روزنامه لس آنجلس تایمز نوشته است که دستفروشان در خیابان‌های اطراف دانشگاه تهران کتاب‌هایی را می‌فروشند که ناشران اجازه عرضه آن‌ها به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را ندارند.
به گزارش این روزنامه آمریکایی نمایشگاه کتاب تهران در شرایطی آغاز به کار کرده که برخی ناشران داخلی ایران مانند نشر چشمه از حضور در آن منع شده‌اند اما از ناشران برخی از کشورهای اسلامی و ناشران غربی با کتاب‌های فنی و علمی استقبال شده است.
نشر چشمه ازجمله ناشرانی است که مجوز آن پیش از نمایشگاه کتاب امسال به حال تعلیق درآمد و برخی از نویسندگان و مترجمان اقدام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تعلیق مجوز این انتشاراتی را موجب «محدود شدن کتاب‌های موجود در کشور» دانسته‌اند.
به نوشته این روزنامه نمایشگاه کتاب تهران پیش از این نیز برخی ناشران را از حضور در نمایشگاه کتاب منع کرده بود؛ دو سال پیش دولت ایران اعلام کرد که کتاب‌هایی که پیش از سال ۲۰۰۵ (سال ۸۴ خورشیدی) یعنی پیش از ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد چاپ شده‌اند، در نمایشگاه کتاب جایی ندارند.
طبق این گزارش و گزارش‌های منابع خبری مخالف دولت ایران برخی کتاب‌ها از سطح غرفه‌ها در نمایشگاه کتاب دوره‌های قبل برچیده شدند.
به نوشته لس آنجلس تایمز اگرچه برخی ناشران باسابقه از حضور در نمایشگاه کتاب تهران منع شده‌اند اما کتاب‌های این ناشران در جامعه ایران و در سطح برخی خیابان‌های تهران دیده می‌شود و بازارهای زیرزمینی کتاب و فیلم در این کشور دایر است.
یک شهروند ایرانی در تهران به این روزنامه گفته است که می‌تواند کم‌تر از یک هفته نسخه‌ای از کتاب‌های غیرقانونی یا ممنوع را به همان شکل اولیه کپی و در سراسر ایران برای آن بازاریابی کند.
به گفته این شهروند ایرانی هر کتابی که در ایران ممنوع می‌شود، رکوردار می‌شود و در سطح خیابان‌های نزدیک به دانشگاه تهران می‌توان «کتاب‌های نایاب» را پیدا کرد.
طبق این گزارش برخی کتاب‌های چاپ شده در ایران و فیلم‌های ساخت این کشور که توسط مقام‌های دولت جمهوری اسلامی ممنوع اعلام شده‌اند، چند روز پس از اعلام ممنوعیت با قیمت چندبرابر به وسیله دستفروشانی عرضه می‌شود که به خاطر این کار خطر زندان در کمین آن‌ها است.
به نوشته این روزنامه در خیابان انقلاب دستفروشان ترجمه فارسی کتاب ممنوع شده «وجدان بیدار»، روایت مبارزه مردی اصلاح‌طلب علیه انحراف کلیسا و دین‌مداران دروغ‌گو در قرن شانزدهم میلادی، را به چند برابر قیمت اصلی می‌فروشند.
کتاب وجدان بیدار پس از آن معروف شد که میرحسین موسوی، نامزد اصلاح‌طلب انتخابات ریاست جمهوری دوره گذشته ایران، خواندن آن را به مردم توصیه کرد.
براساس این گزارش نسخه‌های غیرقانونی کتاب «خاطرات روسپیان غمگین من» نوشته گابریل گارسیا مارکز، نویسنده سرشناس اهل کلمبیا، که سال‌ها پیش در ایران ممنوع اعلام شد در خیابان‌های اطراف دانشگاه‌های پایتخت پیدا می‌شود.
فیلم غیرقانونی سنتوری در حاشیه پیاده‌روهای تهران نزدیک به محل نمازجمعه در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
چندبرابر شدن قیمت کتاب‌های ممنوعه در ایران باعث شده که فروشندگان و دستفروشان در ایران ترجیح دهند به جای کتاب‌های تائید شده، کتاب‌های ممنوعه بفروشند و با این کار جان خود را به خطر اندازند؛ بسیاری از این فروشندگان گفته‌اند که به خاطر فروش کتاب‌های ممنوعه به شش ماه تا دو سال زندان محکوم شده‌اند اما پس از آزادی دوباره به این کار روی آورده‌اند.
انتقاد از بازار سیاه کتاب
مجید طالقانی، یک ناشر در تهران، با انتقاد از این وضعیت به لس آنجلس تایمز گفته است: می‌توانم صدها عنوان کتاب زیراکس شده یا روی دی وی دی در نسخه‌های بی‌شمار در پیاده‌رو مقابل دانشگاه تهران را به شما نشان دهم.
این ناشر پرسیده است: ما ناشران ورشکسته شده‌ایم اما فروشندگان غیرمجاز کتاب پول‌دار می‌شوند. بنابراین سانسور چه معنایی دارد.
نویسندگانی که از سیاست‌های ممیزی دولت بر نشر کتاب به ستوه آمده‌اند، می‌گویند که چون گرفتن مجوز از دولت برای چاپ کتاب سال‌ها طول می‌کشد، هزینه‌های زندگی بیشتر و کار بازار سیاه رونق می‌گیرد.
امیلی امرایی، روزنامه‌نگار و دختر اسدالله امرایی (مترجم سرشناس) با انتقاد از ممیزی و سانسور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر نشر کتاب گفته است که پدرش با مشکل پرداخت صورتحساب‌هایش روبه‌رو شده زیرا بررسی و ممیزی یکی از ترجمه‌های او ازسوی این وزارت خانه چهارماه وقت گرفت.
این روزنامه‌نگار در آستانه شروع نمایشگاه کتاب تهران در مقاله‌ای در روزنامه اعتماد نوشت: برگزاری نمایشگاه کتاب تهران امسال با سختگیری‌های جدیدی کلید می‌خورد. تصمیم‌گیری‌های بخش فرهنگی در حوزه نشر، خبر از مرزبندی‌های تازه‌‌ای می‌دهد. در واقع مسوولان برگزاری بیست‌وپنجمین دوره نمایشگاه کتاب تصمیم گرفته‌اند اقدام انقلابی کنند؛ لیست ناشرانی که به نمایشگاه کتاب تهران راه نمی‌یابند، مدام بالا بلندتر می‌شود.
به نوشته لس آنجلس تایمز «اگرچه بازار زیرزمینی کتاب نویسندگانی را آزرده‌خاطر کرده که بابت نوشتن کتاب‌هایشان پولی نگرفته‌اند اما برای مخالفان که جایگاه محکمی در ایران ندارند، خوب بوده و این امکان را برای آن‌ها ایجاد کرده تا در بازداشت خانگی رهبران‌شان، افکار خود را به حامیان‌شان منتقل کنند».
یک فروشنده کتاب در تهران به این روزنامه گفته است: ممیزی و سانسور با گذشت زمان تشدید شده است. موضوعات سیاسی پیش از انقلاب هم سانسور می‌شد اما کتاب‌های نویسندگانی مانند مارکز سانسور نمی‌شد. در این دوره ادبیات کلاسیک هم احتمالا سانسور می‌شود.
