«از الان تا قیامت بابت هر اتفاقی که در آموزش و پرورش می‌افتد عذرخواهی می‌کنم.» این مهم‌ترین جمله از سخنان حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش ایران است که روز گذشته در مجلس ایران حاضر شد و از وقوع آتش سوزی در دبستان روستای شین آباد پیرانشهر عذرخواهی کرد.
عذرخواهی آقای وزیر بیشتر کنایه آمیز به نظر می‌رسد تا تاسف بالا‌ترین مقام مسئول آموزش و پرورش را نشان دهد.
یک نماینده پیرانشهر روز یکشنبه خبر داد که سیران یگانه، دانش‌آموز ۱۰ ساله‌ای که در سانحه آتش‌سوزی مدرسه شین‌آباد پیرانشهر دچار ۴۵ درصد سوختگی شده بود، به خاطر سوختگی ریه، در بیمارستان سینای تبریز جان سپرده است.
این درست چند ساعت پس از آن بود که وزیر آموزش و پرورش، گفته بود دانش آموزان در دیدارش از بیمارستان رو به بهبود هستند و حتی بعضی از آنها در دیدار او بلند شده و سرود خوانده‌اند.
چهارشنبه هفته گذشته کلاس چهارم دبستان دخترانه‌ای در روستای شین‌آباد دچار آتش‌سوزی شد که در پی آن تعدادی از دانش آموزان به دلیل سوختگی زیاد در بیمارستان بستری هستند.
براساس گزارش خبرگزاری‌های ایران، ۱۶ دانش‌آموز این حادثه که درصد سوختگی پایین‌تر از ۵۰ درصد دارند، در بیمارستان ارومیه بستری هستند و ۱۲ نفر از آنها نیز در بیمارستان سینا تبریز بستری شده‌اند. با فوت یکی از این دانش‌آموزان، تعداد آنها به ۱۱ نفر رسیده است.
در آخرین خبرها از وضعیت این دانش‌آموزان، رسول خضری، نماینده پیرانشهر در مجلس گفته است که حال سه دانش‌آموز دختر که دچار سوختگی ریه شده‌اند، وخیم است.
همچنین به نوشته ایسنا، دو نفر از این دانش‌آموزان به علت سوختگی پوست و مجاری تنفسی به دستگاه ونتیلاتور وصل هستند.
حمیدرضا حاجی بابایی در اظهارات خود در مجلس با مقصر دانستن معلم مدرسه در حادثه گفت: «معلم در هنگام آتش سوزی به جای خارج کردن دانش آموزان به کمک سرایدار تلاش کرده تا بخاری را از کلاس خارج کند، اما دستشان سوخته و بخاری را مقابل کلاس رها کردند که این مسئله خروج دانش آموزان را با مشکل مواجه کرد.»
محمد دامادی، نماینده مجلس ایران، با انتشار نامه‌ای ضمن انتقاد از مقامات دولتی نوشته است: «جای تعجب اما اینجاست که به رغم فاجعه رخ داده، وزیر مربوطه از یک عذر خواهی ساده دریغ کرده است.»
آقای دامادی افزوده: «ظاهرا تکرار فجایع نیز سبب شرمندگی مسئولان نیست.»
در واکنش به این سانحه همچنین رسول خضری، نماینده سردشت در مجلس شورای اسلامی، خواستار پاسخگویی دولت ایران شد و تاکید کرد که در هر جای دنیا چنین اتفاقی بیفتد، وزیر آموزش و پرورش استعفا می‌دهد.
آقای خضری همچنین یادآوری کرده است که جمعیت کلاس دانش‌آموزان حادثه‌دیده بیش از ۳۷ نفر بوده است و مقامات آموزش و پرورش باید توضیح دهند که چرا در یک کلاس درس، این تعداد دانش‌آموز مشغول به تحصیل بوده‌اند.
«ارزش اقتصادی ندارد»
فرسودگی و ایمن‌نبودن تجهیزات مورد استفاده برای گرم‌کردن این مدرسه‌ها عامل اصلی آتش سوزی‌هایی است که طی چند سال اخیر در مدارس ایران اتفاق افتاده است. به گفته مرتضی رییسی، رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور ۳۰ درصد مدارس کشور از بخاری نفتی برای گرمایش استفاده می‌کنند.
آقای رییسی در نشست خبری در ارومیه در مورد حادثه آتش‌سوزی مدرسه شین‌آباد پیرانشهر و در پاسخ به اینکه با وجود گاز شهری موجود در روستای شین‌آباد پیرانشهر چرا این مدرسه گازکشی نشده است، گفت: «طبق مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان، گازکشی مستقیم به اماکن عمومی مثل مدارس و دانشگاه، ممنوع است مگر اینکه از سیستم حرارتی مرکزی برای تامین گرمایش آنها استفاده شود که البته با توجه به روستایی بودن این مدرسه، عملا استفاده از سیستم حرارتی مرکزی امکانپذیر نبوده است. همچنین با توجه به تعداد کم دانش‌آموزان، استفاده از سیستم حرارتی مرکزی، ارزش اقتصادی نداشت.»
