درحالی که صبح روز شنبه، ۱۵ مهرماه رسانههای ایران از توافق ایران و عربستان در لغو مراسم «برائت از مشرکین» خبر دادند و یک نماینده مجلس هم به حذف این مراسم از کاروان حجاج ایرانی از سوی سازمان حج و زیارت اعتراض کرد، اما عصر همین روز، یک مقام مسئول از برگزاری این مراسم خبر داد.
منصورحقیقتپور، نماینده اردیبل در مجلس امروز به خبرگزاری مهر گفت که وزیر ارشاد باید درباره توافقنامهای که بین سازمان و حج و زیارت ایران و عربستان صورت گرفته توضیح دهد چرا که به زعم او، «این توافقنامه منافع ارزشی انقلاب و جمهوری اسلامی ایران را زیر سوال خواهد برد.»
او با اشاره به حضور وزیر ارشاد در جلسه این هفته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «با توجه به اینکه سازمان حج و زیارت زیر مجموعه وزارت ارشاد است، سوال من از وزیر در این خصوص است که آیا در جریان چنین توافق نامهای که دستاوردهای انقلاب را به حراج میبرد قرار دارد یا خیر؟»
به گفته آقای حقیقتپور، سازمان حج و زیارت ایران در توافقنامه اخیر خود با عربستان، متعهد شده که مراسم برائت از مشرکین برگزار نخواهد شد.
پیش از این عربستان در نامهای به ایران اعلام کرده بود که «در هر صورت هیچ مجالی برای اقامه این مراسم نیست» و ژنرال سعد الخيلاوی، فرمانده امور امنيتی حج گفته بود که عربستان اجازه نخواهد داد کسی از اين گردهمايی برای اهدافی که هيچ ارتباطی به اين مراسم روحانی ندارد، استفاده کند.
اما به فاصله چند ساعت پس از خبر لغو مراسم «برائت از مشرکین» در خبرگزاریهای ایران، علی قاضی عسکر، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سازمان حج و زیارت خبر لغو این مراسم را شایعاتی «از سوی افرادی که اطلاعات درستی ندارند» خواند و گفت که این مراسم در روز عرفه و در صحرای عرفات برگزار خواهد شد.
زائران ایرانی حج با هدایت مسئولان سیاسی ایران همه ساله مراسمی را با عنوان «برائت از مشرکین» در مناسک حج برگزار میکردند که گرچه مقامات عربستان آن را نوعی بهرهبرداری سیاسی ایران از یک مراسم مذهبی میدانستند، اما آن را تحمل میکردند.
در سال ۱۳۶۶ دولت عربستان اعلام کرد که مانع برگزاری تظاهرات زائران ایرانی در مکه، خواهد شد. سرپرست حجاج ایرانی همان سال اما زائران را طبق سالهای پیش از آن، به تظاهرات خیابانی در شهر مکه فراخواند.
در مراسم حج این سال، پس از آن که حجاج ایرانی در تظاهرات «برائت از مشرکین»، شعار «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» سر دادند، میان آنها و پلیس سعودی درگیری روی داد و نیروهای امنیتی عربستان به روی مردم آتش گشودند که منجر به کشته شدن ۲۷۵ نفر ایرانی، ۸۵ عربستانی از جمله نیروی پلیس و ۴۵ نفر از حجاج دیگر کشورها شد و ۶۴۹ نفر نیز از زائران ایرانی و کشورهای دیگر زخمی شدند.
این واقعه سبب تنش در روابط میان ایران و عربستان سعودی شد و پس از آن، حکومت عربستان سعودی سفارتخانه خود را در تهران تعطیل و روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد.
پس از چند سال که روابط دو کشور از سر گرفته شد، ایران و عربستان هرگز رابطه حسنهای با یکدیگر نداشتند. اما در حال حاضر روابط ایران و عربستان به دلیل مساله سوریه و بحرین به شدت تیره شده است.
در مناقشه سوریه، ایران از بشار اسد حمایت میکند اما عربستان همصدا با مخالفان سوری خواستار برکناری بشار اسد است.
در اعتراضها به دولت بحرین نیز که ازسوی گروههای شیعهمذهب صورت گرفت، عربستان با حمایت از دولت بحرین به این کشور در سرکوب معترضان کمک کرده است. ایران اما با حمایت از معترضان بارها به اقدام عربستان اعتراض کرده است.