جشنواره فیلم‌های ایرانی که برای دومین سال پیاپی و با هدف معرفی سینمای ایران در لندن برگزار می‌شود روز جمعه ۱۸ نوامبر با نمایش فیلم «سعادت‌آباد» ساخته مازیار میری برای هشت روز در سینما آپولو لندن گشایش یافت.

این جشنواره که در حال حاضر تنها جشنواره سینمایی ایرانی در بریتانیاست اکنون می‌رود که جایگاه خود را در میان رویدادهای سینمایی سالانه بریتانیا تثبیت کرده و مخاطبان بیشتری در میان ایرانی‌ها و غیر ایرانی‌های ساکن بریتانیا به دست آورد.

پژمان دانایی مدیر این جشنواره در گفتگو با مردمک، جشنواره فیلم‌های ایرانی لندن را جشنواره‌ای مستقل خواند که به هیچ گروه و دسته سیاسی تعلق ندارد و تنها هدفش ایجاد فضایی مناسب برای معرفی و تجلیل از سینمای ایران در بریتانیاست.

به گفته آقای دانایی، این جشنواره از نظر مالی نیز به جایی وابستگی ندارد و هزینه‌های این جشنواره از طریق تبلیغات و کمک‌های مالی برخی اسپانسر‌ها مثل UULIS (جامعه متحد دانشگاهیان لندن)، فستیوال هنر و سازمان توسعه جامعه ایرانیان بریتانیا (BICDO) تامین می‌شود.

امسال ۳۸ فیلم کوتاه و بلند از میان ۲۸۰ فیلم رسیده به جشنواره، در بخش‌های مختلف جشنواره انتخاب شده است.

سیلویا جومباردو از اعضای هیئت برنامه ریزی این جشنواره، درباره فیلم‌های حاضر در جشنواره امسال و شیوه انتخاب این فیلم‌ها می‌گوید: «از میان فیلم‌های ارسال شده به این جشنواره، دویست و هشتاد فیلم را از لحاظ کیفیت تصویری و استاندارهای فنی مناسب تشخیص دادیم. این فیلم‌ها را در اختیار هیئت انتخاب قرار دادیم تا با توجه به نظر آن‌ها، در ‌‌نهایت چهل فیلم برای نمایش در چهار گونهٔ بلند و کوتاه داستانی، مستند و انیمیشن، انتخاب شوند.»

پژمان دانایی (مدیر و موسس جشنواره)، فردین خلعتبری (آهنگساز فیلم)، برایان ادواردز (نویسنده و محقق سینمای شرق)، محمد رضا مقدسیان (مستند ساز) و وویکا ملگارد (سینماگر و نویسنده انگلیسی) وظیفه انتخاب فیلم‌های جشنواره را به عهده داشتند.

پژمان دانایی در مورد مشکلات دریافت فیلم از توزیع کنندگان خارجی به مردمک گفت: «یکی از مشکلات ما توزیع کنندگان خارجی فیلم‌های ایرانی‌اند که متاسفانه بسیار حریص‌اند و مبالغ کلانی برای نمایش فیلم‌های خود در جشنواره درخواست می‌کنند و ما قادر به پرداخت آن نیستیم. به همین دلیل تعدادی از فیلم‌های جشنواره در دقیقه نود از برنامه حذف شدند.»

وی در مورد دشواری‌های دریافت فیلم از داخل کشور گفت: «ما معمولا مشکلی با تهیه کنندگان خصوصی فیلم‌ها در ایران نداریم اما امسال تعدادی از تهیه کنندگان و موسسات سینمایی دولتی، برخلاف سال قبل، فیلم‌هایشان را که ما مایل بودیم در این جشنواره به نمایش بگذاریم، به دلیل شرایط سیاسی موجود و مشکلاتی که برای برخی سینماگران ایرانی پیش آمده، از جشنواره پس گرفتند و مخالفتشان را با نمایش این فیلم‌ها اعلام کردند که باعث تاسف است.»

مدیر جشنواره فیلم‌های ایرانی در لندن در مورد دعوت از فیلمسازان شرکت کننده در جشنواره گفت که این جشنواره برای همه فیلمسازانی که خواسته‌اند در لندن هنگام نمایش فیلم‌هایشان حضور داشته باشند، دعوت نامه صادر کرده اما برخی از آن‌ها نتوانستند در موعد مقرر موفق به دریافت ویزا از سفارت بریتانیا در تهران شوند و این یکی دیگر از مشکلات اجرایی این جشنواره است. وی همچنین گفت جشنواره به دلیل محدودیت مالی، نمی‌تواند هزینه سفر و اقامت فیلمسازان را بپردازد.

