یک ترانه رپ فارسی از شاهین نجفی در روزهای گذشته بحثبرانگیز شده است. از یک سو برخی آن را «توهین به مقدسات» و مذهب شیعه بر شمردهاند و در سوی دیگر برخی نیز آن را به خاطر «تابوشکنی» و جسارتش تحسین کردهاند.
در این ترانه که هفته گذشته با عنوان «نقی» منتشر شد، شاهین نجفی به برخی از مفاهیم جنسی و اروتیک و همچنین مشکلات جامعه و حکومت ایران اشاره میکند و امام نقی، امام دهم شیعیان را به آنها «قسم» میدهد.
آقای نجفی، خواننده رپ ایرانی مقیم آلمان، در ترانههای پیشیناش نیز همچون بسیاری دیگر از خوانندگان رپ، مفاهیمی را مطرح کرده و از ادبیاتی استفاده کرده که از سوی بخشهای محافظهکار و حتی میانهروی جامعه ایران، جسورانه و ورای خط قرمزها شمرده میشود.
در عین حال عکسی که در فیسبوک و یوتیوب ضمیمه این ترانه شده، یکی از نقاط اعتراض کسانی بوده که آن را توهینآمیز شمردهاند. در این عکس گنبدی که احتمالا مربوط به مقبره یکی از امامان شیعه است، به سینه زنانه تغییر شکل داده شده و بر فراز آن پرچم هفترنگ گروههای حامی حقوق همجنسگرایان به تصویر در آمده است.
واکنشها به این ترانه اخیر شاهین نجفی عمدتا در فضای مجازی و از جمله در فیسبوک بوده و گروههایی که این ترانه را محکوم یا تحسین کردهاند، در صفحه این خواننده در فیسبوک کامنتهای پرشماری گذاشتهاند. آنان همچنین صفحههای جداگانهای در محکومکردن این ترانه یا حمایت از او درست کردهاند. از جمله برخی از کسانی که ترانه «نقی» را توهینآمیز شمردهاند، صفحههایی در فیسبوک درست کردهاند و در مواردی هم خواستار اعدام شاهین نجفی شدهاند.
این واکنشها محدود به فضای مجازی هم نمانده و برخی از خبرگزاریها و منابع رسانهای در ایران، این ترانه و خوانندهاش را محکوم کردهاند.
خبرگزاری فارس که نزدیک به سپاه پاسداران شناخته میشود، روز چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت در خبری، فتوای پیشین یک مرجع تقلید شیعه در قم را بازنشر داد و هرچند در آن نامی از کسی برده نشده، از آن به عنوان «حکم ارتداد شاهین نجفی» نام برد.
آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی در این استفتاء که مربوط به چند هفته پیش از انتشار این ترانه رپ بحثبرانگیز است، در پاسخ به مقلدان خود نوشته است اگر شخص یا اشخاصی به امامان شیعه توهین کرده باشند «مرتد» به حساب میآید. حکم ارتداد در قوانین مجازات اسلامی میتواند مجازات مرگ به دنبال داشته باشد.
شاهین نجفی، خواننده رپ ایرانی، در پی این واکنشها به بیبیسی فارسی گفت که قصد توهین به امامان شیعه را نداشته و فقط اسم ائمه را دستمایه کاری هنری-اجتماعی قرار داده است.
او گفت که این فتوا شامل او نمیشود و «عدهای در ایران از فتوای این مرجع به قصد اهداف سیاسی و تحریک احساسات مذهبی مردم سوءاستفاده کردهاند».
این خواننده رپ فارسی در این مصاحبه تاکید کرده که «مذهبیبودن ملت ایران را نفی نمیکنم» و در عین حال در پاسخ به این سئوال که آیا او این ترانه را به قصد تابوشکنی سروده، گفت که بخشی از آن آگاهانه بوده و به عنوان هنرمند آنچه را در سر داشته خلق کرده و چندان به فکر پیامدها های آن نبوده است.
آقای نجفی در مصاحبهای دیگر با دویچهوله گفته است: کسانی که کارهای مرا گوش میکنند، میدانند که من یک آدم ضددین نیستم، ولی نظرات خودم را نسبت به مذهب دارم و بدون اینکه قرار باشد به اعتقاد کسی توهین بشود، نظر خودم را میگویم. این اظهار نظر ممکن است گاهی آمیخته با نوعی از خشم باشد، یا ممکن است نوعی از غم و ملانکولیک[مالیخولیایی]بودن در آن باشد و خیلی اوقات هم با طنز همراه باشد. اما به هیچ عنوان ربطی به توهین و بیاحترامی ندارد.
او درباره مفهوم ترانه بحثبرانگیز «نقی» توضیح داده است: این فقط دستآویزی شد که من به یک مسئله دیگر بپردازم. در واقع در این کار من به همان اندازه به اجتماع خودمان هم نقد داشتهام اما به آن قسمتها کمتوجهی شده و عدهای فقط دقت کردهاند به اسم یک امام... ولی این اسم زیاد تأثیر خاصی ندارد. یعنی فقط یک بهانه بود.
این خواننده رپ فارسی که در چند سال گذشته در آلمان اقامت داشته، همچنین گفته در واکنش به موضعگیریهای تهدیدکننده علیه او، «تدابیری» در نظر گرفته است و در این باره «جای نگرانی نیست».
با وجود سیاستها و قوانین محدودکننده جمهوری اسلامی در ایران، زندگی زیرزمینی و فرهنگ غیررسمی شهروندان بهخصوص در دهه اخیر قوت گرفته و پررنگ شده است. از جمله موسیقی زیرزمینی فارسی در این سالها فراگیر و محبوب شده و مفاهیم مطرحشده در این ترانهها پیش از این نیز به شکل کلی و بدون تمرکز بر یک ترانه یا خواننده خاص، مورد بحث و مایه نگرانی بخشهای محافظهکار و حتی میانهروی جامعه ایران شده و ورای خط قرمزها شمرده شدهاند.
آیتالله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی نیز ۲۳ سال پیش در فتوایی حکم به ارتداد سلمان رشدی نویسنده بریتانیایی به خاطر نوشتن کتاب «آیات شیطانی» داده بود.