نسخه آرشیو شده

کابوس سانسور و اهالی نشر
بهمن دری معاون فرهنگی وزارت ارشاد بود، عکس از مهر
از میان متن

  • گزارش آماری کتاب‌های منتشر شده در سال ۹۰ از سوی موسسه خانه کتاب نشان می‌دهد در سال گذشته بیش از ۶۸ هزار عنوان در کشور منتشر شده است. بر اساس این آمار، کتب دینی با ۱۱۳۹۵ عنوان در رتبه نخست قرار دارد.
سحر مظفری
دوشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۱ - ۰۴:۴۳ | کد خبر: 73165

اکنون بهمن دری معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد برکنار شده است اما ناشران به آمدن مسئول بهتری امیدوار نیستند.

«دامنهٔ فعالیت‌های معاونت امور فرهنگی ارشاد به فضل الهی روز به روز کیفی‌تر شده و تا یک سال پایانی دولت دهم، قاطعانه به انجام وظایف محوله پرداخته و قصد ترک مسؤولیت معاونت را ندارم.» این‌ها سخنان بهمن دری پیش از برکنار شدنش از معاونت فرهنگی وزارت ارشاد است. حالا چند روزی می‌شود که او پس از دو سال و دوماه اشغال صندلی معاونت، نه استعفا که از این مقام برکنار شده است. با رفتن او اهالی فرهنگ نفس‌ها را در سینه حبس کرده‌اند تا ببینند این‌بار قرار است وزیر ارشاد چه برگه‌ای رو کند.

بهمن دری با عنوان معاونت فرهنگی وزارت ارشاد برای کمک به فرهنگ آمده بود اما به سنگ‌اندازی و لج کردن با ناشران مشهور بود.

به عنوان یک عضو سپاه پاسداران پیش از تصدی این پست در کارنامه خود سابقه سردبیری مجله پیام انقلاب، رئیس انتشارات کل سپاه، قائم مقام اداره ویژه کتاب وزارت ارشاد، سردبیر هفته نامه سروش، معاونت فرهنگی و قائم مقام انتشارات صدا وسیما، عضو شورای نشر سازمان فرهنگی – هنری شهرداری تهران و معاونت فرهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نهاد ریاست جمهوری را داشت و در تیرماه ۸۹ و بعد از برکناری ناگهانی محسن پرویز به این سمت منصوب شد.

او در جلسه معارفه خود از تصمیمش برای تدوین منشور مطالبات فرهنگی سخن به میان آورد و محور این منشور را «رهنمود‌های» رهبر ایران در حوزه‌ فرهنگ و «دغدغه‌های»محمود احمدی‌نژاد معرفی کرد. رفع کم‌کاری در ارائه‌ مبانی فکری انقلاب اسلامی، تلاش برای برطرف‌ کردن خلأ‌های ادبیات داستانی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و مراقبت از حوزه نشر را از جمله محورهای کاری‌اش برشمرد.

در نخستین روزهای ورود او روابط عمومی معاونت فرهنگی، از رفع توقیف شدن ۲۸۵ کتاب خبر داد اما هیچ‌گاه عناوین این کتاب‌ها مشخص نشد و خبر دیگری هم در این باره به گوش نرسید.
می‌توان دوره او را دوره اوج حواشی این معاونت نیز نامید. در نخستین روز‌ها، خبر انحلال بنیاد ادبیات داستانی منتشر شد. بنیادی که میراث دوران معاونت محسن پرویز بود و باعث کدورت میان آنها شد.

محسن پرویز معاون سابق فرهنگی وزارت ارشاد که ایده تاسیس چنین بنیادی را نخستین بار مطرح کرد، طی یادداشتی در وب سایت شخصی خود با عنوان «آیا واقعاً بنیاد ادبیات داستانی منحل می‌شود» نوشت دیگر نباید حتی به اخبار رسمی این حوزه نیز توجه جدی کرد و چه بسا این خبر (انحلال بنیاد ادبیات داستانی) نیز به زودی تکذیب شود.

بهمن دری در روزهای آغازین وعده داد که در دو سال آینده صد‌ها شاهکار نظیر «دن آرام» و «جنایت و مکافات» خلق خواهد شد؛ وعده‌ای که پیش از او محسن پرویز هم بر تحقق آن اصرار می‌کرد.

