بسیاری از خروجی‌های رسانه‌ها گزارش اخیر یک نهاد دولتی آمریکا درمورد ۳۰ هزار جاسوس وزارت اطلاعات ایران را پوشش دادند اما سوال این جاست که این رقم بالا براساس کدام پژوهش و منبع معتبر به دست آمده است.
وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون به‌تازگی اعلام کرد که براساس یک گزارش ۶۴ صفحه‌ای که توسط «بخش پژوهش فدرال کتابخانه کنگره آمریکا در دسامبر ۲۰۱۲ تهیه شده، «۳۰ هزار جاسوس دستگاه اطلاعاتی ایران در فعالیت‌های پنهانی و زیرزمینی، ترور و بمبگذاری‌های تروریستی، سرقت اطلاعات و آدم‌ربایی در داخل این کشور و سراسر دنیا فعال هستند.»
این گزارش مورد ادعای پنتاگون در شرایطی به سرعت روی خروجی بسیاری از رسانه‌ها و حتی ویکیپدیا قرار گرفت که پژوهشگران دولت آمریکا با تحقیق روی اینترنت، به نقل از یک وبسایت گمنام به این رقم جاسوسان ایران رسیدند، وبسایتی که این آمار را به نقل از یک منبع دیگر بیان کرده بود.
رقم ۳۰ هزار جاسوس ایران را ابتدا «مگنس رنستورپ»، پژوهشگر بخش پژوهش تروریسم در «کالج دفاع ملی سوئد»، در سال ۲۰۰۸ به روزنامه کریسشن ساینس مونیتور گفته بود اما پس از انتشار این گزارش، این پژوهشگر گفته است که مطمئن نیست این رقم از چه منبعی به دست آمده است.
آقای رنستورپ با اشاره به تعداد جاسوسان اطلاعاتی ایران در گزارش پنتاگون تاکید کرده است: واضح است که این یک رقم اغراق شده ازسوی کارکنان رسمی است.
این پژوهشگر گفته است که نظر شش کارشناس ایرانی را درمورد این تعداد جاسوسان ایرانی جویا شده‌اند اما هیچ کدام هیچ اطلاعی درمورد این رقم نداشته‌اند؛ برخی این رقم را «یک احتمال» دانسته و برخی «معقول بودن» آن را زیرسوال بردند.
افشون استوار، تحلیلگر امور خاورمیانه در «مرکز مطالعات استراتژیک تحلیل نیروی دریایی»، گفته است: این رقم خواه از ایران یا از گزارش غرب به دست آمده باشد، به‌طور کلی اغراق‌آمیز است. اگر ازسوی ایران گزارش شده باشد، یک تبلیغات مبالغه‌آمیز است یا صرفا احتمالات و تقریب‌ها براساس اطلاعات یا مدارک کم و ناکافی است.
آقای استوار که اغلب مقاله‌هایی درمورد ایران می‌نویسد، درعین حال تاکید کرده است که این رقم می‌تواند درست باشد اما هیچ راهی برای پی بردن به درستی آن وجود ندارد.
گری سیک، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا و کارشناس ایران، گفته است که این گزارش «جنبه تبلغاتی دارد و قابل اعتماد نیست».
او تاکید کرده است که در این گزارش پنتاگون «از منابع اینترنتی استفاده شده و تعریف قانون اساسی ایران از وظایف رسمی وزارت اطلاعات این کشور مورد اشاره قرار گرفته درحالی که در قانون اساسی ایران به وظایف و عملکرد وزارت اطلاعات اشاره نشده است.»
با این حال دیوید آزبورن، رئیس بخش پژوهش فدرال، در ای-میلی نوشته که این گزارش «بدون مجوز» به رسانه‌ها درز کرده است اما از اظهارنظر بیشتر در این خصوص خودداری کرده است.
منابع استفاده شده در گزارش
صبح روز سوم ژانویه وبسایت خبری محافظه‌کار «واشینگتن فری بیکن» مطلبی را با عنوان «دستگاه اطلاعاتی ایران ۳۰ هزار جاسوس دارد» منتشر و اعلام کرد که این بررسی توسط «بخش پژوهش فدرال کتابخانه کنگره» تهیه شده است.
