاران بریتانیا، مقاماتی از جمهوری اسلامی با هیثم مناع و اعضای گروهی که به عنوان جمعیت وفاق ملی برای تغییر دموکراتیک یا کمیته وفاق ملی شناخته می‌شود، ملاقات کرده‌اند.
این گروه به‌شدت با مداخله خارجی در سوریه مخالفت کرده و به نظر می‌رسد بیشتر برای ایران مقبول است تا شورای ملی سوریه که بزرگ‌ترین گروه مخالفان سوریه است و خواستار «حمایت بین‌المللی» از شهروندان سوری شده است.
یک روزنامه‌نگار مخالف حکومت در سوریه در این باره به دیلی‌تلگراف گفته است: ایران از هیثم مناع استفاده کرد تا برای کنفرانس مخالفان آماده شود.
با این حال این روزنامه‌نگار گفته است که این تلاش جمهوری اسلامی شکست خورده چون «کسی به ایران اعتماد ندارد».
مقامات ایران در ماه‌های گذشته و پس از بالاگرفتن اعتراض‌ها در سوریه از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه و متحد اصلی ایران در منطقه، حمایت کرده است. این حمایت، اعتراض‌های منتقدان در ایران را در پی داشته است.
چهره‌های مخالف در سوریه در ابتدای قیام‌ها در این کشور ادعا کرده بودند که اعضای سپاه قدس ایران با ارتش سوریه برای سرکوب تظاهرات همکاری کرده‌اند.
اما به نوشته دیلی‌تلگراف حتی رئیس جمهوری ایران، محمود احمدی‌نژاد نیز کم‌کم دارد نشانه‌هایی از این نشان می‌دهد که از بشار اسد مایوس شده است. در ماه اوت او از حکومت سوریه خواست که با مخالفان مذاکره کند و در ماه اکتبر او مستقیا از آقای اسد خواست که اصلاحات را در پیش بگیرد.
از دست دادن بشار اسد برای ایران خیلی گران تمام می‌شود. دمشق، مامن مراکز دو بازوی شبه‌نظامی ایران در جهان عرب یعنی حماس و حزب‌الله بوده و سوریه به هر دو امکان تامین منابع و پوشش دیپلماتیک داده است.
به نوشته دیلی‌تلگراف، آقای مناع به درخواست‌ها برای اعلام نظر درباره این گزارش‌ها پاسخ نداده است.
این روزنامه بریتانیایی نوشته که ایران احتمالا بیشتر در پی رسیدن به اشتراک نظر با این گروه مخالف سوری درباره اسرائیل و رابطه با غرب بوده است تا ارائه یک حمایت واقعی.
جمهوری اسلامی پس از سقوط طرابلس به دست شورشیان لیبیایی، خبر داده بود که از پیش با این شورشیان در تماس بوده حتی به آنان کمک کرده است. تا پیش از سقوط طرابلس، ایران حمایتی علنی از این گروه نکرده بود. جمهوری اسلامی در عین حال از ابتدا منتقد مداخله ناتو در این کشور بود.
گزارش‌های قبلی از تماس ایران با مخالفان سوری
پیش از این در اوایل شهریور ماه امسال روزنامه فرانسوی فیگارو هم گزارش داده بود که هیئتی از دولت ایران با مخالفان حکومت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، در یکی از کشورهای اروپایی دیدار کرده است.
این روزنامه این دیداری را به «فاصله گرفتن تهران از دمشق» تعبیر کرده بود.
لو فیگارو نوشته بود: ایران با این هدف با مخالفان اسد گفت‌وگو کرده تا گزینه‌های خود را درصورت تسلیم شدن حکومت دمشق دربرابر قیام مردمی این کشور مورد ارزیابی قرار دهد.
براساس این گزارش مقامات ایرانی دیدارکننده با مخالفان حکومت سوریه دو نکته عمده را مورد بررسی قرار داده‌اند؛ نخست اینکه آیا رهبران مخالفان دمشق درصورت ایجاد اصلاحات می‌توانند قدرت را دست بگیرند و دوم اینکه برکناری اسد از قدرت تنها نتیجه مورد قبول خواهد بود.
به نوشته لو فیگارو این هیئت ایرانی همچنین میزان نفوذ نسبی جناح‌های اسلامگرای مخالف حکومت سوریه و موضع دولت احتمالی پس از اسد را نسبت به تهران و حزب‌الله لبنان، متحد شیعه، مورد ارزیابی قرار داده است.
لو فیگارو نوشته است: گفت‌وگوی مسئولان ایرانی با مخالفان حکومت بشار اسد خبر ناگواری برای حکومت سوریه است زیرا ایران متحد اصلی دمشق در خاورمیانه است درحالی که درحال فاصله گرفتن از آن است.
موضع مخالفان سوریه دربرابر ایران
در این باره یکی از رهبران مخالفان حکومت بشار اسد به روزنامه فیگارو گفته بود که مخالفان می‌خواهند در روابط خود با ایران توازن برقرار کنند و قصد ندارند موضع خصمانه علیه ایران اتخاذ کنند.
