مئیر جاودانفر در مقالهای برای روزنامه بریتانیایی گاردین، شرایط خاورمیانه را با جنگ سرد مقایسه میکند و مینویسد عربستان از ترس نفوذ ایران در منطقه نیروهایش را به بحرین فرستاده است.
این تحلیلگر خارومیانه مینویسد که دموکراسی در خاورمیانه اگرچه به کندی اما در حال فرارسیدن است. اما آن چه با شتاب بیشتری پیشرفت میکند جنگ سرد بین ایران و عربستان سعودی است.
برخی (کارشناسان) سقوط دولت مبارک را که پس از سقوط حکومت بنعلی در تونس رخ داد، لحظه دیوار برلین در خاورمیانه توصیف میکنند.
مشابهتهای شرایط اخیر خاورمیانه با جنگ سرد اروپا به همینجا ختم نمیشود.
شباهتهای دیگری نیز بین ورود نیروهای شوروی سابق به بوداپست (پایتخت مجارستان) در نوامبر ۱۹۵۶ به منظور سرکوبی قیام عمومی در این کشور و تصمیم عربستان به فرستادن نیرو به بحرین در 14 مارس سال جاری نیز وجود دارد.
مقامهای شوروی سابق نگران آن بودند که مجارستان کمونیست به دست حریفان غربی جنگ سرد بیفتد و بنابراین احساس کردند فرستادن نیرو به منظور سرکوب چنین حرکت پیشگامانهای، ضروری است.
استراتژی جدید عربستان نیز براساس نتیجهگیریهای مشابهی است. آنها نیز نیروهای خود را به بحرین فرستادهاند چرا که احساس کردند اگر جنبش رو به پیشرفت شیعه در این کشور به موفقیت دست یابد میتواند آن را از دوست عربستان به متحد ایران تبدیل کند.
تصمیم عربستان برای به خطر انداختن جان سربازان خود در بحرین نشانه آن است که این کشور تا چه حد اوضاع را جدی ارزیابی میکند.
این حرکت عربستان عدول از استراتژی قدیمی این کشور است که به شهروندان کشورهای دیگر پول بدهد تا برای او بجنگند؛ کاری که عربستان با کمک مالی به صدام حسین به هنگام جنگ علیه ایران در فاصله سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ انجام داد.
تا آنجایی که به عربستان مربوط میشود پردهها دریده شده و این به معنای آن است که مدل خاورمیانهای جنگ سرد در حال شدتگرفتن است.
واکنش ایران دربرابر حرکت عربستان در منطقه
دولت ایران هم به همین شکل خشمگین است. رسانههایی مانند رجا نیوز که طرفدار احمدینژاد هستند عربستان را متهم کردهاند که در بحرین «حمام خون» به راه انداخته است. برخی دیگر از رسانهها مانند عصر ایران خواستار ایجاد حرکت حزبالله در بحرین شدهاند.
همزمان، انجمن اتحادیههای دانشجویان مستقل در ایران اعلام آمادگی کردهاند تا به منظور مقابله با دولت بحرین و نیروهای سعودی وارد این کشور شوند.
این خشم شدید اینک به هشدارهایی تبدیل میشود. آقای احمدینژاد خانواده سلطنتی سعودی را به احتیاط دعوت کرده و گفته که آنها باید «از سرنوشت صدام حسین درس بگیرند.»
اینک عربستان باید شروع به آماده شدن برای پاسخ ایران کند زیرا دولت ایران قصد ندارد اجازه بدهد این مسئله به سکوت بگذرد.
پرسش این است که ایران برای مقابله با عربستان چه میخواهد بکند؟
بعید است ایران نیروهایش را که در خلیج فارس مستقرند به بحرین بفرستد. چنین حرکتی هم از نظر سیاسی و هم نظامی میتواند خیلی خطرناک باشد. به جای آن ایرانیها به احتمال زیاد به تمرکز روی تضعیف عربستان در مناطقی مانند لبنان ادامه خواهد داد.
در واقع خود ایران در آنجا به خصوص با حمایت از حزبالله، شعلههای جنگ سرد را دامن زده است.
حزبالله در سال ۲۰۰۸ به شهروندان سنی لبنان حمله کرد که باعث مرگ ۱۱ نفر و مجروحشدن ۳۰ نفر شد.
این امر مقامهای عربستان را که به اجتماع اهل تسنن لبنان نزدیک هستند بسیار خشمگین کرد.