این روزنامه به نام نویسنده این بررسی اشاره نکرد اما نوشت که این گزارش ۶۴ صفحه‌ای به موجب توافق با «اداره حمایت تکنیکی مبارزه با تروریسم»، شاخه‌ای از پنتاگون، تهیه شده است. این اداره به درخواست‌ها برای اظهارنظر درمورد گزارش و توافق یادشده پاسخ نداده است.
در این گزارش اگرچه به راحتی گفته شده که وزارت اطلاعات ایران بیش از ۳۰ هزار جاسوس دارد اما اشاره کرده که «بررسی اطلاعات جاسوسی ایران موضوع پیچیده‌ای است زیرا اطلاعات ناچیزی در این مورد در دسترس است.»
در این گزارش گفته شده که منابع اصلی مورد استفاده وبسایت‌های خبری و وبلاگ‌های ایرانی هستند، موضوعی که اعتبار آن را زیرسوال برده است.
ساعاتی پس از انتشار این گزارش شبکه خبری سی.ان.ان نیز با اشاره به بخش‌هایی از آن، «رقم ۳۰ هزار جاسوس ایران را با حدود ۱۰۰ هزار کارمند در ۱۷ اداره و آژانس اطلاعات جاسوسی آمریکا مقایسه کرد» و به حملاتی اشاره کرد که «در چند سال گذشته به دستگاه اطلاعاتی ایران نسبت داده شده است».
یک سخنگوی سی.ان.ان اعلام کرد که این شبکه خبری «این رقم را با منابعی چک کرده که باعث شده سی.ان.ان به این نتیجه برسد که این گزارش در راستای درک امنیت ملی جامعه آمریکا بوده است.»
در گزارش مورد ادعای پنتاگون به یک مطلب که روی وبسایت «ایران چنل دات ارگ» منتشر شده، اشاره شده است. این مطلب که ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۰ نوشته شده، از یک منبع دیگر نقل قول کرده است.
در این مطلب با عنوان «شریعت، تهدیدی برای آمریکا» که توسط «مرکز خط مشی امنیت» تهیه شده، بر موضوع ایران تمرکز نکرده است بلکه در آن به تهدید قوانین اسلامی علیه آمریکا اشاره شده است.
این مطلب به‌طور خلاصه اشاره می‌کند که وزارت اطلاعات ایران تا ۳۰ هزار کارمند و مامور دارد و منبع این مطلب مقاله ای است که سال ۲۰۰۸ در روزنامه کریسشن ساینس مونیتور منتشر شد.
در مقاله سال ۲۰۰۸ کریسشن ساینس مونیتور به نقل از مگنس رنستورپ نوشته شده که «حدود ۳۰ هزار نفر از وزارت اطلاعات ایران حقوق می‌گیرند.»
اکنون آقای رنستورپ گفته است که اگرچه به‌خاطر ندارد که چنین رقمی را به کریسشن ساینس مونیتور گفته اما منبع این رقم احتمالا «کنث کتزمن» است، پژوهشگر خاورمیانه که با «سرویس پژوهش کنگره» همکاری دارد و اغلب مقاله‌هایی درمورد ایران می‌نویسد.
دفاع از اعتبار گزارش
بیل گرتز، خبرنگار وبسایت «واشینگتن فری بیکن» که مطالعه بخش پژوهش فدرال را درمورد ۳۰ هزار جاسوس دستگاه اطلاعاتی ایران به‌دست آورده و منتشر کرده، از این گزارش دفاع کرده است.
آقای گرتز گفته است: در بیش از ۳۰ سال سابقه گزارشگری درمورد موضوعات امنیت ملی، در گزارش‌های غیرمحرمانه مانند این مورد اغلب گزارش‌های مطبوعات با این‌گونه ارقام استفاده می‌شود تا از توسل به اطلاعات محرمانه پرهیز شود.
او تاکید کرده است که «بیشتر افرادی که این‌گونه گزارش‌ها را می‌نویسند به اطلاعات محرمانه درمورد موضوعات موردنظرشان دسترسی دارند و گزارش‌هایی نمی‌نویسند که با ارزیابی‌های محرمانه درمورد تعداد کارکنان وزارت اطلاعات ایران مغایرت داشته باشد.»
