یک هفته بعد از توقف طرح تغییر آیین نامه سوال و استیضاح رئیسجمهوری در مجلس، این طرح دوفوریتی بار دیگر روز سهشنبه، ۲۹ فروردین در دستور کار مجلس قرار گرفت و کلیات آن تصویب شد.
در جلسه امروز مجلس، نمایندگان با اصلاح مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ آیین نامه داخلی مجلس که نحوه سوال از رئیس جمهوری و استیضاح او را توضیح میدهد، موافقت کردند. طبق این طرح اگر رئیسجمهوری به شش سوال نمایندگان «پاسخ مناسب» ندهد، زمینه استیضاحش فراهم میشود.
دو فوریت این طرح که توسط علی مطهری ارائه شده ۲۲ فرودین در مجلس تصویب شد. کلیات آن نیز هفته گذشته در دستور کار مجلس قرار گرفت که با اختلاف دو رای تصویب نشد. اما پس از آن موافقان این طرح، ۵۰ امضا برای جریان انداختن دوباره آن جمع کردند. و درنهایت این طرح دوباره در دستور کار مجلس قرار گرفت.
در این طرح آمده است که نمایندگان میتوانند بعد از پاسخهای رئیس جمهوری به صورت جداگانه برای جوابها رایگیری کنند و در صورت قانع نشدن بر سر هر سوالی آن را به قوه قضائیه ارسال کنند.
به این ترتیب اگر نمایندگان از مجموع پاسخها، شش توضیح رئیس جمهوری را ناکافی دانستند مقدمات استیضاح رئیس قوه مجریه با رعایت اصل ۸۹ قانون اساسی فراهم میشود.
این طرح پس از آن ارائه شد که برای اولین بار در نظام سیاسی جمهوری اسلامی، محمود احمدینژاد ۲۴ اسفند برای پاسخ به ۱۱ سوال نمایندگان در مجلس حاضر شد، که نحوه پاسخهای او اعتراض تند نمایندگان مجلس را برانگیخت.
موافقان و مخالفان طرح چه گفتند
امین حسین رحیمی یکی از طراحان این طرح با دفاع از آن گفت اگر ۲۴ اسفند و هنگام حضور محمود احمدینژاد در مجلس امکان سوال و جواب برای نمایندگان و رئیس جمهوری وجود داشت شاهد برخوردهای بعدی نبودیم.
او در عین حال گفت موافقان درصدد برخورد با رئیس جمهوری نیستند و تنها تلاش دارند ضعفهای آیین نامه را برطرف کنند.
اما محمد علی ابطحی، نماینده خمینیشهر و از مخالفان طرح معتقد است که نگاه نمایندگان به این طرح سیاسی است.
او طرح اصلاحیه نمایندگان را در تضاد با نظام ریاستی جمهوری اسلامی بر شمرد و گفت طبق قانون اساسی رئیس جمهوری دارای اختیارات و وظایفی است که باید در برابر آنها به ملت پاسخگو باشد. در حالی که سوالات نمایندگان از محمود احمدینژاد در ۲۴ اسفند در مورد عقاید و نظرات او بود.
ستار هدایتخواه، نماینده کهگیلویه و بویراحمد هم با اعلام اینکه با اصل سوال از رئیس جمهوری مخالفتی ندارد گفت که شیوه جدید سوال از رئیس جمهوری را نمیپسندند چون با قانون اساسی مغایرت دارد.
این مخالف طرح از نمایندگان خواست که به کلیات آن رای ندهند چون اگر مجلسی مانند مجلس ششم بر روی کار بیاید برای نمایندگان فعلی مجلس که قصد کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری آینده را دارند مشکل ایجاد میکنند.
روحالله حسینیان از مخالفان طرح، ایجاد تنش میان قوا در آینده را از تبعات تصویب آن دانست. او تصریح کرد که در قانون اساسی سوال و استیضاح رئیس جمهوری از یکدیگر جدا است چون سوال هشدار به رئیس جمهوری است، اما استیضاح برخورد عملی با او.
آقای حسینیان پیش بینی کرد در صورت تصویب این طرح ایران به دوران رضا شاه بر میگردد که به گفته او دوره بیثباتی بود که منجر به تغییر چندین دولت شد.
حسن نوروزی، نماینده رباط کریم هم با درخواست تصویب این طرح از نمایندگان مزیت آن را پاسخگو کردن رئیس جمهوری دانست.
