در آستانه سفر بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد که ایران باید ثابت کند در برنامه هستهای این کشور به دنبال تأمین اهداف صلحآمیز است.
بان کی مون روز جمعه ۲۷ ژانویه در یک نشست خبری در حاشیه نشست اقتصاد جهانی در داووس سوئیس گفت: بهشدت نگران گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی هستم که در آن به احتمال نظامی بودن برنامه هستهای ایران اشاره شده است. این مسئولیت ایران است که صلحآمیز بودن برنامه هستهایاش را ثابت کند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش هشتم نوامبر سال ۲۰۱۱ اعلام کرده بود که دست کم از ۱۰ کشور درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه اتمی ایران اطلاعات دریافت کرده که «روی هم رفته» معتبر است.
دبیرکل سازمان ملل تاکید کرد که تنها راه حل مسالمتآمیز بحران ایران انجام گفتوگو و اجرای قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل است.
آخرین دور گفت وگوهای هستهای ایران با گروه ۵+۱ ژانویه سال گذشته در استانبول ترکیه برگزار شد که بدون نتیجه پایان یافت.
شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامههای خود از ایران خواسته غنیسازی اورانیوم را متوقف کند اما ایران از پذیرفتن این قطعنامهها خودداری کرده و غنیسازی اورانیوم را حق قانونی خود میداند.
سخنان دبیرکل سازمان ملل یک روز پس از آن مطرح شد که محمود احمدینژاد، رئیسجمهور ایران، غرب را به «بهانه» متهم کرد تا به گفته او مذاکرات هستهای را «برهم زنند.»
همزمان یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در حاشیه نشست داووس گفت: ما مطمئن نیستیم که ایران تمام موارد برنامه هستهای خود را اعلام کرده باشد.
آقای آمانو اعلام کرد: هیئتی از بازرسان آژانس روز شنبه وارد تهران میشوند و ما از ایران خواستهایم که تصمیمهای برنامه هستهای خود را بهطور شفاف با این هیئت درمیان بگذارد. ایران باید به سوالها پاسخ دهد.
قرار است مقامهای برنامه هستهای ایران و بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از سه سال وقفه، روز یکشنبه در تهران گفتوگو کنند.
در شرایطی که تنش برسر برنامه هستهای ایران و تلاشهای غرب برای قطع کردن تجارت نفت ایران تشدید شده است، نشست سه روزه در تهران میان مقامهای برنامه هستهای ایران و بازرسان دیدهبان هستهای سازمان ملل تنها پیشرفت دیپلماتیک برنامه هستهای این کشور در بیش از یک سال گذشته تعبیر شده است.
دیپلماتهای نزدیک به آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفتهاند که این گروه از بازرسان از ایران می خواهند به آنها اطمینان دهد که میتوانند با دانشمندان مهم هستهای ایران مصاحبه کنند، دانشمندانی که مظنون به همکاری با پژوهش تسلیحاتی این کشور هستند.
به گفته این دیپلماتها بازرسان هم چنین از ایران میخواهند که از سایتهای حساس هستهای این کشور بازدید و اسناد مرتبط با تکنولوژی هستهای با کاربرد دوگانه را بررسی کنند.
این در شرایطی است که دولت ایران تلاش برای ساخت سلاح اتمی را رد کرده و بر اهداف علمی یا غیرنظامی برنامه هستهای خود ازجمله تامین برق پافشاری میکند.
دیپلماتها و تحلیلگران پیشبینی کردهاند که چشماندازی در پیشرفت گفت وگوهای ایران و بازرسان آژانس نمیبینند.
براساس گمانهزنی تحلیلگران اگر گفتوگوهای ایران و بازرسان آژانس به پیشرفت نرسد آنگاه فشارها بر ایران بیشتر خواهد شد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران هشدار داده است که درصورت همکاری نکردن با این نهاد، پرونده هستهای تهران به شورای امنیت سازمان ملل فرستاده خواهد شد.