در آستانه برگزاری هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار که روز یکشنبه 26 فوریه در سالن کداک لوس آنجلس انجام خواهد شد، نانسی رمزی نویسنده « ای بی سی نیوز»،شانس برنده شدن فیلم جدایی نادر از سیمین ساخته اصغر فرهادی را در اسکار، مورد بررسی قرار داده است.

این تنها واشنگتن، پایتخت کشور ما نیست که این هفته، چشم به سوی ایران دارد بلکه در هالیوود نیز چنین است.

هنگامی که واشنگتن، محتاطانه سعی دارد که قابلیت های هسته ای ایران را محک بزند، هالیوود سرگرم پیش بینی جایزه اسکار برای فیلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین»، یکی از پنج فیلم نامزد دریافت این جایزه به عنوان بهترین فیلم خارجی است.

این فیلم که قبلا برنده جایزه گلدن گلوب شده، فیلمی عاطفی و قدرتمند است که شروعش همانند یک درام خانوادگی است و پایانش، نگاهی تند به جامعه ای است که دچار شکاف مذهبی و طبقاتی است، فیلمی با پس زمینه سیاسی محکم که هرگز فردیت انسانی شخصیت هایش را قربانی نمی کند.

برای منتقدان سینمایی و محققان، جدایی نادر از سیمین ، لایه های مختلفی دارد. گای فلتلی نویسنده وب سایت «مووی کریزد دات کام» در مورد این فیلم می نویسد: « جدایی نادر از سیمین، فیلمی جدی و خوش ساخت با فیلمنامه ای بی عیب و کارگردانی عالی که نه تنها به هیچ وجه خسته کننده نیست بلکه فیلمی است که برای تماشاگران سینما ساخته شده است. برای من باعث تعجب خواهد بود اگر این فیلم برنده اسکار نشود.»

طرح داستانی فیلم از این قرار است: سیمین، مادر تحصیل کرده دختری یازده ساله است (که دختر کارگردان نقش اش را بازی می کند) و قصد دارد به خاطر فراهم آوردن زندگی بهتر برای دخترش، ایران را ترک کند اما نادر، شوهر سیمین، می خواهد در کشورش بماند و از پدر پیرش که بیماری آلزایمر دارد، مراقبت کند.
آنها در این مورد به بن بست می رسند و سیمین خانه را ترک کرده اما دخترش با پدر و پدربزرگش می ماند.

جمشید اکرمی، استاد دانشگاه ویلیام پترسن در نیوجرسی می گوید: « جدایی نادر از سیمین، جامعه ای را که دچار سقوط اخلاقی است نشان می دهد، جامعه ای که در آن دروغ گفتن به یک خط مشی عمومی تبدیل شده است. فیلم از طبقات بالا شروع می کند و بعد به مردم طبقات پایین و سن های مختلف می رسد.
درگیری بین دو خانواده مختلف یا بین مردهای دو خانواده، تحت لوای جنگ طبقاتی، بیانگر تضاد ارزش های سکولار و مذهبی و یکی از اصلی ترین کشمکش های موجود در جامعه معاصر ایران است.»

اصغر فرهادی کارگردان فیلم، آن را «یک داستان کارآگاهی بدون کارآگاه» می خواند که در آن تماشاگر مسئول حل معماهاست و به تعداد تماشاگران برای این معماها، پاسخ وجود دارد.

به گفته فرهادی، شخصیت های اصلی فیلم، دو زن اند که هر کدام شیوه زندگی متفاوتی را در پیش گرفته اند و هر دو سعی می کنند آن را نجات دهند. اما او مخالف این برداشت است که برخورد این دو زن را به عنوان تقابل خیر و شر ببینیم و ترجیح می دهد آنها به عنوان دو دیدگاه ناسازگار از خیر دیده شوند.

به اعتقاد فرهادی، تماشاگر غربی، اغلب تصویر تکه تکه شده ای از زن ایرانی در ذهن خود دارد که به نظر آنها موجوداتی منفعل، اسیر خانه و دور از هرگونه فعالیت اجتماعی اند. شاید تعدادی از زن های ایرانی این گونه باشند اما بیشتر زنان ایران، به شدت در جامعه فعال اند و حضورشان حس می شود و علیرغم محدودیت های بسیاری که با آن مواجه اند، بسیار بی محاباتر از مردان اند.

به گفته جمشید اکرمی، برخلاف دیگر فیلم های ایرانی که در آمریکا نمایش داده شدند، جدایی نادر از سیمین، در داخل کشور از نظر هنری و تجاری موفق بوده و در گیشه با فیلمی تبلیغاتی که از طرف حکومت پشتیبانی می شده (منظور فیلم اخراجی هاست- مترجم)، در رقابتی تنگاتنگ بوده است. بنابراین یک کمپینی به نفع این فیلم راه افتاد و برخی از مردم آن را چندین بار دیدند تا در گیشه از آن فیلم جلو بزند و با این کار «مخالفتشان را با رژیم» نشان دهند.

به این ترتیب آیا جدایی نادر از سیمین در اسکار برنده خواهد شد؟ خیلی ها می گویند بله. اما ریچارد پنا، مدیر انجمن فیلم مرکز لینکلن نیویورک، در مورد احتمال یک حرکت منفی علیه این فیلم در رای گیری اسکار هشدار می دهد. به اعتقاد پنا، جدایی نادر از سیمین فیلم بسیار قوی ای است و سزاوار این جایزه هست و اکنون زمانش فرا رسیده که آن را ببرد.

به گفته ریچارد پنا، برخی از افراد در میان اعضای آکادمی اسکار، به فیلم جدایی نادر از سیمین رای نخواهند داد چرا که معتقدند رای «بله» به این فیلم، به منزله تایید نظام حاکم بر ایران است که نظامی توتالیتر و استبدادی است.  اما افراد دیگری هم هستند که فکر می کنند رای دادن به این فیلم، رای دادن به صلح است و نشان می دهد که هنر بالاتر از همه این دغدغه های ذهنی می ایستد.