او گفت در کشورهایی که حاکمیت دینی وجود ندارد «روسای جمهوری به خاطر اشتباهاتش از مردم عذرخواهی میکنند اما در مملکت اسلامی ما فرد اختلاس سه هزار میلیاردی میکند، در تمرد از رهبری خانه نشینی میکند و میگوید اتفاقی نیافتاده است.»
در عین حال آقای ابراهیمی نماینده دولت در مخالفت با کلیات این طرح، آن را سیاسی خواند.
نماینده دولت تاکید کرد که بررسیهای معاونت حقوقی رئیس جمهوری نشان میدهد که در هیچ نظام پارلمانی دنیا، سوال از رئیس جمهوری به استیضاح وصل نمیشود.
پس از او، غلامرضا مصباحی مقدم به نمایندگی از طراحان این طرح به دفاع از اصلاحیه مورد بحث پرداخت.
او با رد سیاسی بودن طرح، گفت این طرح کاملا جنبه حقوقی دارد و «وقتی بیخاصیت بودن ماده سوال از رئیس جمهوری احساس شد در صدد برطرف کردن ضعف برآمدیم چون در غیر این صورت این مشکل در مجالس آینده هم باقی خواهد ماند».
محمدرضا میرتاج الدینی نماینده پارلمانی دولت همچنین در مخالفت با این طرح، گفت که سلب امکان پسگرفتن امضای نمایندگان پس از ارسال سوال یا سوالات برای رئیس جمهوری مغایر قانون اساسی است.
علی مطهری، طراح این طرح، در این باره توضیح داد که دلیل تعبیه این سازوکار برای کاهش «تهدیدها و فشارهایی» بوده که همزمان با طرح سوال از رئیس جمهوری بر نمایندگان وارد میشود.
به گفته این نماینده منتقد دولت همزمان با طرح سوال از رئیس جمهوری، وزیران و استانداران تلفنی نمایندگان را تهدید میکردند.
«شکایت از احمدینژاد به دلیل شوخی در مجلس»
در همین حال وبسایت شفاف از تنظیم شکایت ۱۸ نماینده مجلس از محمود احمدینژاد به دلیل «نوع جواب به سوالات نمایندگان» خبر داده است.
این وبسایت خبر داده که این شکایت در ۴ بند از محمود احمدینژاد صورت گرفته که مواردی مانند توهین به نمایندگان، «بیان مطالب خلاف واقع» و عنوان این مساله که مجلس در راس امور نیست را در برمیگیرد.
اولین تجربه سوال از رئیس جمهوری در تاریخ جمهوری اسلامی اما به دلیل لحن پاسخهای محمود احمدینژاد که همراه با کنایه و طنز بود انتقاد شدید نمایندگان را به دنبال داشت.
رئیس جمهوری ایران بارها در جلسه مجلس گفت که او و نمایندگان دارند شوخی میکنند و سوالهای مطرح شده را غیرمرتبط دانست.
نمایندگان مدافع محمود احمدینژاد معتقد هستند که او در فضایی دوستانه، توام با رفاقت و به دور از همه چالشها و تنشهای تبلیغاتی دشمنان پاسخهای خود را ارائه کرد.
اما نمایندگان منتقد میگویند که محمود احمدینژاد هر کدام از سوالات را که از نظر خودش اهمیت داشت پاسخ داد و پررنگ کرد و از سوالات دیگر به راحتی گذشت.
در ادامه این انتقادها، هفت نماینده اصولگرا ۲۵ اسفند ماه در بیانیهای گفتند که پاسخهای او «موجب وهن جمهوری اسلامی» شده و زمینه کدورت و اختلاف و کشمکش جدیدی را فراهم کرده است.
آقای مطهری هم هشتم فرودین با انتقاد از محمود احمدینژاد تاکید کرد مجلس به دلیل شرایط جهانی فعلا «با او میسازد» و گرنه احمدینژاد را استیضاح میکرد.
مطابق اصل ۸۸ قانون اساسی، یک چهارم نمایندگان یعنی ۷۳ نفر باید برای سوال از رئیسجمهوری امضا کنند.
طرح سوال از محمود احمدینژاد، روز پنجم تیرماه با ۱۰۰ امضا به هیئت رئیسه مجلس ارائه شده بود.