محمد عبدالله، سخنگوی مخالفان سوریه (کمیته‌های مردمی معترضان سوری) نیز در این باره به تلویزیون العربیه گفته بود که مقامات ایرانی تلاش‌هایی را برای می‌انجی‌گری بین دولتمردان سوریه و مخالفان آن شروع کرده‌اند.
به گفته این سخنگوی مخالفان سوری، ایران مقدمات برکناری بشار اسد را آماده می‌کند یا حداقل سناریویی را تدارک می‌بیند که در آن اسد در یک موضع به‌شدت ضعیف‌شده در قدرت باقی می‌ماند.
افزایش مشکلات اسد با جهان
گزارش امروز دیلی تلگراف از ملاقات مقاماتی از جمهوری اسلامی با گروهی از مخافان سوری پس از آن منتتشر شده که در روزهای گذشته بشار اسد به شکلی فزاینده بیش از گذشته با مشکلات روبه‌رو شده است. پس از آن‌که سوریه از اتحادیه عرب معلق شد، ملک عبدالله، شاه اردن، مستقیما از رهبر سوریه خواست که از سمت خود کنار بگیرد.
روز دوشنبه شاه اردن به بی‌بی‌سی گفت: اگر بشار به فکر منافع کشورش است، باید کناره بگیرد. به این ترتیب او می‌تواند همچنان در صحنه باقی بماند و مرحله تازه‌ای در حیات سیاسی سوریه آغاز کند.
ترکیه که تا پیش از قیام‌ها در حال شکل‌دادن به اتحادی استراتژیک با سوریه بود، در واکنش به حمله به سفارت این کشور در سوریه در جریان تجمع هواداران اسد در شام‌گاه شنبه در دمشق، سوریه را تهدید به تلافی کرده و طرح یک اقدام بین‌المللی را پیش کشیده است.
در عین حال احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، نیز شام‌گاه یک‌شنبه با اعضای شورای ملی سوریه دیدار کرد.
یکی از اعضای این شورا، خالد خجا، به رسانه‌های محلی گفته است که این جلسه را «نخستین گام به سمت شناسایی» این شورا از سوی ترکیه برشمرده و گزارش داه است که آقای داوود اوغلو قول داده است از این شورا «که جایگزینی مشروع برای حکومت اسد است» حمایت کند.
شورای ملی سوریه خود را مشابه شورای انتقالی ملی در لیبی می‌بیند؛ نهادی که ظرف مدتی کوتاه در چند ماه از یک گروه شورشی به یک حکومت ملی رسید.
روزنامه دیلی‌تلگراف در عین حال حدس زده است که تماس ایران با کمیته وفاق ملی، رقیب شورای ملی سوریه، شاید هم حیله جمهوری اسلامی برای افزایش شکاف بین مخالفان سوری بوده باشد.
روزنامه الشرق الاوسط که به عربستان سعودی نزدیک است، گزارش داده که ترکیه پیشنهاد داده است یک منطقه حائل در مرز سوریه و تا مایل‌ها در خاک این کشور در نظر گرفته شود تا پناهگاهی برای پناهندگان شود. این ایده می‌تواند ترکیه و سوریه را به رویارویی بکشاند.
چین که وضع تحریم‌های بیشتر سازمان ملل علیه سوریه را وتو کرده نیز درخواست‌هایش را از بشار اسد برای اصلاحات تکرار کرده است. اما در همین حال روسیه ار تصمیم اخیر اتحادیه عرب انتقاد کرده است.
پس از پاسخ اولیه به حمله‌های هواداران بشار اسد به سفارتخانه‌های کشورهای منتقد حکومت سوریه، سوریه نومیدانه تلاش کرده مانع اقدامات بعدی این کشور‌ها شود. حکومت سوریه همچنین قصد دارد در جلسه بعدی وزرای خارجه کشورهای اتحادیه عرب که فردا چهارشنبه برگزار می‌شود، به رای قبلی این اتحادیه به تعلیق سوریه اعتراض کند.
ولید معلم، وزیر خارجه سوریه، بابت حمله به ساختمان‌های دیپلماتیک عذرخواهی کرده اما هشدار داده است که اتحادیه عرب «قدمی خطرناک» برداشته است.
او تاکید کرده که سوریه پیشنهاد صلح یک ماه پیش اتحادیه عرب را با عقب‌کشیدن نیروهای نظامی از مناطق مسکونی اجرا کرده و همچنین گفته که به ۵۰۰ ناظر بین‌المللی اجازه ورود به این کشور را می‌دهد.
در همین حال اتحادیه اروپا بر سر تحریم‌های بیشتر علیه سوریه و از جمله توقف وام‌های بانک سرمایه‌گذاری اروپا به این کشور توافق کرده و همچنین شمار افراد شامل تحریم‌ها را از ۱۸ نفر به ۷۴ نفر افزایش داده است.
همزمان خبر رسیده است که نیروهای امنیتی سوریه روز دوشنبه دست‌کم ۱۶ شهروند غیرنظامی را در جنوب‌شرقی استان دراع به ضرب گلوله کشته‌اند.
