روح‌الله خلف و آندرو انگلند، دو روزنامه‌نگار فایننشان تایمز معتقد هستند که ایران و امریکا هدفی مشترک دست یافته‌اند و آن هم به نخست‌وزیری رسیدن نوری المالکی در عراق به توافقی مشترک دست یافته‌اند؛ توافقی که بعد از مدتی طولانی بین این دو کشور متخاصم ایجاد شده است.

با توجه به آن‌که نوری المالکی، نخست‌ وزیر پرحاشیه عراق بهترین انتخاب برای رهبری دولت آینده است، به نظر می‌رسد که ایران و ایالات متحده در عراق هدفی مشترک یافته‌اند؛ نقطه‌ای که هر دو منافع مشترکی دارند.

شش ماه بعد از انتخابات در عراق، با وجود آن‌که آمریکا و ایران، هر دو قدرمندترین قدرت‌های خارجی در این کشور هستند و سمت و سویشان هم یکی است، هنوز نتوانسته‌اند درباره شخص المالکی به توافق برسند.

در آن انتخابات هیچ حزبی نتوانست اکثریت آرا را به‌دست بیاورد و این بدان معناست که باید دولتی بر اساس ائتلاف شکل بگیرد. این بن‌بست متداوم حد و مرز تاثیر کشورهای خارجی را در عراق روشن می‌کند.

یک دیپلمات بلند پایه در بغداد می‌گوید: بعضی‌ها فکر می‌کنند که المالکی تنها مرد شیعه ثابت‌قدم موجود است، و این حرف از پیش‌‌فرضی نشات می‌گیرد که عراق برای حفظ امنیت خود به مردی قوی نیاز دارد. اما اثر اصرار آمریکایی ها برای به قدرت رسیدن المالکی، همانا استحکام بخشیدن به مخالفانش بوده است.

مقامات آمریکایی اصرار دارند که از هیچ کاندیدایی حمایت نمی‌کنند و با هر کسی که رهبری دولت بعدی را در دست بگیرد همکاری خواهند کرد. آنها هم‌چنین تئوری‌های توطئه‌ مبنی بر به توافق رسیدن ایران و آمریکا بر سر به قدرت رسیدن یک شخص خاص به مقام نخست وزیری را رد می‌کنند.

ولی دیپلمات‌ها و تحلیل‌گران می‌گویند که آمریکا معتقد است آقای المالکی بهترین کاندیدای شیعه است؛ ملاحظه‌ای کلیدی در کشوری که شیعیان بزرگترین جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و صحنه سیاسی را از زمان سقوط صدام حسین در سال 2003 رهبری کرده‌اند.

پیتر هارلینگ، یک تحلیل‌گر در گروه بین‌المللی بحران می‌گوید که تداوم دولت کنونی هم به نفع آمریکا و هم به نفع ایران است، با وجود آن‌که دلایل این خواست برای هر کدام از دو طرف متفاوت است. واشنگتن که بر بیرون کشیدن ارتش خود تا پایان سال آینده متمرکز است، می‌خواهد از تغییر فاحش سیاسی دوری کند.

اولویت ایران، نگاه داشتن ائتلافی است که با حمایت خود او بعد از انتخابات سال 2005 به قدرت رسید. اگر آقای المالکی از بازی بیرون برود، وی و حزب قدرتمندش «دعوت» هم ممکن است از ائتلاف، که هم‌اکنون نیز درگیر اختلافات بسیار است، خارج شوند. اما سیاست‌های عراق بسیار پیچیده است و دیگر بازیکنان خارجی و محلی هم راه آقای المالکی را پیچیده‌تر می‌کنند.

ایاد علاوی، سردسته همین بازیگران است که لیستی سکولار با نام ائتلاف العراقیه را در انتخابات مجلس در روز هفتم مارس امسال به پیروزی رساند و دو صندلی بیشتر از ائتلاف المالکی به‌دست آورد.

آقای علاوی، شیعه‌ای سکولار است اما ائتلاف العراقیه توانست از حمایت غافلگیرکننده سنی‌های عرب‌تبار عراق برخوردار شود و حمایت قدرت‌های محلی را هم از جمله عربستان سعودی، سوریه و ترکیه را هم داشت، در حالی‌که همه موافق هستند که دولت بعدی عراق باید شامل همه جریان‌ها بشود و سهمی هم برای اقلیت سنی‌های عرب‌تبار قائل شود. آقای علاوی هنوز نتوانسته رضایت‌ها را برای نخست‌وزیر شدنش فراهم کند. اما هنوز با یکدندگی اعلام می‌کند که از کاندیدا شدن آقای المالکی حمایت نخواهد کرد.

مقاومت او، ایران را مجبور کرد که تا اوایل ماه سپتامبر برای کسب حمایت سوریه، متحد نزدیک علاوی که با تهران هم‌نظر نیست و در زمان انتخابات از علاوی حمایت کرد، به سوی این کشور دست دراز کند تا حمایتش را جلب کند. آقای المالکی دمشق را متهم می‌کند که سال گذشته به مسئولین بمب‌گذاری‌های بغداد پناهندگی داده است.

بعد از آن‌که محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری ایران از دمشق در روز 18 سپتامبر دیدار کرد، روابط میان سوریه و آقای المالکی بهتر شد. عراق و سوریه هفته پیش بعد از یک سال نداشتن سفیر در کشور ثانی ، تصمیم گرفتند که دوباره سفرایی را به کشورهای هم بفرستند.

آقای هارلینگ می‌گوید هنوز زود است بفهمیم سوریه از چه کسی حمایت خواهد کرد. دمشق هم‌چنان به آقای المالکی مشکوک است و باید مجاب شود که قول‌های او مبنی بر روابط گرمتر اجرا خواهد شد.. آقای علاوی هفته گذشته به دمشق سفر کرد تا با بشار اسد، رئیس‌جمهوری صحبت کند، ممکن است این دیدار به دلیل نگرانی‌های  او از از دست دادن حمایت‌های سوریه باشد.

در حالی‌که این مانورها ادامه پیدا می‌کند، تحلیل‌گران و دیپلمات‌ها می‌گویند که بخت آقای المالکی برای باقی ماندن در مقام نخست وزیری از سوی ایران و ایالات متحده جان بیشتری گرفته است. اما به نظر می‌رسد عراق با تشکیل دولت بعدیش هم چنان فاصله دارد.

علی الدباغ، یک مقام بلند مرتبه دولتی و نزدیک به آقای المالکی می‌گوید: وقتی کسی حمایت آمریکایی‌ها و ایرانیان را دارد که دو کشور رقیب هستند و تا کنون بر سر هیچ چیزی توافق نداشته‌اند، این اعتباری برای آقای المالکی به شمار می‌رود. اما وی تاکید می‌کند که نه ایرانی‌ها و نه آمریکایی‌ها نمی‌توانند چیزی را خلاف خواست عراقی‌ها به آنها تحمیل کنند.