اتحادیه اروپا در پیامی مشترک گفته است که تحریم‌ها علیه ایران پاسخی به نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است و همکاری و مسئولیت‌پذیری دولت ایران دربرابر جامعه بین‌الملل، می‌تواند به تحریم‌ها پایان دهد.
در این پیام مشترک اتحادیه اروپا به سابقه مذاکرات و ارائه پیشنهاد به ایران، دلایل اعمال تحریم‌ها و هدف از آنها، پیامدهای تحریم‌ها بر اقتصاد و مردم ایران و گزینه پیش روی رهبران ایران پرداخته است:
جامعه بین‌الملل نگرانی‌های جدی و دیرینه‌ای نسبت به ماهیت برنامه هسته‌ای ایران دارد و این کشور سالهاست که برنامه هسته‌ای ازجمله تلاش فشرده برای غنی‌سازی اورانیوم را دنبال می‌کند ، تلاشی که در مغایرت با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
ایران از همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خودداری کرده و از پاسخ دادن به سوال‌های آژانس درمورد جنبه احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای‌اش خودداری کرده و گزارش‌های آژانس نشانگر آن است که ایران تعهدات بین‌المللی‌اش را رعایت نکرده است. این موارد نگرانی‌های اصلی اتحادیه اروپا و جامعه بین‌الملل است.
اتحادیه اروپا به‌طور کامل متعهد به یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک دربرابر برنامه هسته‌ای ایران است تا اعتماد بین‌المللی درخصوص ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران به‌دست آید. اتحادیه اروپا به حقوق مشروع ایران درخصوص کاربرد صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای مطابق با پیمان منع گسترش هسته‌ای احترام می‌گذارد و در این ارتباط قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس را مورد توجه قرار می‌دهد.
اتحادیه اروپا حق ایران به عنوان کشور عضو منع گسترش هسته‌ای نسبت به کاربرد صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای را مطابق با مفاد این پیمان زیر سوال نمی‌برد و مادامی که اعتماد بین‌المللی درمورد ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران جلب شود، با برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یک کشور حق این پیمان برخورد می‌شود. این موضوع به صراحت در پیشنهاد «سه کشور اروپایی و سه کشور دیگر» در سال ۲۰۰۸ به ایران ارائه شد.
«سوابق مذاکرات با ایران»
نماینده عالی اتحادیه اروپا همراه با نمایندگان فرانسه، آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و آمریکا که «اتحادیه اروپا به علاوه سه» نامیده می‌شوند، براساس دستورالعمل هسته‌ای شورای امنیت سازمان ملل و جامعه بین‌الملل با ایران مذاکره می‌کنند. شورای امنیت سازمان ملل با انعکاس نگرانی عمیق جامعه بین‌الملل نسبت به عدم رعایت تعهدات بین‌المللی ایران، شش قطعنامه صادر کرده و از ایران خواسته است که برنامه هسته‌ای این کشور در راستای این تعهدات باشد. شورای امنیت سازمان ملل برای برجسته‌تر کردن عمق نگرانی خود تحریم‌های بین‌المللی را علیه ایران اتخاذ کرده است.
پس از چند دوره گفت‌وگو در سال‌های اخیر که در آنها ایران با یک راه‌حل براساس مذاکره توافق نکرده، نماینده عالی اتحادیه اروپا و شش کشور تلاش‌های فشرده دیپلماتیکی را شروع کرده‌اند تا گفت‌وگوهای جدی با ایران را ازسر بگیرند و نتیجه این تلاش‌ها سه دور ملاقات میان این کشورها و ایران در سال ۲۰۱۲ بوده است.
در مدت این گفت‌وگوها این شش کشور بسته معتبری متشکل از عوامل اعتمادسازی را به ایران ارائه دادند. این بسته‌ها بر نگرانی‌های مهم جامعه بین‌الملل درمورد غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم متمرکز بوده و در عین حال به پیشنهادهایی برای ایران درمورد همکاری هسته‌ای نیز پرداخته و مزایای دیگری نیز برای این کشور درنظر گرفته شده است.
این بسته‌های پیشنهادی درپی تلاش‌های مکرر برای تعامل با ایران جهت مذاکرات جدی درمورد برنامه هسته‌ای‌اش ارائه شده است. این شش کشور پیش از این نیز در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ پیشنهادهای کاملا مکتوبی را به ایران ارائه دادند. ایران تاکنون به هیچ‌یک از این پیشنهادها پاسخ نداده و برعکس، به گسترش برنامه هسته‌ای‌اش به ویژه افزایش ظرفیت غنی‌سازی و افزایش حجم اورانیوم بیشتر غنی‌شده ادامه داده است، اقدامی که نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است.
«دلایل و اهداف تحریم»
از آن جایی که ایران به نقض تعهدات بین‌المللی‌اش ادامه داده و به خاطر نگرانی‌های عمیق اتحادیه اروپا نسبت به ماهیت برنامه هسته‌ای ایران و نقض مکرر این تعهدات، اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را فراتر از تحریم‌های ذکرشده در قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل اتخاذ کرده است.
هدف از این تدابیر محدودکننده پیامی روشن برای دولت ایران است که وارد مذاکرات سازنده شود، به‌طور جدی مذاکره کند و نگرانی‌های جامعه بین‌الملل را مورد توجه قرار دهد تا اعتماد بین‌المللی نسبت به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران احیا شود.
