با گذشت یک هفته از پایان مهلت قانونی دولت برای ارائه لایحه بودجه سال ۹۱ به مجلس، روز گذشته کلیات لایحه بودجه در هیئت دولت به تصویب رسید و گمانه‌زنی‌ها از احتمال تدوین بودجه سایه حکایت دارد.
محمدرضا میرتاج‌‌الدینی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری ایران دوشنبه، ۲۱ آذرماه به ایسنا گفت که كلیات بودجه در جلسه روز یکشنبه هیئت دولت به تصویب رسیده و در ارتباط با منابع درآمدی بودجه مانند درآمدهای نفتی و غیرنفتی هم تصمیم‌های لازم اخذ شده است.
به گفته او، در این جلسه نرخ‌های پیشنهادی برای نفت، ارز و اجرایی شدن آخرین مرحله از طرح هدفمندی یارانه‌ها بررسی شد که به دلیل شرایط حاکم بر بازار ارز تصمیم گرفته شد که از اعلام قیمت ارز اجتناب شود.
در همین رابطه، محسن کوهکن، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس گفت که منابع غیر رسمی به نمایندگان مجلس اطلاع داده‌اند که بررسی بودجه در دولت طی دو، سه روز آینده به اتمام می‌رسد و این لایحه به زودی به مجلس ارسال می‌شود.
نمایندگان مجلس در پيش بودن نهمین دوره انتخابات مجلس را که ۱۲ اسفند برگزار می‌شود، یکی از دلایل اصرار خود برای ارائه به موقع بودجه معرفی می‌کنند.
بر اساس قانون برنامه پنجم و آیین‌نامه داخلی مجلس، دولت باید تا ۱۵ آذرماه هر سال لوایح بودجه سنواتی را به مجلس ارائه دهد.
تاخیر دولت محمود احمدی‌نژاد در ارائه بودجه در شش سال اخیر به مجلس که بین ۳۰ تا ۷۵ روز بوده، نگرانی شماری از نمایندگان را به دنبال داشته است.
همین نگرانی‌ها موجب شد که مجلس ایران اواخر آبان ماه در نامه‌ای به دولت احمدی‌نژاد از او بخواهد که بودجه سال ۹۱ را در مهلت قانونی ارائه کند. با این‌حال محمود احمدی‌نژاد علی‌رغم وعده خود مبنی بر ارائه بودجه در زمان قانونی بازهم لایحه بودجه را تا ۱۵ آذرماه به مجلس تحویل نداد.
همین موضوع اعتراض نمایندگان را برانگیخت، تا آنجا که روز گذشته محمدرضا باهنر که ریاست جلسه علنی مجلس را برعهده داشت، در پاسخ به تذکر نمایندگان از درخواست رسمی رئیس مجلس ایران از محمود احمدی‌نژاد برای ارائه به موقع لایحه بودجه در موعد مقرر طی دو نامه خبر داد.
محمدرضا باهنر با یادآوری روند ارائه بودجه سال ۹۰، تصویب سه دوازدهم (بودجه سه ماه از سال) را نامطلوب ارزیابی کرد.
محمود احمدی‌نژاد بودجه سال ۹۰ را با ۷۵ روز تاخیر به مجلس برد؛ به دنبال این تاخیر که با ارائه برنامه پنجم توسعه به مجلس همزمان شد، مجلس بررسی برنامه توسعه را در اولویت نخست قرار داد و پس از آن به بررسی لایحه بودجه پرداخت.
در نتیجه برای اولین بار در تاریخ بودجه‌نویسی کشور، مجلس بودجه سنواتی را به شکل چند دوازدهم تصویب شد.
«دولت ایران به احتمال زیاد در حال تدوین بودجه سایه است»
اما در حالی که کلیات بودجه سال آینده در هیئت دولت به تصویب رسیده، خبرگزاری مهر امروز، ۲۱ آذرماه از احتمال تدوین بودجه سایه در کنار لایحه بودجه سالانه کل کشور خبر داد.
دستور تدوین بودجه سایه، در سال ۸۳ و به دنبال افزایش تحریم کشورهای غربی بر ایران در شورای عالی امنیت ملی صادر شد.
بودجه سایه، در مواردی تدوین می‌شود كه بنا به علل خاص و پیش‌بینی وقوع بحران‌های اقتصادی، سیاسی این احتمال وجود دارد كه پیش فرض‌های بودجه مصوب محقق نشده و در نتیجه عملی شدن الزامات بودجه‌ای با مانع مواجه شود.
پیش فرض‌های این بودجه با پیش فرض‌های بودجه متعارف مصوب فرق دارد و براساس احتمال عدم تحقق پیش فرض‌های بودجه اصلی شكل می‌گیرد.
احتمال تدوین بودجه در شرایطی مطرح شده که اعمال تحریم‌ها علیه ایران شدت گرفته است. در چند ماه گذشته آمریکا، اروپا و متحدانش تحریم‌های بیشتری را علیه ایران اعمال کرده‌اند و حتا بحث تحریم بانک مرکزی ایران و تحریم نفت ایران نیز مطرح شده است.
در همین رابطه، ۱۱ آذرماه مجلس سنای ایالات متحده با وجود مخالفت دولت این کشور، تحریم‌های سخت‌تری را علیه ایران وضع کرد و طرح تحریم و مجازات موسسات مالی جهانی را که با بانک مرکزی ایران معامله می‌کنند، تصویب کرد.
اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده که به خاطر «نگرانی عمیق و جدی» نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران، تحریم‌های بیشتری را علیه این کشور بررسی خواهد کرد.
علاوه بر اینها، ژاپن تحریم‌های جدیدی را علیه ایران تصویب کرده و کره جنوبی نیز اعلام کرده که احتمالا محصولات پتروشیمی صادراتی ایران را تحریم خواهد کرد.
