با فرارسیدن فصل تابستان که موعد موسمی افزایش فشار پلیس ایران برای اعمال قانون حجاب اجباری و برخورد با زنانی است که حجاب متناسب با استانداردهای جمهوری اسلامی ندارند، کارزارهای اینترنتی برای مبارزه با حجاب اجباری نیز جان گرفتهاند.
در هفتههای گذشته هزاران کاربر ایرانی از صفحههایی در فیسبوک حمایت کردهاند که مخالف حجاب اجباری در ایران برای زنان است.
از جمله خبرسازترین فعالیتها در این باره، صفحه «نه به حجاب اجباری» بوده که از روز بیستم تیر فعالیت خود را آغاز کرده است. در طول سه هفته از آغاز به کار این کارزار، بیش از شانزده هزار کاربر فیسبوک با «لایک»زدن، از این صفحه حمایت کردهاند و این عدد، روبهفزونی است.
این صفحه که گروه «دانشجویان و دانشآموختگان لیبرال دانشگاههای ایران» آن را راه انداختهاند، نوشتهاند که این صفحه در اعتراض به حجاب اجباری و تاکید بر انتخاب آزادانه نوع پوشش راهاندازی شده است.
از نخستین سالهای پس از استقرار جمهوری اسلامی، حجاب اجباری در ایران به شکل قانون در آمد و حکومت اسلامی در ایران، در سالهای گذشته چند طرح برای برخورد با پوشش نامناسب و بدحجابی اجرا کرده و بر اساس گزارشها این برخوردها با خشونت نیروی انتظامی همراه بوده است.
در این کارزار، افراد با گذاشتن عکس خود همراهی خود را با این کارزار نشان میدهند. روی عکس آنان شعار «حجاب اختیاری، حق زن ایرانی» نوشته میشود و در این صفحه منتشر میشود.
از چهرههایی که به این کمپین پیوستهاند، مهرانگیز کار، وکیل و فعال حقوق زنان، اسماعیل خویی، شاعر، مسعود بهنود، روزنامهنگار، مرضیه وفامهر، فیلمساز و بازیگر، محمود صدری، نواندیش دینی و استاد دانشگاه، فریبا داوودی مهاجر، فعال حقوق زنان، محمد مصطفایی وکیل و فعال حقوق بشر، مهدی خلجی پژوهشگر و تحلیلگر سیاسی، نازک افشار برنده نشان لژیون دونور فرانسه و علی افشاری، فعال و تحلیلگر سیاسی هستند.
حمایت محمدرضا جلاییپور، پژوهشگر دینی در دانشگاه آکسفورد و سخنگوی کمپین حمایت از میرحسین موسوی که پس از انتخابات ریاستجمهوری دوره دهم در ایران مدتی بازداشت بود، با واکنشهای بسیاری روبهرو شده است. همچنین حمایت محسن کدیور که معمم است و پژوهشگر علوم دینی و فعال سیاسی است، مایه بحثهایی در زیر عکس او شده است.
در نظرات داده شده در این صفحه و همچنین در بعضی از شرح عکسهای منتشر شده در این صفحه، شماری از کاربران خواستار منع کلی حجاب شدهاند یا تفاوتی بین حجاب اسلامی اجباری و حجاب اسلامی اختیاری قائل نشدهاند و این خود مایه بحث و گفتوگو شده است.
پرویز جاهد، روزنامهنگار و منتقد سینمایی ایرانی، در فیسبوک خود اساسا از شعار این کارزار انتقاد کرده و نوشته است که به زعم او «شعار انگلیسی Unveil woman’s right to unveil این کمپین، کاملا یکجانبه است و همه حقیقت را نمیگوید».
آقای جاهد در این باره توضیح داده است: مادربزرگ من سال ها حجاب داشت و هیچ کس او را به داشتن حجاب مجبور نکرد. او کاملا اختیاری و بر اساس باورهای قلبی و مذهبی اش آن را انتخاب کرد. داستان های زیادی هم درباره فرارش از دست امنیه های رضاخان که به زور حجاب از سر او و زنان دیگر برمی کندند برای من تعریف میکرد. امروز اما در ایران اسلامی به زور سر دختران و زنان روسری می کنند و در فرانسه مهد دمکراسی، می خواهند به زور حجاب از سر دختران مسلمان بردارند. هر دو اجباری است و حقوق انسانی را نادیده میگیرد.
این روزنامهنگار نوشته است به جای شعار فعلی این کمپین، «شعار من این خواهد بود: حجاب امری کاملا اختیاری است. هیچ دستگاه یا نهادی، دولتی یا غیر دولتی، سیاسی یا مذهبی، حق ندارد زنان (ایرانی یا غیر ایرانی) را مجبور به داشتن حجاب یا حذف آن کند.»
در عین حال برخی از فعالان سیاسی و اجتماعی ایران با اشاره به سابقه فعالیتها و ایدههای گروه «دانشجویان و دانشآموختگان لیبرال دانشگاههای ایران»، درباره امکان برداشتهای سیاسی این گروه در آینده از این کمپین سخن گفتهاند.
علی عبدی، فعال برابری جنسیتی و فعال سیاسی مخالف جمهوری اسلامی که در آمریکا ساکن است، در این باره ضمن حمایت از فعالیت برای رفع حجاب اجباری، تاکید کرده است: حجاب اجباری یکی از بهچشمآمدنیترین وجوه استبداد، از مستقیمترین انواع دخالت در شیوه زندگی روزمره مردم، از بارزترین شکلهای نقض آزادی و عدالت، و نمایانگر سیمای انحصارطلبی حاکم در حوزهی عمومیست».
آقای عبدی در عین حال نوشته است: با توجه به آنکه بسیاری از اعضای این گروه سیاسی [«دانشجویان و دانشآموختگان لیبرال دانشگاههای ایران»] پیشتر در نامهای به رئیس جمهور امریکا از ایشان خواسته بودند که تحریمهای بیشتری علیه ایران اعمال کند و بانک مرکزی و نفت ایران نیز تحریم شود و گاه در مقالههایشان از جنگ نیز به عنوان یکی از راههای پیش رو دفاع میکنند، جای نگرانی است که نکند فردا از عکسهایی که مردم برایشان فرستادهاند برای نوشتن نامه دیگری این بار به خانم هیلاری کلینتون استفاده کنند تا ضمن شرح اجباری بودن حجاب، از ایشان بخواهند تا برای «نجات زنان ایران» - به کمکشان بشتابد.
با چنین ملاحظاتی، گروهی از فعالان حقوق زنان از کاربران آنلاین ایرانی خواستهاند به صفحه «زن = مرد» فیسبوک بپیوندند که خواهان برابری جنسیتی در همه موارد است و در عین حال جهتگیری گروهی سیاسی نیز ندارد.
این صفحه که دو سال پیش راه افتاده، از جمله خواهان رفع تحمیل در زمینه پوشش زنان شده است. تاکنون بیش از ۱۳۶ هزار نفر این صفحه را «لایک» زدهاند و به این ترتیب از آن حمایت کردهاند.
در این صفحه گروهی از کاربران ایرانی خاطرههای خود از حجاب اجباری نوشتهاند که با عنوان «من و پوشش آزادم، نه به اجبار» منتشر شده است.
حمایت از این صفحهها و دیگر فعالیتهای آنلاین مشابه برای دعوت به رفع حجاب اجباری ادامه دارد و همراه با بالاگرفتن بحثها و حمایتها، هوا در ایران گرمتر میشود و بانوان ایرانی همچنان نگران برخورد پلیسی یا دستکم «تذکر» از سوی لایههای محافظهکارتر جامعه هستند.