برای رسیدن به این هدف تحریم‌ها برنامه هسته‌ای، افراد و نهادهایی را هدف قرار داده که از برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند و درنتیجه درآمدهای دولت ایران برای تامین بودجه این برنامه هزینه شده است. این تحریم‌ها به‌گونه‌ای هدفمند وضع شده‌اند که نهایت تاثیر را بر روی افراد موردنظر اتحادیه اروپا بگذارد.
تدابیر محدودکننده اتحادیه اروپا مطابق با قانون بین‌الملل و احترام به حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین وضع و اجرا شده‌اند.
«موارد معاف از تحریم»
این تحریم‌ها علیه مردم ایران وضع نشده‌اند و اتحادیه اروپا برای آن‌که اثرات ناخواسته این تحریم‌ها بر مردم ایران را به کم‌ترین حد برساند معافیت‌ها و شرایط ویژه‌ای را درنظر گرفته است ازجمله معاملات مربوط به موادغذایی، بهداشت و درمان، تجهیزات پزشکی یا اقلام کشاورزی و مواردی با اهداف انسان دوستانه.
تحریم‌های اتحادیه اروپا به‌ویژه درمورد انتقال دارایی‌ها به ایران یا خارج از ایران ازجمله ازطریق بانک‌های ایران، مفادی را درنظر گرفته که برطرف کننده موانع برسر راه این‌گونه نقل و انتقال‌هاست. همچنین این بخش‌ها از ممنوعیت تامین حمایت مالی برای تجارت با ایران (اعتبار صادرات) معاف هستند.
علاوه بر این در تحریم‌های اتحادیه اروپا هیچ‌گونه ممنوعیت کلی درمورد تجارت و ارسال وجوه به ایران منظور نشده بلکه این ممنوعیت بخش‌های خاصی را هدف قرار داده است. بنابراین، نقل و انتقال‌های مجاز با اخذ مجوز از مقام‌های مسئول کشورهای عضو اتحادیه اروپا و طبق روش‌هایی که شفاف تعریف شده‌اند، می‌تواند ادامه داشته باشد. با وجود آن که برخی بانک‌های خاص ایران به خاطر همکاری با برنامه هسته‌ای ایران هدف تحریم قرار گرفته‌اند و درنتیجه انتقال پول به ایران و خارج از ایران دشوارتر شده است اما هنوز هم کانال‌هایی برای نقل و انتقالات مالی وجود دارد که هم‌چنان باز هستند و تضمین می‌کند که ادامه چنین معاملاتی با ایران امکان‌پذیر است.
بنابراین تحریم‌های اتحادیه اروپا شامل اقدامات حفاظتی کاملا تعریف شده است که تا حد امکان اثرات ناخواسته را محدود کند و شرایط را برای ادامه این معاملات با حداقل موانع فراهم کند. در جایی که کارگزاران با مشکلاتی برای انجام معاملات روبه‌رو می‌شوند یا نسبت به تعریف مقررات مربوطه تردید دارند، نهادهای اتحادیه اروپا و مقام‌های باصلاحیت کشورهای عضو می‌توانند اطلاعات و توصیه‌هایی را در اختیار این کارگزاران قرار دهند.
با توجه به بی‌ثباتی‌هایی که بحران هسته‌ای ایران ایجاد کرده، تحریم‌ها پاسخگوی ارزیابی کارگزاران بخش اقتصادی خصوصی به‌ویژه بانک‌ها و نهادهای مالی از خطرات تجارت با ایران نیست، خطراتی که درنتیجه وضعیت سیاسی ایران به وجود آمده است.
«دولت ایران مقصر کمبودها است»
وخامت اوضاع اقتصادی در ایران در درجه نخست به خاطر پیامد سیاست‌های اقتصادی و گزینه‌‌های رهبری ایران و انحراف منبع عظیم سرمایه به سوی برنامه هسته‌ای است.
به‌طور دقیق‌تر، هرگونه کمبود دارو یا دیگر اقلام ضروری داخل ایران عمدتا به‌خاطر این است که دولت ایران منابع اقتصادی کافی را برای تامین این‌گونه موارد اختصاص نداده است. اولویت داده شده به برخی معاملات به جای اولویت دادن به معاملات مربوط به تامین نیازهای اساسی و ضروری مردم ایران، صرفا متوجه دولتمردان ایران است. بنابراین، اتهام‌های دولتمردان ایران علیه اتحادیه اروپا که تحریم‌ها را عامل این کمبودها دانسته‌اند، عموما بی‌‌اساس است. درنتیجه، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن آماده هستند تا اطلاعات و توصیه‌هایی را برای غلبه بر موانع پیش‌بینی نشده برای معاملات مجاز ارائه دهند، اطلاعاتی به‌ویژه درمورد دارو و دیگر کالاهای ضروری که هدف تحریم‌ها نیستند.
یک گزینه روشن پیش روی رهبران ایران قرار دارد: همکاری و گام برداشتن برای حل وفصل این موضوع به روشی دیپلماتیک یا روبه‌رو شدن با افزایش فشار ازسوی جامعه بین‌الملل. تحریم‌ها ابزاری بوده تا رهبران ایران مسئولیت‌پذیر شوند، در روند مذاکرات جدی مشارکت کنند، با رعایت تمام تعهدات بین‌المللی ازجمله اجرای کامل قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعتماد را به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای این کشور بازگردانند و درنتیجه به تحریم‌ها پایان دهند.