نمایش نیروی حزبالله، قدرتش را به طور قابل توجهی افزایش داد و کمک کرد تا آنها حق وتوی دلخواه خود را در کابینه لبنان بدست آورند.
این امر به افزایش موقعیت ایران در صحنه سیاسی لبنان نیز کمک کرد و به خشم مقامات عربستان افزود.
آن چه احتمالا احساس ناکامی مقامات عربستان نسبت به ایران را بیشتر کرد ترور رفیق حریری، نخستوزیر سابق لبنان، در سال ۲۰۰۵ بود.
اگرچه هیئت داوری بینالمللی هنوز یافتههای خود را اعلام نکرده اما احتمال زیادی دارد که مقامات عربستان به این نتیجه رسیده باشند که حزب الله آن را با تایید ایران انجام داده و بنابراین انگیزه بیشتری یافتهاند تا در بحرین موضع سختتری اتخاذ کنند.
منطقه دیگری که ایران میتواند عربستان سعودی را تضعیف کند یمن است. این باور وجود دارد که ایران در آنجا دارای نفوذ است. اگر ایران فرصت و توانایی داشته باشد رهبران آن به احتمال زیاد تلاش خواهند کرد تا به عنوان یک ضربه علیه مقامات عربستان، دولت علی عبدلله صالح را در یمن تضعیف کنند.
ایران هم نگران انقلابهای منطقه است
انقلابهای غیرمذهبی در مصر و تونس تهدیدی برای حکومت ایران ایجاد کردهاند، چون به خاطر دموکراسی اتفاق افتادهاند و برپایه دین یا هویت دینی قرار نداشتند.
این نگرانی برای ایران کاملا بجاست زیرا انقلابهای دموکراتیک در منطقه میتواند به خواست دموکراسی در ایران روحی دوباره ببخشد. رهبران ایران به منظور اجتناب از چنین موقعیتی اوضاع را به مردم خود چنین معرفی میکنند که گویی این وقایع، بخشی از یک «بیداری اسلامی» است.
به هرحال دولت ایران در بحرین آن چه به دنبالش بوده، یعنی یک قیام بر پایه هویت دینی به دست آورده است. و برای ایران چه چیز بهتر از یک قیام براساس نارضایتیهای مسلمانان شیعهای که حقوق خود را طلب میکنند؟
ورود نیروهای عربستان برای سرکوب شیعیان بحرین برای علی خامنهای، رهبر ایران، بهتر از هرچیزی بود. حالا او، دستاویز و توجیهی در اختیار دارد تا از آن برای افزایش موقعیت ایران در منطقه به خصوص در میان اجتماعات و گروههای شیعی مانند حزبالله استفاده کند.
او همچنین میتواند از این تحول جدید به منظور بهبود رابطه و مشروعیت خود با روحانیان بلندپایه شیعه در قم استفاده کند که به اندازه او نسبت به عربستان خشمگین هستند.
بادهای تغییر در سراسر خاورمیانه در حال وزیدن است. حکومتهای دیکتاتور بیشتری احتمالا سقوط خواهند کرد و اصول دموکراسی جای آنها را خواهد گرفت. آنچه قطعیتر است عصر جدید جنگ سرد بین ایران و عربستان سعودی است. پیامدهای این جنگ روی نقشه سیاسی منطقه احتمالا سالهای زیادی به طول خواهد انجامید.
احتمالا ایران و عربستان جای دو قطب اسرائیل و اعرا ب را که در ۵۰ سال گذشته در خاور میانه و سر چاهای نفت او ضا ع را بحرانی نگه داشته بودن میگیرند .
جنگی در پیش است . اما نویسنده راست میگوید این جنگ ، جنگ سرد است . پر از تنش و بحران .
هم ما و هم عربها نیاز به فیلم سینمایی داریم از نوع بزن بزن !
ترکیه و مالزی و اندونزی ، هوشمندانه پیشرفت میکنند . برخی از این کشورهای عربی مثل مصر و تونس و اردن هم رفته رفته دموکراسی میشوند و بقیه مثل سوریه و لیبی و ... لنگ لنگان خودشان را از زیر یوغ دیکتاتوری های ساخت روسیه و جنگ سرد نجات میدهند . عراق و افغانستان هم گامهایی به سوی دموکراسی شدن یا حد اقل پیشرفت در سایه نزدیکی با غرب بر میدارند .