این سند سفارت آمریکا در تل آویو نشان می‌دهد که اسراییل ایران را خطر اصلی برای امنیت‌اش تلقی می‌کند.

تاریخ تنظیم سند: ۱۷ ژوئن ۲۰۰۵
محل تنظیم سند: سفارت آمریکا در تل آویو
طبقه‌بندی: محرمانه
موضوع: نگاه اسراییلی‌ها به برنامه هسته‌ای ایران  

خلاصه:

۱- اسراییل ایران را خطر اصلی برای امنیت‌اش تلقی می‌کند و چرخه غنی‌سازی این کشور را به عنوان نقطه عطف بی‌بازگشت برای برنامه سلاح‌های هسته‌ای تهران می‌داند. دولت اسراییل براین باور است که فشارهای سیاسی همراه با زور مانند تحریم می‌تواند بر رفتار ایران تاثیرگذار باشد و در حال لابی با سه کشور اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد جزئیات توافق‌نامه تعلیق دایمی است. اسراییلی‌های از یک جبهه بین‌المللی متحد حمایت می‌کنند اما نگران این هستند که دولت آمریکا به سمت مواضع سه کشور اتحادیه اروپا حرکت کند.

با وجود تمرکز دولت اسراییل بر مسیر دیپلماتیک، حدس و گمان‌های عمومی و خصوصی درباره حمله هوایی احتمالی این کشور به ایران ادامه دارد. در ارزیابی گزینه‌های نظامی، دولت اسرائیل به وجود تفاوت‌های قابل ملاحظه در حمله موفقیت‌آمیزش به برنامه هسته‌ای عراق در سال ۱۹۸۱ در مقایسه با شرایط امروز، از جمله وجود مجموعه‌ای از اهداف غیرقطعی و پراکنده، وجود نیروهای ائتلاف در عراق و خلیج فارس، توانایی ایران برای مقابله از طریق حزب‌الله و تغییرات استراتژیک منطقه آگاه است.

خطر ایران: نقطه برگشت ناپذیر

۲- شارون، نخست‌وزیر اسراییل، ایران را خطر اصلی برای اسراییل خوانده و اخیرا نگرانی خود را درباره اینکه برخی کشور‌ها با ایده دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای کنار آمده‌اند، ابراز داشته است. سایر مقام‌های بلندپایه رسمی اسراییل اعتقاد دارند که برنامه سلاح‌های هسته‌ای تهران همان‌طور که مئیر داگان، رییس موساد می‌گوید، «خطری وجودی» است و تعادل استراتژیک منطقه را برهم می‌زند.
 
۳- در دیدار با هیأتی از کنگره آمریکا در ماه دسامبر، شائول موفاز وزیر دفاع اسرائیل، چرخه فرآیند غنی‌سازی را نقطه بدون بازگشت در برنامه ایران خواند. این نکته‌ای است که بسیاری از مقام‌های بلندپایه دولت اسرائیل نیز بر آن باور دارند. داگان رئیس موساد حتی یک قدم فرا‌تر رفت و گفت برنامه ایران زمانی که برای روند غنی‌سازی به کمک‌های خارجی احتیاج نداشته باشد، غیرقابل توقف خواهد بود. رییس روابط خارجی کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل به پولوف گفت که از لحاظ فنی، گام بحرانی، عملیات راه‌اندازی آبشار سانتریفوژ خواهد بود.

۴- مقام‌های دولت اسرائیل تخمین‌ها و تاریخ‌های متفاوتی از زمان دستیابی ایران به توانایی غنی‌سازی کامل اورانیوم ارایه کرده‌اند. در ماه فوریه شارون به وزارت خارجه آمریکا گفت که هنوز برای اعمال فشار به ایران، زمان وجود دارد ولی این فرصت به سرعت رو به اتمام است. اما موفاز وزیر دفاع اسرائیل هشدار داد که ایران تنها حدود ۱ سال با هدف فاصله دارد؛ در حالی که رئیس تحقیقات اطلاعات نظامی تخمین زده بود که ایران تا اوایل سال ۲۰۰۷ به این نقطه خواهد رسید.