مسابقه فیلم‌های بلند داستانی

امسال علاوه بر فیلم «سعادت آباد»، هشت فیلم سینمایی از محصولات امروز سینمای ایران در بخش مسابقه این جشنواره به نمایش درمی آید که از میان آن‌ها فیلم‌های «سه زن» ساخته منیژه حکمت، «سوگ» ساخته مرتضی فرشباف، «چیزهایی هست که تو نمی‌دانی» ساخته فردین صاحب زمانی و «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی، قبلا در لندن به نمایش درآمدند.

اما فیلم‌های این بخش، فیلم «برخورد خیلی نزدیک» ساخته اسماعیل میهن دوست، «طلا و مس» ساخته همایون اسعدیان، «دیگری» ساخته مهدی رحمانی و «لطفاً مزاحم نشوید» ساخته محسن عبدالوهاب، فیلم‌هایی است که برای نخستین بار در لندن به نمایش در می‌آیند.

فیلم «لطفا مزاحم نشوید»، کمدی سیاهی است که در سه اپیزود، با دیدی انتقادی و رویکردی مستندگونه به مسائل زندگی شهری در جامعه امروز ایران پرداخته است.

محسن عبدالوهاب که بیشتر به عنوان فیلمساز مستند شناخته می‌شود، همکاری سینمایی خود را به‌عنوان کارگردان مشترک در دو فیلم «گیلانه» و «خون بازی» با رخشان بنی‌اعتماد، آغاز کرد و «لطفا مزاحم نشوید» نخستین تجربه کارگردانی بلند مستقل اوست. این فیلم سال گذشته در هفتمین جشنواره فیلم دوبی، جایزه بهترین فیلمنامه را به دست آورد.

«طلا و مس» ساخته همایون اسعدیان، داستان طلبه‌ای شهرستانی است که برای ادامه تحصیل با خانواده‌اش به تهران می‌رود اما متوجه بیماری اسکلروز چندگانه همسرش می‌شود. موضوعی که او را در موقعیت دراماتیکی قرار می‌دهد.

اسماعیل میهن دوست نیز منتقد فیلم و مستندساز است و «برخورد خیلی نزدیک» نخستین تجربه سینمایی بلند او محسوب می‌شود. وی قبلا در سال ۱۳۷۶، سریال تلویزیونی «ماجراهای خانه شماره سیزده» را تولید کرده بود.

«برخورد خیلی نزدیک» ملودرامی خانوادگی با ساختاری پلیسی در مورد خیانت در زندگی زناشویی است که لادن مستوفی، آناهیتا نعمتی و سروش صحت در آن بازی می‌کنند. این فیلم اکران محدودی در ایران داشته اما توزیع آن در شبکه ویدیویی با استقبال مردم مواجه شد.

از میان سازندگان فیلم‌های بلند داستانی، اسماعیل میهن دوست، تنها فیلمسازی است که شخصا در این جشنواره حضور دارد و در جلسه نمایش فیلم خود با تماشاگران به بحث و گفتگو خواهد نشست.

فیلم‌های مستند جشنواره

فیلم‌های کوتاه و مستند جای مهمی در میان برنامه‌های جشنواره فیلم‌های ایرانی لندن دارند. در بخش فیلم‌های مستند این جشنواره، سیزده فیلم مستند از فیلمسازان ایرانی داخل و خارج از کشور به نمایش در می‌آید.

«این یک فیلم نیست» ساخته جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب، «ساز مخالف» و «صدای دوم» ساخته میرطهماسب، «سبز، سفید، سرخ» ساخته محمدرضا هاشمیان، «روز به خیر آقای غفاری» ساخته پرویز جاهد، «می‌نور/ ماژور» ساخته علیرضا رسولی‌نژاد، «تاکسی تهران» ساخته بهمن کیارستمی و «نسخه اصل رونوشت برابر اصل»، ساخته حمیده رضوی، از جمله مستندهایی است که در جدول برنامه‌های این جشنواره قرار دارند.

بهمن کیارستمی در فیلم «تاکسی تهران» به رانندگان تاکسی‌های کرایه در تهران و بحث‌های آن‌ها با مسافران در مورد مسائل مختلف جامعه امروز ایران می‌پردازد.

جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب نیز در فیلم اتوبیوگرافیکال «این یک فیلم نیست» به یک روز از زندگی جعفر پناهی در آپارتمانش در تهران می‌پردازند. سینماگری که از ساختن فیلم محروم شده و با سناریوهایی که در ذهنش برای ساختن دارد درگیر است و لحظات عذاب آوری را می‌گذراند.

