اعتیاد یک از معضلات اصلی کارتن‌خواب‌ها در تهران است. با وجود «گرم‌خانه‌ها» هنوز هم بی‌خانمانان در تهران در خیابان‌ها می‌خوابند.

سال گذشته شش هزار و 150 نفر بی‌خانمان و کارتن‌خواب از خیابان‌های تهران جمع‌آوری شدند. شهردرای تهران اعلام کرده بود که در سرمای سخت، هیچ کارتن‌خوابی در سطح شهر تهران از سرما فوت نکرده است.

بنا به گزارش شهرداری تهران اگر مرگ و میری هم بوده بر اثر سرما یا خیابان خوابی نبوده، بلکه علت آن می‌تواند عوامل دیگری چون مصرف مواد مخدر باشد.

احمد نوریان، معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران معتقد است که عمده کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌های دستگیر شده یا مراجعه‌کننده به گرم‌خانه‌های شهرداری تهران، معتاد هستند.

ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز اعلام کرد که 40 تا 50 هزار معتاد خیابانی و کارتن‌خواب در کشور وجود دارد که تعداد قابل توجهی از آن‌ها در تهران زندگی می‌کنند.

شهرداری تهران از طریق گشت‌های شبانه‌روزی و پیام‌های مردمی به دو سامانه «137» و «1888» بی‌خانمان‌‌ها و کارتن خواب‌های شهر را جمع می‌کند، ولی نیمی از این افراد جمع‌آوری شده پس از چند روز ماندن در گرم‌خانه‌ها مجددا به خیابان برمی‌گردند.

گرم‌خانه‌های تهران

به‌طور متوسط روزانه 440 تا 450 کارتن‌خواب و بی‌خانمان در سه گرم‌خانه تهران پذیرش می‌شوند.

طبق قانون افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب باید در مدت یک روز نگهداری شوند، اما در بسیاری از موارد این افراد تا یک هفته یا یک ماه هم در این مراکز می‌مانند.

از ابتدای مهرماه امسال تا نیمه دی‌ماه سه گرم‌خانه شهر تهران 55 هزار و 346 نفر ساعت فعالیت داشته‌اند.

دو هزار و 278 نفر از افرادی بی‌خانمان و کارتن‌خواب توسط گشت‌های سیار شهرداری شناسایی و به مرکز منتقل شده‌اند.

یک‌هزار و 258 نفر نیز به صورت خودمعرف به این گرم‌خانه‌ها مراجعه کرده‌اند. 17.5درصد افراد جمع‌آوری شده طی سه سال گذشته، بیمار روانی، سالمند و معلولان جسمی و ذهنی بوده‌اند که به بهزیستی تحویل داده شده‌اند.

همچنین از مجموع بی‌خانمان‌های مشکوک به بیماری‌های روانی و جسمی که برای نگهداری در مراکز موقت شهرداری ارجاع شده‌اند، 12 درصد به کمیته امداد امام خمینی، 31.5 درصد به مراکز بازپروری معتادان، 1.5درصد به وزارت کشور برای طرد از مرز و 37 درصد به خانواده‌ها تحویل داده شده‌اند.

تاریخچه گرم‌خانه‌های تهران

در روزهای پایانی آذر 1382 با چاپ گزارشی در یکی از روزنامه‌های سراسری، مرگ 40 کارتن‌خواب در تهران به سندیت رسید و مکتوب شد.

این مرگ طبیعی و غیرمشکوک در تهران، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها پیدا کرد. چنان‌چه شهرداری و شورای شهر تهران در جلسه‌ای اضطراری با نیروی انتظامی و بهزیستی وارد تعامل شدند.

کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای شهر در پی گردآوری اطلاعات مربوط به کارتن‌خواب‌های تهران، از نیروی انتظامی درخواست کمک کرد و طی آن عملیات ویژه‌ای در تهران طراحی شد تا نسبت به شناسایی و جمع‌آوری متکدیان خیابان خواب اقدام شود.

با آغاز طرح جمع‌آوری کارتن‌خواب‌ها مینی‌بوس‌هایی در سطح شهر به حرکت درآمدند که با همکاری نیروی انتظامی خیابان خواب‌ها را جمع‌آوری کنند و این آغاز شکل‌گیری بحران جدیدی برای مدیریت شهری تهران محسوب شد.

در پی اخبار مخابره شده طی دو سال شورای شهر تهران ساختمان چند طبقه‌ای از شهرداری مطالبه کرد تا تجربه جدیدی در تهران عرضه شود که نام آن را «گرم‌خانه» بگذارند.

گرم‌خانه‌ها به نوبت در چند نقطه تهران انتخاب شدند و دو زمستان طول کشید تا برای ساماندهی خیابان‌خواب‌ها آماده شوند.

با وجود این گرم‌خانه‌ها، بی خانمان‌ها یکی از مشکلات شهر تهران هستند و سامان‌دهی آن‌ها و حل معضلات مربوط به اعتیاد از اساسی‌ترین مشکلات آن‌هاست.