فریدون آدمیت (1299-1387)، پدر تارخ نگاری معاصر ایران، امروز درگذشت.

فریدون آدمیت مدتها از بیماری گوارشی رنج می‌برد و به تازگی پس از یک عمل جراحی مهم، دوران نقاهت خود را در بیمارستان سپری می‌کرد.

این محقق تاریخ معاصر ایران چند سال خانه نشین بود و در رسانه‌ها نیز درباره او سخنی به میان نمی‌آمد. نزدیکان و دوستانی که در بیمارستان در کنارش بوده‌اند می‌گویند که او در آنجا نیز خلوت گزیده و کمتر کسی را به عیادت می‌پذیرفت.

کتاب «اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار» نوشته فریدون آدمیت در پاییز سال گذشته پس از 30 سال اجازه انتشار یافت و بر پیشخوان کتاب فروشی‌ها قرار گرفت.

همزمان با اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، کتاب دیگر وی با عنوان «امیر کبیر و ایران» که از سال 78 مجال انتشار نیافته بود، تجدید چاپ شد.

آدمیت کتاب امیر کبیر و ایران را در سن 22 سالگی نوشت. این کتاب در واقع نتیجه تحقیق پایان نامه او درباره میرزا تقی خان امیرکبیر بود که پس از فارغ التحصیلی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی، آن را برای نخستین بار و با مقدمه استادش محمود محمود منتشر کرد.

الیاس احمدی، روزنامه نگار، می‌گوید: آنچه فریدون آدمیت را از دیگر مورخان ایرانی متمایز می‌کند، علاوه بر زدودن پاره‌ای ابهام‌ها و تاریکی‌ها از وقایع تاریخی، روش تاریخ‌نگاری او است.

به نظر الیاس احمدی، آدمیت در کتاب‌هایش در هر موضوع اطلاعاتی دست اول می‌دهد که برخی از آنها پیش از آن در کتاب‌های تاریخی نیامده‌ است و این اطلاعات با دقت و آگاهی کنار هم می‌نشیند.

باید گفت که برخی از شخصیت‌های تاریخ معاصر ایران برای نخستین بار توسط فریدون آدمیت معرفی شده‌اند که میرزا فتحعلی آخوندزاده و طالبوف تبریزی از جمله آنها هستند.

فریدون آدمیت در آثار خود تنها به تاریخ‌نگاری رویدادها و اندیشه‌های معاصر ایران نپرداخته و روایت‌ها را همراه با تحلیل خود از تاریخ نوشته است.

از آنجا که آدمیت در برخی آثارش از مواضع بهائیت انتقاد کرده است، در میان بهائیان چهره محبوبی نیست. به نقل از ویکی پدیا، وی «آرامش دوستدار» را به این دلیل که «بهاءالله» را در زمرهٔ پیامبران بزرگ الهی می‌آورد، شارلاتانی می‌خواند که می‌خواهد مردم را تحمیق کند.

ماشاء‌الله آجودانی و تقی صوفی نیارکی از دیگر منتقدان آثار فریدون آدمیت به شمار می‌‌روند و هر کدام در کتاب‌های خود به توضیح انتقادات خود پرداخته‌اند.

با این حال به نظر می‌رسد که آثار و تألیفات آدمیت همچنان مورد استناد است و تحلیل‌های انتقادی او از وقایع معاصر ایران به طور جدی زیر سوال نرفته است.

کتاب‌های او همچنان در فهرست بهترین منابع تاریخ ایران است و محققان تاریخی به این کتابها استناد می‌کنند.

چارلز وبستر، استاد دانشگاه لندن، درباره آدمیت گفته بود: یقین دارم كه فریدون آدمیت می‌تواند تاثیر بزرگی در تحول تحقیقات تاریخی در ایران داشته باشد و انتظار دارم كه در آینده آثار بسیار مهمی به وجود آورد.

از دیگر آثار آدمیت می‌توان از «ایدئولوژی نهضت مشروطه ایران»، «اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده» و «انحطاط تاریخ‌نگاری در ایران» نام برد.

فریدون آدمیت در دوران محمد رضا شاه پهلوی، دبیر اول نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد بود. سفیر ایران در مسکو، نماینده ایران در دیوان لاهه و دبیر دوم سفارت ایران در لندن از دیگر مسئولیت‌‌های دولتی وی به‌شمار می‌رود.