خبر شکایت معاونت سینمایی از خانه سینما و تلاش وزارت ارشاد در آستانه برگزاری سی امین جشنواره فیلم فجر، نشانه دیگری از عدم تعامل وزارت ارشاد با سینماگران ایرانی و تلاش این وزارتخانه برای به تعطیلی کشاندن تنها نهاد سینمایی مستقل در سینمای ایران است.
معاونت سینمایی در طی سال های گذشته، تلاش بی امانی را برای کنترل همه جانبه سینمای ایران و دولتی کردن آن آغاز کرده و همه توان خود را صرف آن کرده است.
در شرایطی که بسیاری از سینماگران ایرانی از دست سیاست های نادرست و تصمیم گیری های پرتناقض معاونت سینمایی به تنگ آمده و می نالند، تصمیم اخیر مسئولان سینمایی کشور برای ادامه رویارویی با خانه سینما و سینماگران مستقل، به جای حل معضلات سینمای ایران، نتیجه اش جز افزایش بی اعتمادی فیلمسازان به دولت و عمیق تر شدن شکاف میان آنها و دولت نخواهد بود.
شرکت نکردن نمایندگان صنوف سینمایی در نشست ویژه اخیر معاونت سینمایی وزارت ارشاد اسلامی، می تواند به عنوان نشانه روشنی از نارضایتی سینماگران ایرانی از سیاست های این معاونت باشد. نشستی که روز چهارم دی، به دعوت معاونت سینمایی در محل وزارت ارشاد و با حضور برخی از سینماگران حامی دولت برگزار شد.
شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما که از زیرمجموعه های خانه سینما به شمار می رود نیز، چندی پیش در اعتراض به سیاست های مسئولان سینمایی وزارت ارشاد، «بی‌برنامگی مدیران سینمایی» را مسئله اصلی سینمای امروز ایران اعلام کرد.
شورای عالی تهیه کنندگان سینما در انتقاد از بی برنامگی مسئولان سینمایی کشور، شوراهای دولتی منصوب معاونت سینمایی را فاقد مشروعیت دانسته و اعلام کرد که اعمال سلیقه های شخصی، جایگزین «آیین نامه های باری به هر جهت» این شوراها شده است.
در حالی که انتخاب محمد خزاعی، تهیه کننده سینما به عنوان نخستین مدیر غیر دولتی جشنواره فجر، این گمان را در سینماگران ایجاد کرد که شاید معاونت سینمایی قصد دارد با گماردن یک مدیر غیر دولتی بر جشنواره ای کاملا دولتی، سیاست آشتی جویانه ای با سینماگران درپیش گیرد اما تصمیم های جدید این وزارتخانه، نشانه ادامه رویکرد قبلی و سیاست های خصمانه مسئولان سینمایی با سینمای مستقل ایران است.
خانه سینما، بزرگ‌ترین نهاد صنفی سینمای ایران است که در سال ۱۳۷۲ تاسیس شده و اصناف مختلف سینمایی مثل کارگردانان، تهیه کنندگان، بازیگران و فیلمنامه نویسان را دربر می‌گیرد.
اختلاف میان وزارت ارشاد و خانه سینما، بعد از انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم و تغییر معاونت سینمایی وزارت ارشاد، بالا گرفت و در پی تشدید این اختلاف، وزارت ارشاد، بودجه خانه سینما را قطع کرد.
محمدمهدی عسگرپور، مدیر عامل خانه سینما، چندی قبل از معاونت سینمایی خواست که « پدری کرده و از مواضعش کوتاه بیاید و به خانه سینما کمک کند تا معضلات سینما بیشتر از این نشود.»
اما به اعتقاد برخی از منتقدان و تحلیل گران سینمایی، شکایت اخیر وزارت ارشاد علیه خانه سینما، نشان می دهد که معاونت سینمایی به هیچ وجه قصد تعامل و سازش با سینماگران را ندارد و بر ادامه سیاست های کینه توزانه و انحصارطلبانه خود اصرار می ورزد.
اکنون روشن شده که این نهاد تمامیت خواه دولتی، اصلا تاب هیچ نهاد مستقلی را ندارد و عزم خود را جزم کرده است که جلوی فعالیت های خانه سینما را بگیرد.
کانون کارگردانان سینمای ایران نیز در بیانیه ای که در واکنش به شکایت وزارت ارشاد منتشر کرده نوشته است که گویا معاونت سینمایی وزارت ارشاد اصرار دارد که »افتخار تعطیلی این نهاد صنفی را به نام خود در تاریخ سینمای ایران به ثبت رساند.»
اما به اعتقاد کیوان کثیریان منتقد سینمایی خبرآنلاین،، این بار « آتشی که معاونت سینمایی برافروخته، مطمئنا دامن خود آنها را هم بدجوری خواهد سوزاند.»
