«سکوت را بشکنیم و در اولین قدم با اتحاد به یاد فقرا و مستمندان و قشر کارگر و متوسط جامعه که در این فصل از تاریخ کشور به نان شب نیز محتاج شدهاند از خرید نان و شیر در سه روز اول هفته به تاریخ سوم، چهارم و پنجم تیر ماه خودداری کنیم».
این متن پیامکی بود که از ۳۰ خردادماه به صورت انبوه به تلفن همراه مشترکان ایرانی ارسال شد. تا امروز (ششم تیرماه) و علی رغم نقدهای مختلف مثبت و منفی در ارتباط با این موضوع هنوز منبع ارسال این پیامک و یا آنکه این ایده متعلق به چه کسی بوده، روشن نشده است.
شماری از کاربران اینترنتی شکل گرفتن این حرکت «اعتراضی» را غیر سیاسی و از سوی تعدادی از «مادران ایرانی» عنوان کردهاند. البته توضیحی در ارتباط با چگونگی فعالیت این جمع احتمالی ارائه نشده است.
این پیامکها و کشیده شدن دامنه آن به فضای سایبر و شبکههای اجتماعی کمی بعد از افزایش قیمت نان و شیر و بسیاری از کالاهای اساسی رد و بدل شد. موضوعی که باعث اعتراض تعدادی از نمایندگان مجلس و مراجع تقلید شد.
خبرگزاریهای نیمه دولتی ایران هم با دستمایه قرار دادن این پیامک دوم تیرماه در گزارشی به افزایش قیمت بعضی از کالاها اشاره کرده و نوشتهاند «میتوان این واکنش را به فال نیک گرفت و به دور از اغراض سیاسی و تحلیلهای جناحی گفت که این پیامکها همان قصه هدفمند شدن یارانههاست که نتیجه آن نه قطع مصرف، بلکه درست مصرف کردن است».
در همین حال بحثهای مختلفی در شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک بین کاربران در گرفت. موافقان این موضوع در فیسبوک صفحهای به نام «اعتراض» باز کردند که کاربران مخالف هم نظرات خود را در آن ابراز کردند.
بیشتر کاربران مشاهدات خود را از تهران گزارش کردهاند و به زعم عدهای این حرکت در روز اول در بعضی از محلات تهران تاثیر گذار بوده است.
کاربری در فیسبوک نوشت که دو نانوایی در محل زندگی آنها در مرکز تهران در اواسط ظهر و در روزهای عادی بیش از ۱۰ مشتری داشت در حالی که تعداد مشتریان این نانوایی در پنجم تیرماه دو نفر بوده است.
شهروند مورد نظر گفته است که نانوا در پاسخ به پرسش چرایی خلوت بودن نانوایی گفته است «ملت خوابند هنوز».
شهروند خبرنگارانی هم در روزهای مورد اشاره در شمیرانات، محلههای خیابان آزادی، فردوسی و سعادت آباد سوپرمارکتها و نانواییها از کاهش خرید نان و شیر از سوی شهروندان خبر دادهاند.
تعدادی از مخالفان این تحریم هم رفتار مردم ایران را نقد میکردند که در حرکتهای جمعی مشارکت صحیح و به موقع ندارند و یا اگر در این تحریم هم شرکت کنند روز قبل از آن و از ترس کمبود تصنعی بیش از نیاز روزانه خود کالاهای مورد نظر را خریداری و انبار میکنند.
کاربران مدافع حاکمیت هم با استهزا گرفتن این فراخوان آن را با حرکتهای پیشنهادی اپوزیسیون در طول سالهای گذشته و بهویژه بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ مقایسه کرده و ریشه آن را خارج از ایران معرفی کرده که «مردم ایران بیتوجه از آن عبور میکنند».
از واکنش و میزان تاثیر گذاری این پیشنهاد در شهرهای کوچک و روستاها اطلاعات زیادی در دست نیست و اخبار جسته و گریخته محدود به اطلاعات ارائه شده از سوی کاربرانی ساکن این مناطق در شبکههای مجازی است که عموما این حرکت را مطلقا شکستخورده معرفی کرده و تعدادی هم آن را موفقیتآمیز برآورد کردهاند.
