«به دنبال تحریمهای گسترده آمریکا علیه برنامه هستهای ایران تحویل دارو یا مواداولیه ساخت دارو به شرکتهای داروسازی این کشور متوقف یا با تأخیر همراه شده و در این میان بیماران خاص بهشدت آسیب دیدهاند.»
نجمه بزرگمهر، فایننشال تایمز
به گفته متخصصان حوزه دارو تأثیر این تحریمها روی بیماران سرطانی و افرادی با بیماریهای خاص مانند هموفیلی، تصلب شرائن، تالاسمی، پیوند و دیالیز کلیه بیشتر نمایان شده است زیرا این بیماران نمیتوانند دربرابر کمبود یا اختلال در داروسانی دوام بیاورند و جان خود را از دست میدهند.
میلاد، کودک هشت سالهای که دچار هموفیلی حاد است، ساکن کردستان است و برای زنده ماندن باید به او «فیبا» ، دارویی ساخت آمریکا، تزریق شود اما این دارو به اندازه کافی در داخل ایران موجود نیست.
خانواده این کودک بیمار به امید اینکه داروی موردنیاز را برای فرزندشان پیدا کنند راهی تهران شده اما تنها به اندازه دو روز به او دارو داده شد و درحال حاضر این کودک با خطر ازدست دادن تحرک پای راست روبهرو است و درعین حال دچار خونریزی بیوقفه بینی شده که میتواند مرگبار باشد.
افسانه، مادر این کودک هشت ساله بیمار، با ابراز نگرانی از وضعیت بیماری فرزندش گفته است که نمیداند چه کشوری این تحریمها را بر ایران اعمال کرده اما «هیچ انسانی نمیتواند تا این حد نسبت به بیماران بیرحم باشد.»
دولت محمود احمدینژاد همواره اعلام کرده که تحریمهای بینالمللی تأثیر ناچیزی بر ایران داشته و پافشاری کرده که برنامه هستهای ایران ادامه دارد.
دولت ایران با راه انداختن یک کمپین عمومی تأکید کرده که ۹۷ درصد از داروی موردنیاز مردم ایران در داخل تولید میشود و این اعلام ظاهراً تلاشی برای رفع نگرانیها درمورد کمبود امکانات دارویی در این کشور است.
این در شرایطی است که احمد قویدل، رئیس «انجمن هموفیلی ایران»، میگوید که دسترسی به دارو بهشدت محدود شده و ادعا میکند که بهتازگی یک مرد جوان در جنوب این کشور پس از تصادف به دلیل نبود داروی انعقاد خون جان خود را ازدست داد.
انجمن هموفیلی ایران یک سازمان غیردولتی است که به حدود هشت هزار بیمار هموفیلی در این کشور کمک میکند.
آقای قویدل با اشاره به تحریمهای غرب علیه ایران گفته است: این گروگانگیری آشکار افراد بهشدت آسیبپذیر ازسوی کشورهایی است که داعیه حقوق بشر دارند.
کارشناسان بهداشت میگویند که اگرچه ممکن است حجم داروهای وارداتی تحریم شده در مقیاس درصد کوچک باشد اما داروهای تحریم شده برای بیمارهای حاد حیاتی هستند و این در شرایطی است که یا این داروها در داخل تولید نشده و جایگزینی ندارند یا این که داروی تولید شده داخل به اندازه تولید خارجی در درمان بیماری مؤثر نیست.
به گفته کارشناسان بهداشت و واردکنندگان دارو، کارخانههای داروسازی ایران باید بیش از نیمی از مواد اولیه موردنیاز خود را از کشورهای غربی، چین و هند وارد کنند.
طبق قوانین «اداره کنترل اموال خارجی وزارت خزانهداری آمریکا» درحالی که صدور بیشتر کالاها و فناوری به ایران ممنوع است «صادرات یا صادرات دوباره غذا و دارو به ایران مشروط به گرفتن مجوز لازم است.»
این در شرایطی است که حتی افرادی که این مجوز لازم را از وزارت خزانهداری آمریکا دریافت کردهاند، مشکلاتی را در این خصوص گزارش دادهاند.
واردکنندگان دارو گفتهاند که با وجود استفاده از راههای مالی گرانتر مانند تغییر (حساب بانکی) از یک بانک اروپایی به یک بانک دیگر یا متوسل شدن به واسطهها و معاملات غیررسمی، محمولههای دارو بهموقع یا به اندازه کافی وارد ایران نمیشود.
یک واردکننده دارو به ایران گفته است: معافیت دارو از تحریمها تنها یک حرف است زیرا بانکهای بینالمللی از ترس مجازات آمریکا، پول ایران را قبول نمیکنند.
هنگامه ابراهیمزده، عضو «انجمن بیماران تالاسمی استان تهران» که یک سازمان غیردولتی است، برآورد کرده که حدود ۲۰ هزار بیمار تالاسمی در سراسر ایران دارویی که درحال حاضر دریافت میکنند کفاف تنها چند روز از نیازهای ماهانهشان را میدهد.
به گفته او ماه گذشته چهار بیمار تالاسمی در تهران به خاطر کمبود داروی این بیماری جان خود را از دست دادند.
بیماران دیالیز و پیوند کلیه نیز از مشکلات مشابهی رنج میبرند.
داریوش آرمان، مشاور «انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی»، میگوید: بیماران کلیوی که طبق نسخه پزشک به داروی وارداتی نیاز دارند با مشکل کمبود روبهرو هستند.
انجمن حمایت از بیماران کلیوی یک سازمان غیردولتی است که به حدود ۶۵ هزار بیمار کلیوی کمک میکند.
آقای آرمان پیشبینی کرده است: بزرگترین چالش در راه است. زیرا احتمالاً کمبود تجهیزات دیالیز و پیوند کلیه بیشتر خواهد شد.
این در شرایطی است که بسیاری از مردم ایران میترسند که برای درمان بیمارهای رایج هم با مشکلات کمبود دارو روبهرو شوند.