وزارت ارشاد در احضاریه خود ادعا کرده است که خانه سینما، تشکلی غیرقانونی است. این ادعا اصلا ادعای جدیدی نیست و بارها به شکل های مختلف از طرف وزیر ارشاد و مسئولان امور سینمایی تکرار شده است.
محمد حسینی، وزیر ارشاد، در مهرماه گذشته از بررسی اساسنامه خانه سینما در معاونت حقوقی این وزارتخانه خبر داده و گفته بود: در سال‌های اخیر این اساسنامه بدون تصویب در شورای فرهنگ عمومی کشور تغییر کرده است و یک علامت سئوال جدی درباره قانونی بودن این تشکل صنفی وجود دارد.
اما به گفته فرهاد توحیدی، رئیس هیات مدیره خانه سینما، «خانه سینما خودش را موظف می‌داند از اساسنامه‌ای که اجماع اصناف و مصوب مجمع عمومی فوق‌العاده است دفاع کند.»
جواد شمقدری، معاون امور سینمایی، در اردیبهشت ماه گذشته بر غیرقانونی بودن خانه سینما تاکید کرد و با پرداخت بودجه خانه سینما به دلیل غیرقانونی بودن مخالفت کرد. شمقدری در گفتگو با ایرنا گفت: « تا لحظه ای كه مشكلات قانونی خانه سینما رفع نشود هرگونه پرداخت بودجه به این نهاد سینمایی از سوی هر ارگان دولتی غیر قانونی است و بدون شك پرداخت هر بودجه ای به خانه سینما به دلیل غیرقانونی بودن ساختار این نهاد سینمایی از سوی سازمان بازرسی كل كشور قابل پیگیری است. »
علیرضا سجادپور، مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی معاونت سینمایی نیز در گفتگو با برنامه تلویزیونی هفت صدا و سیما جمهوری اسلامی، اساسنامه خانه سینما را غیرقانونی خواند و مدعی شد که مدیریت خانه سینما چندی قبل با دست کاری در اساسنامه این تشکیلات سینمایی، انتخاب هیات مدیره را برعهده نمایندگان صنوف گذاشته است.
آقای سجادپور، با اشاره به شکایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از خانه سینما، ادعا کرد که این شکایت توسط معاونت حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته است نه معاونت سینمایی.
اما محسن هاشمی، مدیراجرایی خانه سینما که در این برنامه شرکت داشت، در پاسخ به ادعای آقای سجادپور گفت:« شکایت و مدارکی که علیه خانه سینما در دادگاه ارائه شده؛ مجموع مکاتبات معاونت سینمایی است.»
محسن هاشمی در مخالفت با ادعای آقای سجادپور در زمینه غیرقانونی بودن اساسنامه خانه سینما، این اساسنامه را برآیند نظرات اعضای صنوف خانه سینما دانست و گفت: « نمی‌شود از یک سو اعلام کرد که صنوف باید مستقل باشند و فعالیت کنند و از یک سو اعلام کرد که برآیند نظر شما را قبول نداریم.»
کانون کارگردانان سینمای ایران، در بیانیه خود، شکایت وزارت ارشاد از خانه سینما را «حرکت متناقض» و «صرفا در راستای ادامه سوء تفاهمات گذشته و پراکندن بذر تفرقه در سینمای ایران» دانسته و نوشته است که در این شرایط، «صحبت از همکاری صنوف سینمایی با معاونت سینمایی و به تبع آن جشنواره فیلم فجر، تصوری خوش خیالانه است.»
روشن است که تصمیم وزارت ارشاد برای متوقف کردن فعالیت های خانه سینما، جز جلوگیری از فعالیت های صنفی اعضای آن، معنی دیگری ندارد و در این شرایط که جشنواره فیلم فجر در پیش است، جز ایجاد یاس و سرخوردگی در میان سینماگران ایرانی در آستانه برگزاری جشنواره فیلم فجر، نتیجه ای نخواهد داشت.
سینماگران می پرسند در این شرایط که دولت از پذیرش بدیهی ترین حقوق اقشار سینمایی یعنی داشتن نهادهای مستقل خود، امتناع می کند و با تمام توان خود در برابر این خواسته ایستاده است، مشارکت آنها در یک رویداد سینمایی مثل جشنواره فیلم فجر که جشنواره ای کاملا دولتی است و زیر نظر وزارت ارشاد اداره و برگزار می شود، چه معنایی می تواند داشته باشد.
واکنش اعضای خانه سینما به احضاریه وزارت ارشاد و خودداری آنها از شرکت در نشست معاونت سینمایی، نشان می دهد که خانه سینما در برابر تصمیم وزارت ارشاد برای حذف این نهاد و به تعطیلی کشاندن آن کوتاه نخواهد آمد و مقاومت خواهد کرد.