اکثر کاربرانی که در ارتباط با این موضوع به اظهارات مخالف و موافق در اینترنت پرداختند مربوط به شهرهای اصفهان، شیراز، تبریز، کرمانشاه، رشت، مشهد و ساری بودند.
این افراد با ذکر این نکته که پیامک مورد نظر به شکل انبوه در این مناطق هم ارسال شده است اما نتیجه خاصی به دنبال نداشته مدافعان این حرکت را بیاطلاع از درک رفتار مردم ایران بهویژه در شهرهای کوچک معرفی کردند.
روزنامههای رسالت، شرق، دنیای اقتصاد هم سوم تیرماه و همزمان با اولین روز پیشنهاد اجرای این تحریم در گزارش و یا خبرهای کوتاه به این موضوع پرداختند.
روزنامه شرق با اشاره به این که «افزایش قیمت برخی کالاها و اقلام خوراکی که جزء مایحتاج ضروری مردم نیز محسوب میشوند این روزها به نقل محافل عمومی و خانوادگی بدل شده و واکنشهای مختلفی را نیز در پی داشته است» نوشته در روزهای اخیر «پیامکی میان برخی کاربران تلفن همراه رواج یافته مبنی بر نخریدن چند قلم کالای اساسی در فاصله مشخص سهروزه، برای واکنش نشان دادن به افزایش قیمت آنها».
این روزنامه یادآوری کرده است که «طی یکی دو ماه گذشته قیمت برخی اقلام مانند نان و لبنیات با افزایش مواجه شده» و این افزایش قیمتها به ویژه «افزایش قیمت نان» واکنش «برخی از مسئولان مانند رئیس مجلس و مراجع تقلید را نیز در پی داشته است».
این روزنامه پخش پیامک «تحریم خرید نان و شیر» را «واکنشی» در قبال گرانیها توصیف کرده و نوشته است که واکنش مردم «این روزها به شکل پیامکی دست به دست میشود و طلب میکند که برای چند روز هم که شده مردم از خرید نان و شیر خودداری کنند».
واکنش استانداری تهران به پیامک تحریم خرید شیر و نان
در این ارتباط نعمتالله ترکی، معاون استاندار تهران چهارم تیرماه یک روز بعد از پیشنهاد عملیاتی شدن روزهای تحریم تاکید کرد که موضوع تحریم خرید شیر و نان را شنیده است
اما در سوم تیرماه مشکلی در این ارتباط وجود نداشته و حتی عرضه آن بیشتر هم شده است.
این مقام استانداری مشکل را نه در افزایش قیمت کالا که «گرانفروشی» دانست و گفت که مقایسه قیمت بعضی از کالاها نشان میدهد قیمت زردآلو و گیلاس و حتی مرغ در جنوب شهر، میادین و در شمال شهر و برخی قسمتهای تهران اختلاف دو برابری دارد.
از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانهها در سال ۸۹، برای سومین بار ۲۰ خردادماه قیمت نان در ایران افزایش یافت و درحالی که این افزایش اعتراض نمایندگان مجلس را به همراه داشته، یک مقام دولتی گفت که ممکن است قیمت نان باز هم افزایش یابد.
این در شرایطی است که نمایندگان منتقد دولت در مجلس گفتهاند که نرخ تورم ۲۲ درصدی، برخ بیکاری بالای ۱۶ درصد و نرخ پایین رشد ناخالص ملی به خاطر طرحهای شکستخورده اقتصادی دولت ایجاد شده است.
نرخ تورم در حالی شتاب افزایشی گرفته که هنوز دولت مرحله دوم قانون هدفمندی یارانهها را که توسط مجلس تصویب و ابلاغ شده به دلیل اختلاف با قوه مقننه به اجرا در نیاورده است.
در ایران بسیاری از چهرههای سیاسی، نمایندگان مجلس و تحلیلگران اقتصادی، نحوه اجرای قانون هدفمندی را توسط رئیس دولت دهم که با «تخلفاتی» همراه بوده، دلیل گرانی کالاها و افزایش نرخ تورم میدانند.