روسیه و ایران مهم‌‌ترین هدف تشکیل «اوپک گازی» را حمایت و محافظت از منافع کشورهای صادرکننده گاز عنوان کرده‌اند.

برگزاری نشست کشورهای صادرکننده گاز در مسکو و تشکیل «اوپک گازی» با مشارکت 12 کشور صادرکننده گاز، جایگاه تازه‌ای را برای گاز طبیعی در سبد انرژی جهانی رقم زد.

وزیر انرژی روسیه در پایان این نشست که با حضور وزیران مجمع کشورهای صادرکننده گاز برگزار شد، گفت: امروز سازمانی جدید به دنیا آمد و اساسنامه آن نیز تصویب شد و مقر رسمی این سازمان در کشور قطر خواهد بود.

تشکیل اوپک گازی به معنای هماهنگی کشورهای تولید کننده گاز برای تنظیم مناسبات میان اعضا و بازار مصرف‌کنندگان است، به‌طوری‌که انتظار می‌رود قیمت جهانی گاز به عنوان یک ابزار اقتصادی و سیاسی مهم به طور قابل توجهی افزایش یابد.

پایان دوره گاز ارزان

روسیه و ایران مهم‌‌ترین هدف تشکیل اوپک گازی را حمایت و محافظت از منافع کشورهای صادرکننده گاز عنوان کرده‌اند.

وزیر نفت ایران که در اجلاس موسکو حضور داشت، هماهنگی میان کشورهای صادرکننده گاز را برای پرهیز از رقابت‌های غیرضروری و مضر در بازار لازم دانسته و گفت: آینده انرژی به گاز تعلق دارد و این انرژی پاک، جایگاه ویژه‌ای در تامین انرژی جهان خواهد داشت.

اما ولادیمیر پوتین، نخست ‌وزیر روسیه در زمینه اهداف اوپک گازی صراحت بیشتری نسبت به سایرین داشت و اعلام کرد که دوره گاز ارزان قیمت عملا به پایان رسیده است.

این سخنان باعث بیم کشورهای مصرف‌کننده گاز شده که نگران‌اند این مجموعه به سازمانی همچون سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تبدیل شود و اعضای آن قیمت گاز را تعیین کنند.

تحقق خواسته‌ای قدیمی

اوپک گازی پس از گذشت هفت سال از تأسیس مجمع کشورهای صادرکننده گاز، پا به عرصه می‌گذارد.

مجمع کشورهای صادرکننده گاز در سال 2001 توسط پنج کشور روسیه، ایران، قطر، ونزوئلا و الجزایر تشکیل شد.

این کشورها 73 درصد از ذخایر جهانی گاز را در اختیار دارند و 42 درصد از تولید جهانی گاز در این پنج کشور صورت می‌‏گیرد.

این موضوع نشان‌دهنده قدرت این مجموعه برای تاثیر گذاری بر قیمت گاز در سطح جهانی است.

در سال‌های گذشته جمهوری اسلامی خواستار تشکیل نهادی بین‌المللی شبیه اوپک گازی شده بود. آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار رییس جمهوری روسیه از تهران، این موضوع را با وی مطرح کرده بود.

به دنبال آن، نشست سه جانبه‌ای میان ایران، روسیه و قطر در مهرماه سال جاری در تهران برگزار شد که در جریان آن وزرای انرژی ایران، قطر و رییس شرکت گاز پروم روسیه شرکت داشتند.

این نشست که در جریان آن اعلام شد، سه کشور به عنوان دارندگان 60 درصد ذخایر گازی جهان خواهان تشکیل سازمان کشورهای صادرکننده گاز هستند، نقطه عطفی در تشکیل اوپک گازی شد.

واکنش مصرف‌کنندگان

بحث تشکیل اوپک گازی از همان ابتدا واکنش‌هایی را در سطح بین‌المللی برانگیخت.

برخی کشورهای مصرف‌کننده و از جمله ایالات متحده از هنگام مطرح شدن ایده تاسیس سازمان کشورهای صادر‌کننده گاز علیه آن اعلام موضع کرده و گفته‌اند که کشورهای صاحب ذخایر گاز با تاسیس سازمانی برای ساماندهی این انرژی به دنبال ایجاد انحصار هستند.‌
کشورهای بنیان‌گذار اوپک گازی این ادعا را رد کرده و می‌گویند هدف از تشکیل این نهاد تامین عرضه مطمئن منابع انرژی برای مصرف‌کنندگان اصلی و هماهنگی میان صادرکنندگان در این زمینه است.

گاز طبیعی در مقایسه با سایر منابع انرژی نظیر نفت و زغال‌سنگ آلودگی کم‌تری داشته و به همین دلیل به عنوان «سوخت پاک» نام گرفته است.

کارشناسان انرژی پیش‌بینی می‌کنند طی سال‌های آینده گاز سهم بالاتری در سبد انرژی جهان را به خود اختصاص دهد و اهمیت آن نسبت به نفت خام افزایش یابد.