کار‌شناسان فنی کمیسیون انرژی اتمی اسراییل تخمین زده‌اند که ایران ظرف ۶ ماه تا پایان زمان توافقنامه تعلیق، به توانایی غنی‌سازی دست خواهد یافت. برخی از مقام‌های دولت اسراییل به‌طور غیررسمی پذیرفته‌اند که این تخمین‌ها باید با احتیاط بیان شود. رییس امور استراتژیک‌ وزارت خارجه اسراییل یاد آوری کرد که سال ۱۹۹۳ دولت اسراییل پیش‌بینی کرده بود که ایران حداکثر تا سال ۱۹۹۸ به بمب اتمی دست خواهد یافت.

تاکید بر دیپلماسی و نگرانی از اتحادیه اروپا

۵- در کوتاه مدت، تمرکز اسراییل بر ادامه فشار سیاسی بر ایران به منظور همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی و سه کشور اتحادیه اروپا [بریتانیا، فرانسه و آلمان] است. شارون فشار سیاسی را شامل تحریم شورای امنیت سازمان ملل می‌داند. به طور مثال تحریم بر خطوط هوایی و تجارت ایران که شرح آن آمده است.

کاتساو، رییس‌جمهوری اسراییل گفت که «تهران خیلی به دیدگاه‌های بین المللی توجه» است. مقام‌های دیگر وزارت خارجه اسراییل و شورای امنیت ملی کاخ سفید به تعلیق فعلی غنی‌سازی و واکنش ایران به پرونده میکونوس اشاره و آن را به عنوان نمونه‌ای از تاثیر فشارهای سیاسی بر تصمیم گیری ایران ذکر کرده‌اند.

۶- اسراییلی‌ها اغلب از تلاش‌های اتحادیه اروپا نا‌امید شده‌اند اما هیچ جایگزین دیگری در این زمان نمی‌بینند. شارون نخست وزیر اسراییل در دهم مارس به خبرنگاران گفت که ایران از مذاکره برای وقت‌کشی استفاده می‌کند. شارون، کابینه او و رهبران نظامی، همه شکایت می‌کنند که اتحادیه اروپا نسبت به ایران خیلی نرم است. در یک اظهار نظر مشابه، کاتساو هشدار داد که ایران در مورد تعهداتش، خیانت می‌کند.

مقام‌های وزارت خارجه اسراییل به پولوف گفته‌اند که آن‌ها اعتقاد ندارند که تلاش‌های اتحادیه اروپا برای رسیدن به یک تعلیق دائمی موفقیت آمیز باشد یا اینکه اروپایی‌ها از تحریم‌های موثر علیه ایران حمایت کنند.

۷- کار‌شناسان فنی کمیسیون انرژی اتمی اسراییل گفته‌اند که آن‌ها با اروپایی‌ها و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در مورد چند موضوع، مذاکره خواهند کرد.

نخست اینکه دولت اسرائیل خواهان فهرست روشن و دقیقی از همه فعالیت‌های مرتبط با تعلیق همراه با جدول زمانی برای هر مرحله است.
دوم اینکه آن‌ها خواهان اقدام‌های جدی‌تری در زمینه ارزیابی فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تمرکز بیشتر بر امتناع ایران از پذیرش بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی‌ هستند.
سوم اینکه اسراییلی‌ها اصرار دارند هر توافق‌نامه نهایی توسط شورای امنیت سازمان ملل تایید شود تا اطمینان حاصل شود که در صورت پیروی نکردن ایران از این توافق‌نامه، به شکل مناسبی برخورد خواهد شد.
چهارم اینکه اسراییل، به اتحادیه اروپا فشار می‌آورد که معیارهایی برای شکست روند پیشرفت توافق‌نامه تعیین کرده و تبعات آن برای ایران را مشخص کند.