پرویز جاهد نیز در فیلم مستند «روز به خیر آقای غفاری»، زندگی و آثار فرخ غفاری، سینماگر، مورخ و منتقد فیلم و پایه گذار کانون ملی فیلم و فیلمخانه ملی ایران و از پیشگامان سینمای مدرن و روشنفکرانه ایران را از زبان غفاری و ابراهیم گلستان به تصویر کشیده است.

محمدرضا هاشمیان نیز در فیلم مستند ۶۰ دقیقه‌ای «سبز، سفید، سرخ»، تاریخ شکل گیری پرچم سه رنگ ایران و مفاهیم آن را مرور کرده است.

فیلم «مینور/ماژور» ساخته علیرضا رسولی‌نژاد نیز مستندی تجربی است که با استفاده از نماهای آرشیوی و تصاویر ویدئویی فیلمساز از تهران و پاریس ساخته شده و به بحث هویت و گمگشتگی فرهنگی از زاویه‌ای پست مدرن نگاه می‌کند.

فیلم مستند «نسخه اصل رونوشت برابر اصل»، ساخته حمیده رضوی نیز به پشت صحنه فیلم «رونوشت برابر اصل» عباس کیارستمی و شیوه کارگردانی و هدایت بازیگران او می‌پردازد.

مستند کوتاهی هم در جدول برنامه‌های جشنواره قرار دارد به نام «تو، من، قدرت هسته‌ای، تحریم اقتصادی و چیزهای دیگر» به کارگردانی بهار شوقی که در آن فیلمساز، ناپدید شدن مجسمه‌های قدیمی از سطح شهر تهران را موضوع فیلم خود کرده است.

جشنواره فیلم‌های ایرانی در لندن از مجتبی میرطهماسب، مستندساز سر‌شناس ایرانی که عضو هیئت داوران این جشنواره است اما هم اکنون به اتهام «همکاری با بخش فارسی بی‌بی سی» در زندان به سر می‌برد و امکان حضور در این جشنواره را ندارد، در بخش جداگانه‌ای تقدیر می‌کند.

در این برنامه، علاوه بر نمایش فیلم «این یک فیلم نیست» ساخته مشترک میرطهماسب و جعفر پناهی، فیلم‌های «ساز مخالف» و «صدای دوم» از ساخته‌های قبلی میرطهماسب درباره موسیقی زیرزمینی ایران و ممنوعیت صدای زنان در موسیقی ایران، نمایش داده خواهد شد.

همچنین در کنار نمایش فیلم‌های بلند داستانی و مستند، ده فیلم کوتاه و هشت فیلم انیمیشن نیز، روزانه به همراه یک فیلم بلند، به نمایش درمی آید.

بزرگداشت ابراهیم گلستان

جشنواره فیلم‌های ایرانی در لندن همچنین امسال از ابراهیم گلستان، سینماگر و نویسنده صاحب نام ایران و از پایه گذاران سینمای مستند و مدرن ایران تجلیل می‌کند. در برنامه ویژه‌ای که به مناسبت بزرگداشت مقام گلستان و کارهای او در روز یکشنبه ۲۰ نوامبر در سینما آپولو لندن برگزار شد، دو فیلم از مجموعه مستند‌های ارزشمند ابراهیم گلستان به نام‌های «گنجینه‌های گوهر» و «تپه‌های مارلیک» به نمایش درآمد. در این برنامه همچنین فیلم مستند «خلوت خروس» ساخته مسعود بهنود درباره ابراهیم گلستان نیز نمایش داده شد و بعد از نمایش فیلم‌ها، جلسه پرسش و پاسخ با مسعود بهنود برگزار گردید. ابراهیم گلستان با اینکه در اطراف لندن سکونت دارد، نتوانست در این برنامه شرکت کند اما با ارسال یک پیام تصویری برای جشنواره، درباره فیلم‌های مستند خود توضیح داد.

داوری بخش‌های مختلف این جشنواره نیز به عهده رخشان بنی اعتماد، وویوکا ملگارد (فیلمساز و نویسنده انگلیسی)، جیمز ایوانز (منتقد و مدرس سینمای انگلیسی)، مجتبی میرطهماسب و مهدی نوروزیان (سینماگر ایرانی مقیم بریتانیا)، خواهد بود.

دومین جشنواره فیلم‌های ایرانی در لندن روز ۲۶ نوامبر با اعطای ۵ جایزه در بخش‌های مختلف و نمایش فیلم «مزاحم نشوید» ساخته محسن عبدالوهاب به کار خود پایان می‌دهد.