اهمیت اسکار فرهادی برای سبنمای ایران

شب 27 فوریه 2012، به عنوان شبی پرافتخار و فراموش نشدنی در تاریخ سینمای ایران ثبت شد. شبی که اصغر فرهادی با فیلم درخشانش جدایی نادر از سیمین، بعد از موفقیت در گلدن گلوب و ده ها محافل سینمایی معتبر دیگر، جایزه اسکار را هم برای سینمای ایران به ارمغان آورد.

با این جایزه، نه تنها کلکسیون جوایز اصغر فرهادی برای فیلمش تکمیل شد بلکه کلکسیون جوایز سینمای ایران نیز تکمیل گردید.

امسال گمانه زنی های بسیاری در مورد جایزه بهترین فیلم خارجی وجود داشت. ریچارد پنا مدیر انجمن فیلم مرکز لینکلن آمریکا در گفتگو با ای بی سی گفته بود که خیلی ها در میان اعضای آکادمی به «جدایی نادر از سیمین» رای نخواهند داد. من نیز با این که دلم می خواست این جایزه به فرهادی و سینمای ایران برسد اما بر اساس برخی شواهد، پیش بینی می کردم که اعضای آکادمی اسکار آن را به فیلم «در تاریکی» آنی یژکا هولند لهستانی بدهد که موضوع آن هولوکاست و کشتار یهودی ها در جنگ جهانی دوم بود.

اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد و پیش بینی من غلط از آب درآمد و ساندرا بولاک، ستاره آمریکایی به نمایندگی از سوی آکادمی، این جایزه را به اصغر فرهادی و سینمای ایران اهدا کرد.

پیش تر در مورد اهمیت برنده شدن ایران در اسکار نوشته بودم و حال خیلی کوتاه، به اهمیت آن از دو جنبه خارجی و داخلی اشاره خواهم کرد.

جایزه اسکار، جایزه بسیار مهمی است و اهمیت آن بیشتر نه به لحاظ هنری بلکه به خاطر وجه صنعتی و تجاری آن است. این جایزه اگر درست از آن بهره برداری شود می تواند درهای سینمای تجاری و بلاک باستر جهان را به روی سینمای ایران باز کند.

سینمای ایران، علیرغم موفقیت های جهانی آن تا کنون این بخت را نداشته که وارد بازار فیلم بین المللی شود و سرمایه های جهانی را جذب بازار داخلی کند. موفقیت جهانی سینمای ایران تا کنون و قبل از موفقیت فرهادی در گلدن گلوب و این اسکار، بیشتر در فضای محدود جشنواره های سینمایی و محافل هنری سینمای جهان بوده است و کمتر فیلمی از ایران داشتیم که پخش کننده وسیعی در سطح فیلم «جدایی نادر از سیمین» داشته باشد و همزمان در سینماهای اروپا و آمریکا به نمایش عمومی درآید، تا این حد مورد استقبال عامه سینمارو قرار گیرد و این همه نقد و رویو درباره آن منتشر شود.

با این جایزه، اینک نه تنها فرهادی، موقعیت خود را به عنوان سینماگری بین المللی تثبیت کرده و برای ساختن فیلم های بعدی اش می تواند وارد گفتگو با استودیوهای بزرگ هالیوود شود بلکه این امکان برای سینماگران دیگر ایرانی و فیلم هایشان فراهم شده که شانس خود را در بازارهای جهانی فیلم بیازمایند و سرمایه های خارجی را به سمت پروژه های سینمایی خود جذب کنند.

اما در عرصه داخلی، برنده شدن فرهادی در اسکار، می تواند ترک عظیمی در باورهای همه مسئولان و سردمداران دولتی سینمای ایران ایجاد کند و آنها را به فکر وادارد. آنان دیگر نمی توانند با سینماگران شاخصی چون اصغر فرهادی به زبان زور سخن بگویند. آنها باید در مقابل خلاقیت، هنر و شعور و دانش سینمایی فرهادی و دیگر سینماگران مستقل ایران، سر تعظیم فرود آورده و از سیاست ارعاب و تهدید و زور دست بردارند.

آنها تا کنون با تمام توان خود در برابر تفکر مستقل و انتقادی در سینمای ایران ایستاده اند و به هزار تهمید مختلف متوسل شدند تا جلوی رشد و تحول این نوع سینما را بگیرند. آنها همه موفقیت ها و دستاوردهای بین المللی سینمای ایران را انکار کرده و یا آن را توطئه غرب علیه نظام جمهوری قلمداد کرده اند. آنها حتی چشم دیدن موفقیت فرهادی در گلدن گلوب را هم نداشته اند و با طرح مسائل حاشیه ای و بی اهمیت مثل دست دادن فرهادی با بازیگران زن خارجی یا عکس انداختن در کنار آنها، این جایزه را تخطئه کرده و بی اهمیت جلوه دادند. شاید از امروز نیز با انتشار عکس های فرهادی و گروه او بر فرش قرمز، دوباره این نوع پروژه های امنیتی و پرونده سازی مرسوم خود را دنبال کنند اما بدون شک نمی توانند موفقیت جهانی سینمای ایران در اسکار را نادیده بگیرند.

از طرف دیگر موفقیت این فیلم در اسکار، نوعی دهن کجی به آن دسته از ایرانیان به اصطلاح اپوزیسیون خارج از کشور است که با انگیزه های سیاسی مشخص، بدون داشتن کمترین پشتوانه و استدلال سینمایی، به فیلم جدایی نادر از سیمین، تنها به بهانه ساخته شدن در نظام جمهوری اسلامی و یا استفاده از امکانات سینمایی دولتی حمله کرده و اعتبار و موفقیت های بین المللی آن را به حساب مسئولان دولتی و نه فرهادی و سینمای هنری و اندیشمند ایران گذاشته اند.

موفقیت فرهادی در اسکار، موفقت سینمای مستقل، باشعور و شریف و شکست همه تفکرات منجمد و عقب مانده در سینمای ایران چه از نوع دولتی و چه نوع غیردولتی آن است.

جایزه اسکار بر اصغر فرهادی و همه سینماگران سخت کوش، جدی و اندیشمند ایران مبارک باد.