۸- به گزارش کمیسیون انرژی اتمی اسراییل، دولت اسراییل از اروپایی‌ها خواسته است که تحریم‌های دوجانبه یا تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران را در نظر داشته باشد هرچند این تحریم‌ها از نظر اقتصادی کم وسعت اما موثر است. شارون، نخست‌وزیر اسراییل دهم مارس به خبرنگاران گفت که او احتمالا تحریم نفتی ایران را توصیه نمی‌کند اما از اعمال محدودیت‌های پروازی و تجاری ایران حمایت می‌کند.

مقام‌های رده پایین اسراییل گفته‌اند که این محدودیت‌ها شامل، تحصیل ایرانی‌ها در اروپا، محدودیت سفر دانشمندان ایرانی و تعلیق اجازه فرود هواپیماهای خطوط هوایی ایران در فرودگاه‌های اتحادیه اروپا خواهد بود. هدف این کار به گفته معاون شورای امنیت ملی کاخ سفید، اعمال فشار همه جانبه از سوی اتحادیه اروپا، روسیه و آمریکا برای توقف کامل و تایید شده چرخه سوخت است. نتیجه این اقدام در کوتاه مدت، تعلیق کامل فعالیت غنی‌سازی، بازیافت، ساخت رآکتورهای آب سنگین و همه فعالیت‌های مربوط به توسعه و تحقیق هسته‌ای خواهد بود.

ترجیح اسراییل برای دخالت آمریکا و شورای امنیت

۹- با توجه به نارضایتی اسراییلی‌ها از تلاش‌های اتحادیه اروپا، آن‌ها به دخالت جدی آمریکا و اقدام‌های شورای امنیت سازمان ملل امیدوار هستند. شارون، نخست‌وزیر اسراییل از اتحادیه اروپا خواسته است که به تلاش‌هایش ادامه دهد اما در عین حال بر آوردن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت تاکید کرد. در دیدار با یکی از نمایندگان کنگره آمریکا در ۱۲ دسامبر، موفاز وزیر امورخارجه اسراییل به آمریکا فشار آورد که در مذاکرات دیپلماتیک اتحادیه اروپا با ایران، از جمله اعمال تحریم‌ها، رهبری را به عهده بگیرد. کاتساو، رییس‌جمهوری اسراییل از وزیر امور خارجه خواست که منتظر اروپایی‌ها نمانند.

۱۰- بسته بودن دست اسراییل در عرصه دیپلماتیک، خواسته اسراییل برای دخالت آمریکا را شدت داده است. یکی از مدیران کمیسیون انر‍ژی اتمی اسراییل می‌گوید اسراییل می‌داند تا زمانی که ایران از موافقت‌نامه تعلیق فعالیت هسته‌ای پیروی کند، ما در مورد اعمال فشار بر آن، کار زیادی از دستمان بر نمی‌آید. رییس امور کشورهای حاشیه خلیج فارس در وزارت خارجه اسراییل گفته است که اسراییل به فعالیت‌های دیپلماتیک جزئی خود مثل ارایه اطلاعات سری نظامی در مورد برنامه هسته‌ای ایران به اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه خواهد داد. به اعتقاد او هرگونه اعمال فشار اضافی اسراییل به زیاد خودش است و باعث حمایت عرب‌ها از ایران و تمرکز توجه آن‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای اسراییل خواهد شد.

