توقف اکران دو فیلم «گشت ارشاد» و «زندگی خصوصی» تحت فشار گروه موسوم به «انصار حزبالله» با واکنش تند کارگردانهای این دو فیلم و چند صنف سینمایی روبهرو شده است.
در حالی که در ایام آغازین سال، اکثریت قریب به اتفاق مطبوعات ایران تعطیل هستند و منتشر نمیشوند، خبرگزاریها و فضای مجازی به عرصه اطلاعرسانی درباره اولین سوژه جنجالی سال ۹۱، یعنی توقیف دو فیلم «گشت ارشاد» و «خصوصی» تبدیل شده است.
اکران نوروزی دو فیلم «گشت ارشاد» به کارگردانی سعید سهیلی و «زندگی خصوصی» ساخته محمدحسین فرحبخش که تحت فشار اعتراضات گروه موسوم به «انصار حزبالله» انجام میشد، عاقبت با تسلیم شورای صنفی نمایش در برابر این فشارها، متوقف شد.
سعید سهیلی در بیانیهای درباره توقف اکران فیلمش خطاب به «ملت ایران» نوشت که آغاز سال ۹۱، برای سینمای ایران با سوگ و عزا همراه بود. چرا که به گفته او «فیلمی را که در معتبرترین جشنواره سینمایی کشور، کاندیدای دریافت چهار سیمرغ بلورین شده بود امروز مانند گوسفندی بیصاحب ذبح کردند».
آقای سهیلی اکران فیلم خود را «حق مردم» قلمداد کرده و در این بیانیه تاکید کرده تا آخرین لحظه «در برابر این بیقانونی استوار مانده»، اما حالا علیرغم اینکه طبق قانون، پروانه نمایش گرفته و طبق قانون هم فیلم را به اکران فرستاده، مجبور است که فیلم را از روی پرده بردارد و آن را به بایگانی تاریخ بفرستد.
کارگردان فیلم «گشت ارشاد» گفته که در نظر دارد در واکنش به توقف اکران فیلمش تمامی کپیهای فیلم گشت ارشاد و پولهایی را که از این راه کسب شده، مقابل وزارت ارشاد به آتش بکشد، تا شاید این آتش، به «خونخواهی» فیلمهای دیگری به پاخیزد که در آینده ممکن است به این سرنوشت دچار شوند.
او با اشاره به انتقاد احمد خاتمی و احمد علمالهدی در نمازجمعه شهرهای تهران و مشهد نسبت به اکران فیلمش گفت که آنها اصلاً فیلم او را ندیدهاند و تنها بر مبنای گزارشاتی که به آنها رسیده، از این «تریبون عمومی مقدس»، مواضع تندی را اتخاذ کردهاند.
به گفته آقای سهیلی آنها فیلم او را «مستهجن» اعلام می کنند اما نمیدانند این سخن آنها، «هم تهمت است، هم کذب به دور از عدالت و انصاف» است.
او برای وزارت ارشاد به دلیل اینکه «تسلیم این بیقانونی شد» اظهار تاسف کرد.
محمدحسین فرحبخش، کارگردان فیلم «زندگی خصوصی» نیز با انتقاد از سخنان احمد خاتمی در نمازجمعه، اقدام او را حرف و عملی دانست که نه در شان یک امام جمعه و نه جزو شرح وظایف قانونی اوست.
او در بیانیه خود با اشاره به اینکه چنین اقدامات «غیرقانونی» باعث کاهش سالنهای سینما در سالهای اخیر شده، گفت که با این اوضاع که اعتراض یک گروه کمتر از ۱۵۰ نفر میتواند مانع اکران فیلمی برای ۷۰ میلیون نفر شود دیگر کسی در بخش خصوصی امنیت نمیبیند که ریسک کرده، جرات به خرج دهد برای ساخت سالن سینما سرمایهگذاری کند.
آقای فرحبخش خطاب به احمد خاتمی گفت: به خاطر اینکه در تریبون مقدس نماز جمعه و در برابر هفتاد میلیون ایرانی، به او تهمت ساخت فیلم «مستهجن» زده، او را حلال نخواهد کرد.
در همین حال، مجمع فیلمسازان ایران در واکنش به توقف اکران دو فیلم «گشت ارشاد» و «خصوصی» در بیانیهای اعلام کرد که این نهاد صنفی قطع نظر از کیفیت فیلمها و این که فیلم ساخته کدام فیلمساز است، این اتفاق «اسفبار» را بدعتی در سینمای ایران تلقی میکند و اعلان میکند با این بدعت، دیگر امنیت نمایش هیچ فیلمی در آینده، تامین نخواهد بود.
اتحادیه تهیهکنندگان سینمای ایران، انجمن سینماداران ایران و کانون پخشکنندگان فیلم ایران نیز در بیانیهای با انتقاد از تجمعات اعتراضی گروه موسوم به «انصار حزبالله» در مخالفت با اکران این دو فیلم، اعلام کردند که «کف خیابان محل بحثهای نظری و چگونگی پرداختن به سینما» نیست.
