مسعود بخشی، کارگردان مستند «تهران انار ندارد» نمایش عمومی این فیلم را آغازگر جریانی می‌داند که می‌تواند برای مخاطبی که همیشه برای دیدن آثار داستانی به سینما می‌رود تازگی داشته باشد.

مسعود بخشی، کارگردان مستند «تهران انار ندارد» نمایش عمومی این فیلم را آغازگر جریانی می‌داند که می‌تواند برای مخاطبی که همیشه برای دیدن آثار داستانی به سینما می‌رود تازگی داشته باشد.

تهران انار ندارد که از این هفته در سینماهای آزادی و سپیده به نمایش عمومی در می‌آید، مستندی تجربی و چند لایه درباره تاریخ اجتماعی 200 ساله تهران است و به نسبت ذاتی بین شهر، مدرنیته و هنر سینما می‌پردازد.

مسعود بخشی در ساخت این مستند سعی کرده است تا به مشکلات ناشی از توسعه سریع شهر تهران در سال‌های اخیر از زاویه‌های مختلف نگاه کند و با نشان دادن پرتره‌ای از این شهر به تمشاگر ایرانی نکاتی را به یادش بیاورد که در طول زندگی روزمره فراموش می‌شود.

او می‌گوید: تهران انار ندارد نگاهی انتقادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به تهران و تاریخچه آن دارد و می‌تواند در کنار سرگرم کردن مخاطب حرفی برای گفتن داشته باشد.

این مستند که در فضایی آمیخته به طنز به تصویر کشیده شده است، به تهیه‌کنندگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده و در جشنواره‌های آمستردام، روتردام، بوستن، سائوپولو، آتن، استانبول، ایدفا و چند جشنواره معتبر دیگر به نمایش در آمده است.

تهران انار ندارد، سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر، تندیس جشن خانه سینما، نشان فیروزه فیلم منتخب تماشاگران جشنواره سینما حقیقت و لوح سیمین جایزه بزرگ «شهید آوینی» را در کارنامه خود دارد.

سینمای در حاشیه

با وجود آن که در سال‌های اخیر سازمان‌هایی چون مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انجمن سینمای جوان و خانه سینما به نمایش آثار مستند و کوتاه هر چند در سانس‌هایی محدود توجه نشان داده‌اند، اما دغدغه ورود این آثار به چرخه نمایش عمومی در سینماها هنوز برای تولیدکنندگان فیلم‌های کوتاه و مستند بر جای خود باقی است.

نمایش مستند تهران انار ندارد، کارشناسان را نسبت به آغاز جریانی نمایش این گونه آثار امیدوار کرده است و آنها معتقدند که قرار گرفتن اکران فیلم‌های مستند در برنامه نمایش سینماها به طور ثابت مهم‌تر از بحث نمایش سه هفته‌ای یک فیلم در سینماهای محدود است.

پیش از این رضا سعیدی‌پور، مدیر مجموعه سینما آزادی هم از اکران فیلم‌های مستند و کوتاه طبق برنامه‌ریزی در فازهای متفاوتی در این مجموعه خبر داده بود.

رضا سعیدی‌پور در سال 87 اعلام کرده بود که پس از به سامان رسیدن اکران فیلم‌های کودک، فیلم‌های مستند و کوتاه طبق ضوابط در برنامه اکران سینما آزادی گنجانده خواهند شد.

در سال گذشته همچنین فیلم‌های کوتاهی با عنوان «سینما فردا» در راستای برنامه اکران عمومی فیلم‌های کوتاه داستانی و مستند مرکز نمایش فیلم کوتاه معاونت سینمایی حوزه هنری در سینما سپیده به نمایش درآمد.

گفتنی است سینمای مستند که یک سینمای حاشیه‌ای در ایران به شمار می‌آمد، در سال 86 برای اولین بار دارای یک بخش رقابتی جداگانه در جشنواره فیلم فجر شد.

تلویزیون و پرورش مخاطب

در حالی که صدا و سیما نیز سعی کرده است بخشی از برنامه‌های خود را به سینمای مستند اختصاص دهد، اما تولیدکنندگان و سازندگان آثار مستند معتقدند که برخی از آثار قابلیت پخش از تلویزیون را ندارند و مخاطب خاص خود را دارند.

به این ترتیب بخشی از آثار مستند که مخاطب عام دارد به دنبال نمایش در تلویزیون می‌گردد و آثار دیگر که مخاطب خاص را جذب می‌کند، به دلیل سیاست‌ها یا ممیزی‌ها در تلویزیون به نمایش در نمی‌آید و در حالی که جایی برای اکران آن‌ در سینماها نیز وجود ندارد، تنها در جشنواره‌ها به نمایش در می‌آید.

به نظر می‌رسد با مطالعه مخاطب‌شناسی از سوی سازندگان و همکاری تلویزیون در معرفی گونه‌های مختلف سینمای مستند بتوان طیف‌های متفاوتی از مخاطب را به نمایش فیلم‌های مستند در سینماها علاقه‌مند کرد و با سرمایه‌گذاری بر آن نمایش این آثار را در سطح وسیع‌تر تدارک دید.