حسن سربخشیان عکاس ایرانی، داستان یکی از عکس‌هایش را روایت کرده است.
در محدوده بافت قدیم تهران و نزدیک میدان توپخانه ساختمانهای تاریخی و زیبا کم نیستند. یکی إز این ساختمان‌ها که در باغ ملی و ساختمان شهربانی قدیم واقع است عمارت دایره شکلی است که در نوع خود منحصر به فرد است. این ساختمان که توسط مهندسین آلمانی در دوره رضا شاه پهلوی تکمیل شده اولین زندان مدرن ایران و اولین زندان زنان است.
بعد‌ها در دوره پهلوی دوم نیاز به داشتن زندانی مخصوص خرابکاران در ابتدای دهه پنجاه شمسی شاه را بر أن داشت تا دستور تغییر کاربری این مکان به محل نگهداری زندانیان سیاسی و ناراضیان را صادر کند.
و چهل سال پیش این مکان به کمیته مشترک ضد خرابکاری تغییر نام داد تا زیر نظر ساواک که سازمان اطلاعات و امنیت کشور خلاصه شده أن بود اداره أنرا عهده دار شد. و در اندک زمانی این زندان را به شهرت خاصی رساند که عمدتا رعب و وحشت بر تن مخالفان نظام شاهنشاهی می‌انداخت. و در آن زمان البته هنوز زندان اوین شهرت امروزش را به دست نیاورده بود.
این شهرت همچنان در بعد از انقلاب هم برای ایجاد رعب در میان مخالفان نظام این بار جمهوری اسلامی ایران پر رنگ‌تر شد و مخالفانی که مدت‌ها بعد از بازداشت أن‌ها خبری پیدا نمی‌شد در این محل نگهداری می‌شدند.
در دوره موسوم به اصلاحات و مجلس ششم نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دنبال دریافت شکایت‌هایی مبنی بر وجود مکان‌های پنهان و نا‌شناس برای نگهداری افراد در پی کشف زندان‌ها و بازداشتگاه‌های خارج إز کنترل اداره کل زندان‌های کشور
برأمدند و این مکان را که در سال‌های بعد از انقلاب به بازداشتگاه توحید تغییر نام داده بود شناسایی کرده و در سال ١٣٨١ توانستند به موزه‌ای تبدیل کنند تا همگان إز أن عبرت بگیرند که اینبار قرار بود إز نامش این معنی در ذهن مردم جا بگیرد.
این ساختمان سه طبقه از شش بند تشکیل شده است که دو بند عمومی و چهار بند انفرادی دویست نفر زندانی را در خود جا می‌داد که در مواقع اضطرار این رقم به پانصد نفر نیز افزایش می‌یافت.
از أنجا که بازدید و عکاسی إز زندان برای من همواره إز جذابیت خاصی برخوردار بود اما امکانش تقریبا غیر ممکن بود اینبار به دیدن این محل رفتم تا جایی را ببینم که تقریبا افراد بسیاری إز شخصیت‌های حال حاضر حاکم در کشور مدت‌ها در أنجا بسر برده بودند.
إز جمله این افراد که اکنون تصاویر و بعضا مجسمه‌هایشان در این محل موجود است می‌توان به رهبر ایران آیت‌الله خامنه‌ای، ایت الله منتظری، مهدی کروبی، دکتر علی شریعتی و اکبر هاشمی رفسنجانی نام برد که البته بنا بر گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها تصویر آقای رفسنجانی بعد إز انتخابات ریاست جمهوری سال ١٣٨٨ و بدنبال موضع‌گیریهای او علیه دولت از این محل حذف شده است.
در بازدید من إز اتاق‌ها و سلول‌های مختلف که با ماکتهای مامورین ساواک در حال شکنجه زندانیان همراه بود محل حمام زندانیان و حضور دو زن بازدید کننده جذابیت بیشتری داشت تا اولین زندان مدرنی را که برای زنان ایران ساخته شده بود را بتوانم به تصویر بکشم.