این تشکلها خطاب به معترضان گفتند: آیا از سرگشاد سرنا نواختن نیست که تولیدات سینماییمان را که هرکدام بیش از ۱۵۰ شغل ایجاد کرده و میکند، چون تخم مرغی گندیده بر کف خیابانش میکوبیم. ارشاد و قوه مجریه نه! قضا را چه میگویید؟ یعنی قوه قضائیه هم حاجت! شما را برآورد نمیکرد؟ پس این خواسته خلق الساعه و عجولانه شما از کجا مشروعیت میگیرد؟ کف خیابان!؟
اما در غیاب رسانههای نوشتاری، گمانهزنههایی درباره علت توقف اکران این دو فیلم شده است. سایت خبری خبرآنلاین با انتشار آمار فروش فیلمهایی که در نوروز اکران شدهاند، سعی کرده بهطور غیرمستقیم این تصمیم را برای افزایش تماشاگران فیلم بحثانگیز «قلادههای طلا» تلقی کند.
«قلادههای طلا» با محتوای ماجراهای مربوط به حوادث پس از انتخابات خرداد ماه ۸۸ ساخته شده که با کشف طرح ترور محمد خاتمی، رئیسجمهوری پیشین ایران آغاز میشود؛ تروری که توسط ام آی سیکس برای راه انداختن جنگ داخلی در ایران طراحی شده که در نهایت توسط نیروهای امنیتی نیز خنثی میشود..
رسانههای اصولگرا در ایام نوروز تلاش زیادی برای دیده شدن این فیلم کردهاند. تلویزیون دولتی ایران نیز به پخش گسترده تیزر فیلم «قلادههای طلا» پرداخته است. با این وجود به نوشته خبرآنلاین، این فیلم در تهران حدود ۴۰۰ میلیون تومان فروش داشته است و در این زمینه از فیلم گشت ارشاد که ۵۰۰ میلیون تومان فروش داشته، عقب مانده است.
در پی اعتراضات، اکران دو فیلم «زندگی خصوصی» و «گشت ارشاد» از روز ششم فروردین در برخی سینماها متوقف شد و مدیرکل اداره نظارت سازمان سینمایی اعلام کرد که درباره جایگزینی این دو فیلم تصمیمگیری میشود.
علیرضا سجادپور بدون اشاره به حاشیههای مطرحشده درباره این دو فیلم، همچنین یادآوری کرده که «در اینباره مشکلاتی وجود دارد از جمله تعطیلی لابراتوارها که باید درباره آن بحث شود.»
سازمان سینمایی پنجم فروردین ماه نیز در واکنش به توقف نمایش «خصوصی» و «گشت ارشاد» در چهار استان، با صدور اطلاعیهای هر گونه تغییر و جابهجایی در اکران فیلمها را منوط به نظارت این سازمان و تصمیمگیریهای شخصی درباره آن را مردود دانست.
اما یک روز بعد سازمان سینمایی سوره حوزه هنری با انتشار اطلاعیهای اعلام کرد که نمایش این دو فیلم را در سالنهای زیر مجموعه خود در سراسر ایران متوقف کرده است.
در این اطلاعیه آمده است که موج نگرانیها بابت نمایش این دو فیلم به اوج رسیده و طبیعی است که حوزه هنری به عنوان یکی از نهادهای فرهنگی، «ظرفیت نمایش سالنهای خود را در اختیار فیلمهای ضد ارزشی قرار ندهد.»
مدیرعامل موسسه تصویر شهر شهرداری تهران نیز با اعلام خبر توقف اکران فیلمهای «گشت ارشاد» و «زندگی خصوصی» اعلام کرد که توقیف این دو فیلم «بنا به مصلحت جامعه و خواسته اقشار مختلف جامعه» صورت گرفت و اگر شکایتی به طور رسمی دریافت شود و دادگاه صنفی رأی علیه این موسسه صادر کند، شهرداری «با کمال میل» خسارت وارده را به شاکیان پرداخت خواهند کرد.
اعتراضها به اکران این فیلمها از نیمه اسفندماه سال گذشته که مشخص شد این فیلمها در اکران نوروزی حضور دارند آغاز شد.
اما اواخر اسفند، «انصار حزبالله» در اعتراض به اکران دو فیلم «زندگی خصوصی» و «گشت ارشاد» با برگزاری تجمعی اعتراضی مقابل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این نهاد ۴۸ ساعت مهلت داد که این دو فیلم را توقیف کند و در غیر این صورت «انصار حزبالله» کار را یکسره خواهد کرد.
«انصار حزبالله» اولتیماتوم خود به وزارت ارشاد را بر اساس بند «میم» وصیتنامه آیتالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد.
در این بخش از وصیتنامه آیتالله خمینی به مقامات نظام درباره توجه همیشگی به اسلام و مصالح کشور تاکید شده است و «آزادی به شکل غربی موجب تباهی» ارزیابی شده است.
بر این اساس خطاب به «مردم و جوانان حزباللهی» آمده است که اگر به موارد از این دست برخورد کردند به دستگاههای مربوطه مراجعه کنند و در صورت بیتوجهی آنها خود مکلف به جلوگیری از «آزادیهای مخرب» هستند.
«زندگی خصوصی»، زندگی فردی به نام ابراهیم کیانی را روایت میکند که زمانی در اوج افراط دینی بوده و به دلایل سیاسی از اعتقادات و ارزشهای پیشین خود مانند حمله به سینما و فروکردن پونز در پیشانی دختران بدحجاب دست کشیده و زندگی دیگری را شروع کرده است.
«گشت ارشاد» نیز داستان سه دوست در سنین مختلف را بازگو میکند که از دل فقر و خانوادههای طبقه پایین جامعه بیرون آمدهاند و در قالب یک گروه سه نفره گشت ارشاد با ظاهر و دیالوگهای دینی مردم را فریب داده و زورگیری میکنند تا مشکلاتی را که خود و خانوادههایشان دارند حل کنند.