خبرگزاری رویترز گزارش داده که قدرتهای بزرگ درنظر دارند لغو تحریم طلا و فلزات گرانبها را به ایران پیشنهاد بدهند و در مقابل، ایران سایت هستهای فردو، یکی از مراکز غنیسازی اورانیوم را تعطیل کند.
رویترز با این گزارش در روز جمعه ۱۵ فوریه به نقل از مقامهای غربی گفته است که اعضای گروه ۵+۱ این پیشنهاد را در مذاکرات روز ۲۶ فوریه (هشتم اسفند) در قزاقستان به ایران اعلام خواهند کرد.
براساس تحریمهای جدید علیه ایران که ماه گذشته با امضای باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا قانونی شد تجارت و فروش فلزات گرانبها و فلزاتی با کاربرد صنعتی مانند گرافیت، فولاد و آلومینیوم به ایران ممنوع شده است.
اتحادیه اروپا نیز چند ماه پیش از آمریکا صادرات فلزات گرانبها به ایران را تحریم کرده بود.
طبق این گزارش درصورت لغو تحریم طلا و فلزات گرانبها، این فلزات میتوانند به عنوان راهی برای انجام معاملات پایاپای مورد استفاده قرار بگیرند که به ایران اجازه میدهد تحریمهای اقتصادی را دور بزند.
به گفته مقامهای غربی این پیشنهاد در راستای پیشنهاد قبلی گروه به ایران است که از این کشور خواسته شده بود غنیسازی اورانیوم در درجات بالا را متوقف کند، ذخایر اورانیوم را از خاک ایران خارج و سایت زیرزمینی فردو را تعطیل کند. ایران با این درخواست موافقت نکرد.
یک مقام غربی گفته است: این پیشنهاد نزدیک به پیشنهاد قبلی است و مستلزم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و راهی برای محک زدن جدی بودن این کشور نسبت به پرونده هستهایاش است.
مقامهای غربی با اعلام این خبر، تاکید کردهاند که «تصمیم ندارند پیشنهاد بسیار متفاوتی به ایران ارائه دهند زیرا تردید دارند که ایران تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴ ژوئن (۲۴ خرداد) آماده توافق با گروه مذاکرهکننده هستهای باشد.»
اعضای گروه ۵+۱ شامل آمریکا، روسیه، فرانسه، چین، بریتانیا و آلمان از ایران خواستهاند که ثابت کند برنامه هستهای این کشور اهداف نظامی را دنبال نمیکند و بازرسی گستردهتر از سایتهای هستهایاش را برای بازرسان آژانس فراهم کند.
ایران اهداف برنامه هستهای خود را صلحآمیز اعلام کرده اما درخواست گروه مذاکرهکننده هستهای برای توقف غنیسازی اورانیوم را ردکرده است. غنیسازی اورانیوم در درجات پایین کاربرد غیرنظامی اما در درجات بالا کاربرد غیرنظامی دارد و برای ساخت سلاح اتمی استفاده میشود.
طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی در نوامبر گذشته ایران تعداد سانتریفیوژهای سایت فردو را از ۶۴۴ به ۲۷۸۴ ماشین افزایش داده و در یک چهارم از این سانتریفیوژها اورانیوم را غنیسازی کرده است.
به گفته دیپلماتهای غربی ایران آماده است درجه غنیسازی اورانیوم در سایت زیرزمینی فردو را بالا ببرد اما هنوز چنین کاری نکرده است.
ایران چند روز پیش نیز اعلام کرد که سانتریفیوژهای پیشرفتهتری را در نطنز راهاندازی کرده است، خبری که به گفته غرب نشانگر توانمندی این کشور برای غنیسازی بیشتر اورانیوم است.
درپی اعلام این خبر ازسوی ایران، گروه ۵+۱ پیشنهاد جدید خود را مطرح کرده و این در شرایطی است که ایران پیشنهادهای قبلی این گروه را نپذیرفته است. یکی از پیشنهادها این بود که ایران غنیسازی اورانیوم را متوقف کند و درعوض تحریم قطعات هواپیما لغو و سوخت راکتور پژوهشی تهران تامین شود. ایران این پیشنهاد را هم نپذیرفت.
مقامهای غربی از ارائه جزئیات دقیق این پیشنهاد جدید گروه ۵+۱به ایران خودداری کردهاند.
واکنش مقامهای دولت ایران به این پیشنهاد جدید نیز مشخص نیست و معلوم نیست که آیا ایران این پیشنهاد را آنقدر جالب توجه بداند که حتی بخواهد براساس آن گفتوگوهای بیشتری با طرف مقابلش داشته باشد.