معاون اول محمود احمدی‌نژاد در نشستی مشترک با مجتمع‌های پتروشیمی دولتی و خصوصی، به دلیل تحریم‌های بین‌المللی دستور معامله پایاپای بخشی از محصولات پتروشیمی را با برخی کالاهای اساسی مانند برنج، گندم، چای و شکر صادر کرد.
خبرگزاری مهر، روز دوشنبه، چهارم اردیبهشت در گزارشی نوشت که مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفته است این مبادلات در شرایط کنونی، موجب «تسهیل و تسریع در تامین کالاهای اساسی و مورد نیاز ایران» و همچنین «صرفه جویی ارزی» می‌شود.
عبدالحسین بیات همچنین افزوده است که بر اساس این دستور، درآمد حاصل از فروش محصولات پتروشیمی به جای انتقال به ایران صرف خرید کالا شده و «پول آن در داخل در اختیار واحدهای پتروشیمیایی قرار می‌گیرد.»
بر اساس این گزارش، در سه ماهه گذشته برخی از انجمن‌های صنفی در اروگوئه، هند، سریلانکا، پاکستان، اندونزی و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس برای مبادله پایاپای برنج، گندم، چای، شکر، روغن خرما، کاغذ و ماشین آلات با نفت یا محصولات پتروشیمی اعلام آمادگی کرده‌اند.
این تصمیم برای مبادله پایاپای پس از آن گرفته شده که رستم قاسمی، وزیر نفت ایران ۲۶ مرداد سال گذشته گفت که وزارت نفت باید اختیارات ویژه‌ای برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی داشته باشد و در این زمینه راهکارهایی نیز ارائه کرده است.
پس از آن نیز، رهبر جمهوری اسلامی، تحریم‌های «دشمن» را ناکارآمد خواند و گفت ایران از استراتژی «دور زدن تحریم‌ها» برای شکست دشمنانش استفاده می‌کند اهداف «خصمانه» دشمن با «جهاد اقتصادی» مسئولان و مردم ناکام خواهد ماند.
تحریم‌ها علیه ایران برای توقف برنامه‌های اتمی‌اش، از زمستان سال گذشته به شدت افزایش یافته و با تحریم «سوئیفت»، سیستم نقل‌وانتقال بین‌المللی بین بانکی است، دست ایران در تجارت به شدت بسته شده است.
دور تازه تحریم‌های شدید آمریکا و اتحادیه اروپا که از ابتدای سال ۲۰۱۲ میلادی، ایران را برای پرداخت قیمت کالاهای اساسی خریداری شده در بازار‌های جهانی با مشکل روبه‌رو کرده است.
برخی منابع صادر کننده مواد غذایی در اروپا به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که ایران در پی تحریم‌ها برای واردات کالاهای اساسی از جمله گندم، با مشکل روبه‌رو شده و به دنبال آن است تا برای پرداخت بهای گندمی که وارد می‌کند نفت و طلا مبادله کند.
در این راستا، پیش‌تر رئیس کل بانک مرکزی از پذیرش طلا و ارز کشورهای دیگر در مبادلات تجاری خارجی خبر داده و گفته بود ایران در مبادلات بین‌المللی فقط با دلار کار نمی‌کند و کشور‌ها می‌توانند ارز رایج خود را در قبال معامله پرداخت کنند.
هنگامی که در اثر تحریم‌های بانکی هند نتوانست چند میلیارد پول نفت را به ایران پرداخت کند، این موضوع مطرح شد که بازپرداخت‌ها در صورت توافق دو کشور، به روپیه و یا مبادله پایاپای نفت خام ایران با کالاهای هندی ازجمله چای و گندم و برنج پرداخت شود.
از طرف دیگر، طی دو سال گذشته، در پی تحریم شورای امنیت سازمان ملل متحد و کنگره آمریکا، شرکت‌های غربی از هرگونه سرمایه‌گذاری، انتقال فن‌آوری یا فروش تجهیزات به بخش‌های نفت و گاز و پتروشیمی ایران منع شده‌اند.
با وجود تحریم‌های شدید و رکود پروژه‌های پتروشیمی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی می‌گوید که ایران در سال گذشته ۵. ۱۸ میلیون تن محصول پتروشیمی به ارزش بیش از ۱۴ میلیارد دلار صادر کرده است.
از آذر سال گذشته، دولت‌های آمریکا، کانادا و بریتانیا در واکنش به گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تحریم‌های تازه‌ای علیه صنعت پتروشیمی ایران وضع کرده‌اند.
همچنین ایالات متحده به دنبال تحت‌فشار قرار دادن متحدان خود در آسیا است، به طوری که دولت کره جنوبی و ژاپن اعلام کرده‌اند که احتمالا محصولات پتروشیمی صادراتی ایران را تحریم خواهند کرد.