۱۱- در پی اطلاعیه‌های اخیر رییس‌جمهوری و وزیر امورخارجه آمریکا در مورد ایران، چند مقام اسراییل از آمریکا پرسیده‌اند که آیا سیاست خود را در قبال ایران تغییر خواهد داد. معاون شورای امنیت ملی کاخ سفید تایید کرد که تلاش آمریکا برای ایجاد اجماع بین‌المللی در شورای امنیت سازمان ملل در قبال ایران ضروری است. او هم‌زمان ابراز نگرانی کرد که مبادا آمریکا تحت نفوذ چیزی قرار گیرد که او عادت امتیازدهی اروپا به ایران قبل از پیروی کامل می‌نامد. اعضای رده پایین شورای امنیت ملی آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز نگران گزارش‌ رسانه‌های آمریکا در مورد بازنگری سیاست این کشور در مورد حزب الله لبنان‌اند.

حمله نظامی؛ بوشهر اوسیراک نیست

۱۲- باوجود نا‌امیدی اسراییلی‌ها از تلاش‌های دیپلماتیک، مقام‌های اسراییل از بحث در مورد گزینه‌های نظامی امتناع می‌کنند. شارون نخست وزیر اسراییل، رسما بر حرکت در مسیر سیاسی و اقتصادی تاکید کرد. در جریان ملاقات اخیر با یکی از مقام‌های آمریکا، ژنرال دان حالوتس فرمانده ستاد عملیات ارتش اسراییل گفت ما نمی‌خواهیم به آنجا برسیم. کاتساو، رییس‌جمهوری اسراییل هم ماه فوریه به وزیر امور خارجه آمریکا گفت که گزینه نظامی ضروری نیست و باید مساله را به شورای امنیت کشاند.

۱۳- تصور عمومی درباره حمله نظامی بیشتر متمرکز بر تفاوت‌های این حمله احتمالی با حمله نیروی هوایی اسراییل به رآکتور اوسیراک عراق در سال ۱۹۸۱ است. مقام‌های دولت اسراییل به‌طور خصوصی تایید کرده‌اند که عوامل بسیاری عملیات حمله به ایران را بسیار دشوار‌تر می‌سازند. یک مقام امنیتی بلند پایه نظامی به سفارت گفته است که دولت اسراییل نمی‌داند که همه اهداف کجا واقع شده‌اند و  هر حمله‌ای تنها برنامه هسته‌ای ایران را به تاخیر می‌اندازد ولی آن را متوقف نمی‌کند.

رییس امور کشورهای حاشیه خلیج فارس در وزارت خارجه اسراییل می‌گوید که تاسیسات و اهداف مورد نظر به‌خوبی در سراسر کشور پراکنده شده‌اند و بسیاری از آن‌ها در مناطق مسکونی قرار گرفته‌اند. کمیسیون انرژی اتمی اسراییل بر اهمیت همکاری‌های روسیه در محدودکردن قدرت هسته‌ای ایران اصرار دارد و می‌گوید که هر نوع حمله به بوشهر، باعث صدمه روس‌ها خواهد شد و همکاری مسکو را به خطر خواهد انداخت.

۱۴- رابط‌های وزارت امور خارجه اسراییل می‌گویند، فاصله با هدف‌ها و حضور نیروهای آمریکا در عراق و خلیج، پیچیدگی‌های مضاعف به وجود می‌آورند. حمله اسراییل نیازمند هماهنگی با نیروهای ائتلاف در عراق خواهد بود و دولت آمریکا را در معرض تلافی جهان اسلام به ویژه در عراق، قرار خواهد داد. مقام‌های وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی، تایید کردند که هر گونه حمله‌، پاسخ تند کشورهای عربی و فلسطین را به دنبال خواهد داشت و به طرز موثری جریان صلح را متوقف خواهد کرد.

۱۵- اسراییل متوجه شده است که ایران از هرگونه حمله نظامی به عنوان بهانه‌ای برای توقف همکاری با اتحادیه اروپا و آژانس بین المللی انرژی استفاده خواهد کرد. به‌علاوه، دولت اسراییل کاملا از توانایی ایران برای اقدام‌های تلافی‌جویانه چه از طریق حمله نظامی مستقیم و چه از طریق عناصر عملیاتی در منطقه، آگاه است.

