این نمایش روایتی از زبان محتشم کاشانی، شاعر ایرانی است و در تولید آن تلاش بر آن بوده است که يک تعزيه منسجم از لحاظ افكار و محتوا و به دور از خطاها و تحریفات احتمالی برای رفتن به روی صحنه آماده شود.

اپرای «عاشورا» آخرین نمایش بهروز غریب‌پور برگرفته از نسخ تعزیه و به شیوه عروسکی نخی و سایه و با تلفیق هنر نمایشی اپرا، از 22 دی‌ماه در تالار فردوسی تهران به روی صحنه خواهد رفت.

این نمایش روایتی از زبان محتشم کاشانی، شاعر ایرانی است و در تولید آن تلاش بر آن بوده است که يک تعزيه منسجم از لحاظ افكار و محتوا و به دور از خطاها و تحریفات احتمالی برای رفتن به روی صحنه آماده شود.

اپرای عاشورا در شش صحنه اجرا می‌شود که در جابه‌جایی‌های میان صحنه‌ها وقفه‌ای وجود ندارد و عمده‌ترین صحنه آن، صحنه کربلا ذکر شده است.

همچنين صحنه‌هايی مربوط به بارگاه يزيد، بارگاه ابن‌زياد، خانه شمر، خانه محتشم کاشانی و صحنه‌های تلفيقی اجرا می‌شود.

در این اپرا، 12 خواننده ایرانی در نقش شخصیت‌های اصلی داستان خواهند خواند که نقش‌های اولیا در دستگاه‌های ایرانی و نقش اشقیا نیز در «رسیناتیو» یا همان اصطلاح «اشت آل آم خوانی» در تعزیه آوازخوانی می‌کنند.

بهزاد عبدی که تحصیلات خود را در رشته آهنگسازی در اوکراین گذرانده است، در یک سال این اپرا را بنا بر توصیه و پیشنهادهای غریب‌پور با بهره‌گیری از ردیف‌ها و دستگاه‌های موسیقی ایران و حفظ چارچوب‌های تعزیه آماده و اجرا نمود که در استودیو «کیف» اوکراین ضبط شد.

تعزیه؛ آغازگر راهی که به اپرا انجامید

بهروز غریب‌پور، کارگردان برجسته نمایش‌های عروسکی در ایران معتقد است هنر اپرا هنری است که به صورت بالقوه و سنتی در اختیار ایرانیان بوده است، اما امروز در غرب به مرز شکوفایی فوق‌العاده رسیده است.

وی تعزیه را آغازگر شیوه نمایشی اپرا می‌داند که غربی‌ها به خصوص ایتالیایی‌ها که مادر این گونه نمایشی شناخته می‌شوند، آن را توسعه و ارتقا بخشیدند و می‌گوید: آهنگسازان ایتالیایی بر اساس مضامین مختلف اپرا را ارتقا دادند و کشورهایی چون آلمان و روسیه با الهام از شیوه ایتالیایی‌ها اپراهای ویژه خود را پدید آوردند.

به گفته غریب‌پور اجرای عروسکی عاشورا از یک نظر با تعزیه متفاوت خواهد بود.

تعزيه در مركز صفحه به وقوع می‌پيوندد و تماشاگر گرداگرد صحنه می‌نشيند، اما در اجرای اپرای عاشورا تماشاگر در تالا‌ر فردوسی روبه‌روی صحنه می‌نشيند و نیز در تعزیه از حداقل دکورها استفاده می‌شود که در اپرای عاشورا از حداکثر دکور استفاده شده است.

این کارگردان باسابقه تئاتر عروسکی، موسیقی تعزیه را به اپرا بسیار نزدیک می‌داند و می‌گوید: پيشينيان ما بانكی را پيدا كردند كه چگونه دستگاه‌ها و مقام‌های ايرانی را حفظ كنند و از مرز زمان بگذرند. بهترين راه‌‌حل وارد كردن اين نغمه‌ها و ملودی‌ها در دل نمايش‌های تعزيه است.

گروه آران

بهروز غریب‌پور پیش از این اپرای «رستم و سهراب» و اپرای «مکبث» را به شیوه عروسکی کارگردانی کرده و به همراه اعضای گروه «آران» اجراهای موفق و تحسین برانگیزی از این آثار در ایران و خارج از ایران پشت سر گذاشته است.

غریب‌پور، گروه آران را یک گروه حرفه‌ای با توانمندی‌های بین‌المللی می‌داند که در زمينه استفاده از مواد، قالب‌گيری و اتصالات به يک دستاورد جديد رسیده‌اند.
اعضای این گروه در زمینه عروسک‌‌سازی، عروسک‌‌گردانی، خياطی و ساخت دکور دارای تخصص هستند و غریب‌پور هر یک از آن‌ها را به عنوان استادان این رشته برای نسل‌های بعد معرفی می‌کند.