دوره دو ساله فعالیت دری پر است از سخت گیری‌ها و ممیزی‌ها نسبت به کتاب‌های مختلف و ناشران که مهم‌ترین آن‌ها سانسور کتاب «خسرو شیرین» نظامی گنجوی ست. او در مصاحبه‌ای به ممیزی به عنوان عاملی برای افزایش خلاقیت اشاره کرد و از «اُ. هنری» مثال آورد که داستان‌هایش را در زندان می‌نوشته است. در آبان ماه بهمن دری، در یکی دیگر از نشست‌هایش از صدور ابلاغیه‌ای برای اخذ تعهد از ناشرانی که کتاب‌های مشروط در انتظار چاپ دارند خبر داد. بر اساس این ابلاغیه ناشران متعهد می‌‌شدند تا تمامی اصلاحیات کتاب‌ها را خود اعمال کرده و دیگر کتاب را برای بررسی مجدد به ارشاد نفرستند. دری این اتفاق را هم چون تحقق یک رویا برای ناشران می‌خواند اما بسیاری از ناشران نگاه مثبتی به آن نداشتند و این طرح نیز مسکوت ماند.

معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در اواخر سال گذشته نامه‌ای به محمود احمدی‌نژاد نوشت و در آن پیشنهاد راه‌اندازی هیئت نظارت ممیزی داد. او در این نامه از دخالت سلائق و علایق شخصی در روند صدور مجوز انتقاد کرد و ایجاد هیئتی با حضور افراد متخصص و نامدار را تنها گزینه پیش ‌روی ارشاد برای رهایی از سیل انتقادات از سوی نویسندگان، مترجمان و ناشران دانست.

در دوره مدیریت او ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حاضر نشد و مجلس به همین دلیل محمد حسینی وزیر ارشاد را فراخواند و به او تذکر داد اما بهمن دری این «عدم حضور» را فرصتی به نفع ایران دانست که از حضور عادی ایران نیز به مراتب تاثیرگذار‌تر بوده است. به عقیده او این موضوع گواهی بود بر این ادعا که غرب حتی دیدگاه‌های فرهنگی ایران اسلامی را تحمل نمی‌کند.

در دوره معاونت دری مجوز ناشرانی چون چشمه «بازتاب‌نگار»، «دیگر»، «آگاه (آگه)»، «اختران» و «جیحون» لغو و از حضور آن‌ها در نمایشگاه کتاب جلوگیری شد. اتفاقی که بسیاری آن را تیر خلاص دوران معاونت او می‌دانند.

بهمن دری «ترویج همجنس بازی»، «زنای با محارم»، «ارتباط جنسی میان دختران و پسران» و «توهین به مقدسات» را بخشی از تخلفات نشر چشمه عنوان کرد.

وقتی کتاب «زوال کلنل» نوشته محمود دولت آبادی که از مدت‌ها قبل در انتظار دریافت مجوز به سر می‌برد به زبان آلمانی منتشر شد، او به خبرگزاری‌ها گفت: «رمان کلنل محمود دولت آبادی در خارج از ایران منتشر شده و دیگر ضرورتی ندارد که در ایران هم منتشر شود.»
در بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران که او ریاستش را بر عهده داشت ۱۲۰ عنوان کتاب در بخش ناشران خارجی جمع آوری شد، غرفه سه ناشر خارجی  و شش ناشر ایرانی پلمپ شد و بعضی از کتاب‌ها خمیر شدند.

گزارش آماری کتاب‌های منتشر شده در سال ۹۰ از سوی موسسه خانه کتاب نشان می‌دهد در سال گذشته بیش از ۶۸ هزار عنوان در کشور منتشر شده است. بر اساس این آمار، کتب دینی با ۱۱۳۹۵ عنوان در رتبه نخست قرار دارد. او در مراسم جشنواره «کتاب دین و پژوهش‌های بر‌تر» گفت: دورنمای ما تقویت ارکان نشر با اتکا به کتب دینی است.
بهمن دری که درست مثل محسن پرویز به طور ناگهانی برکنار شد دقایقی پس از اعلام خبر برکناری‌اش از معاونت فرهنگی ارشاد گفت: «با صحبتی که با وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام دادیم، گفتند معاونت نیازمند تحول است و لازم است مجموعه با نیروی جدید کارش را آغاز کند.»

حالا چند روزی می‌شود که علی اسماعیلی با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان سرپرست معاونت فرهنگی این وزارتخانه منصوب شده است و سکان این معاونت را در دست گرفته اما کابوس برای فعالان حوزه نشر و علاقه‌مندان به کتاب همچنان ادامه دارد.

این مطلب را به اشتراک بگذارید

آگهی