شارون، نخست‌وزیر اسراییل ادعا کرده است که حزب الله، ۱۱ هزار راکت (احتمالا هواپیمای بدون سرنشین) دارد که می‌تواند از خاک لبنان به سمت اسراییل شلیک کند. رییس امور کشورهای حاشیه خلیج فارس در وزارت خارجه اسراییل معتقد است ایران با تحریک گروه‌های تروریستی در اسراییل و سرزمین‌های اشغال شده، تلافی خواهد کرد.

۱۶- تمرکز دولت فعلی امریکا، اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر مساله ایران، شرایطی متفاوت از سال ۱۹۸۱ به‌وجود آورده است. زمانی که اسراییل احساس می‌کرد جامعه جهانی از خطر عراق غافل مانده است.
اسراییلی‌ها امیدوارند که دیگران مشکل ایران را برایش حل کنند و یا همان‌طور شود که شیمون پرز معاون نخست وزیر اسرائیل گفته است: «من معتقد نیستم که مساله ایران، فقط مشکل اسراییل است. این مساله‌ای است که تمام جهان باید نگرانش باشد».

نظر و نتیجه‌گیری: راه حل دیپلماتیک ارجح است اما...

۱۷- اسراییلی‌ها تمرکزشان بر راهکار‌های دیپلماتیک در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و ظاهرا درباره عملی‌بودن امکام حمله هوایی به ایران نگرانی جدی دارند. با این حال دولت اسراییل هر از گاهی نشان داده است که اگر امنیتش به خطر بیفتد، حمله نظامی خواهد کرد و نیروهای دفاعی اسراییل به طورقطع برنامه‌های پدافندی احتمالی را به روز نگه می‌دارند. به گزارش مطبوعات کابینه امنیتی شارون ماه فوریه مجوز اولیه برای حمله به ایران را صادر کرده است.

در گزارش رسانه‌ها، یک مقام امنیتی که نامش ذکر نشده ادعا کرده است که دولت آمریکا مجوز حمله اسراییل را خواهد داد. واشنگتن پست می‌نویسد که ممکن است زیر نظر داشتن تمام تحرکات نظامی پیش از حمله میسر نباشد. پدافند هوایی اسراییل تقریبا به خوبی، دفاع از غیر نظامیان را به عهده خواهد داشت و نیروهای هوایی اسراییل هم برای مقابله با هر حمله آمادگی دارد. به خاطر حساسیت ویژه مساله و ناتوان بودن دولت اسراییل در جلوگیری از نشت اطلاعات، هر گونه فرمان حمله به شدت مخفی خواهد ماند حتی از اعضای کابینه شارون.

۱۸- دولت اسراییل می‌داند که جلوگیری از دسترسی دولت ایران به سلاح‌های هسته‌ای به سود هر دوی ماست. با وجود این، همچنان انتظار می‌رود که رایزنی‌های اسراییل در بالا‌ترین سطح ادامه یابد تا از جانب دولت آمریکا مطمئن شود که تلاش‌های اتحادیه اروپا ادامه پیدا می‌کند و جامعه بین‌المللی هم از این فشارها حمایت می‌کند. 

ما همچنین از نگرانی اسراییل در مورد اینکه موضع آمریکا ممکن است به اتحادیه اروپا متمایل شود، آگاهیم. درعین حال باید بدانیم که در جلسات توضیحی نیروهای اطلاعاتی اسراییل به طرز قابل فهمی بر بد‌ترین حالت‌های ممکن تاکید خواهد شد که ممکن است با ارزیابی‌های فعلی دولت آمریکا منطبق نباشد.

برای اطلاعات بیشتر به وب سایت پرونده‌های طبقه‌بندی شده سفارت آمریکا در تل آویو مراجعه کنید:
http://www.state.sgov.gov/p/nea/telaviv

کد سند: 05TELAVIV1593