پیش از این محمد مسلمی، معاون توسعه، مدیریت و مشارکت‌های مردمی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایران گفته بود که در ۳۰ درصد مناطق ایران اصلا زیرساخت‌های لازم برای تبدیل بخاری‌های نفتی به گازی وجود ندارد.
بخاری‌های نفتی جدایی‌ناپذیر
بخاری‌های نفتی مدارس همچنان جزو جدایی‌ناپذیر کلاس‌های درس مناطق مختلف از جمله مناطق روستایی ایران هستند.
معلم یکی از مدارس مازندران در وبلاگ خود می‌نویسد «از شش مدرسه امسال یکی شوفاژ دارد. در سه مدرسه بخاری گازی نصب است و دو تا که در منطقه کوهستانی است بخاری نفتی در کلاس‌ها می‌سوزد. زنگ تفریح که می‌خورد دختر‌ها با خوشحالی بخاری قهوه‌ای رنگ با دسته و پایه زنگ زده را می‌کشند وسط نیمکت‌هایشان. جدای از درهای بی‌دستگیره، سقف چوبی کلاس‌ها و نیمکت‌هایی که از کنده‌های بزرگ درختان جنگلی ساخته شده‌اند و حفاظ آهنی پنجره‌ها همگی هشدار می‌دهند. حادثه خبر نمی‌کند.»
بخشنامه بی‌تاثیر
در سال ۸۹ آموزش و پرورش در یک بخشنامه اعلام کرد استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در مدارس برای تأمین آسایش و سلامت دانش آموزان ضروری است.
در این بخشنامه آمده بود: از محل اعتبارات تعمیرات اساسی، اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استان و... مدیران کل آموزش و پرورش استان باید نسبت به آماده سازی سامانه گرمایشی در مدارسی که دارای سیستم حرارت مرکزی هستند، اقدام کنند. همچنین در مدارسی که به دلیل نبود سامانه حرارت مرکزی ناچار به استفاده از بخاری هستند، استفاده از بخاری نفتی کاربراتوری استاندارد مجاز است.
حمیدرضا حاجی باباییˈ در این بخشنامه گفته بود، در استفاده از این گونه بخاری‌ها ضمن بررسی دقیق و کسب اطمینان از سالم بودن آنها، با رعایت ضوابط ایمنی در نصب، از آنها استفاده شود. او در بند دیگری از این بخشنامه بر ذخیره سازی سوخت به اندازه نیاز واحدهای آموزشی به صورت مستقل و مطابق ضوابط استانداردهای فنی و ایمنی تاکید می‌کند.
حاجی بابایی در پایان این بخشنامه تاکید کرده بود به هیچ وجه استفاده از تجهیزات گرمایشی غیر استاندارد نظیر بخاری‌های غیر استاندارد، چکه‌ای، چراغ‌های والور نفتی و نظایر آن در مدارس، خوابگاه‌های دانش آموزی و... مجاز نیست.
حادثه پشت حادثه
دی ماه سال ۸۳ بود که ۱۳دانش آموز و یک سرباز معلم روستای «سفیلان» از توابع استان چهار محال بختیاری در میان شعله‌های آتش ناشی از بخاری‌های چکه‌ای و به دلیل استاندار نبودن سیستم گرمایی این مدرسه جان خود را از دست دادند.
اما ماجرا به اینجا ختم نشد به طوری که در سال ۸۵ بخاری «والور» کلاس درس دانش آموزان روستای «درودزن» که دانش آموزان از شدت سرما دور آن جمع شده بودند به دلیل برخورد دانش آموزان موجب ایجاد آتش سوزی شد. در این حادثه ۸ دانش آموز (۶دختر و ۲ پسر) به شدت آسیب دیدند و دچار سوختگی به ویژه در ناحیه صورت و دست شدند.
اما این پایان حوادث اینچنینی نبود. در دی ماه سال ۸۵ معلم دبستان روستای المنی شهرستان نور‌آباد استان لرستان متوجه می‌شود که بخاری نفتی کلاس در وضعیت مناسبی نیست و در حال آتش گرفتن است. او قبل از آنکه بخاری آتش بگیرد به سرعت بخاری را بلند کرده و از کلاس بیرون می‌برد که در بین راه باک نفت بخاری منفجر شده و صورت و دست این معلم می‌سوزد و در نتیجه آن مانع آسیب‌دیدن ۲۳ دانش آموز می‌شود.
در پاییز سال ۸۹ آتش‌سوزی در خوابگاه مدرسه شبانه‌روزی چاه‌رحمان از توابع نصرت‌آباد زاهدان باعث جان‌باختن یک دانش‌آموز و مصدوم شدن ۱۴ دانش‌آموز دیگر شد.
آن زمان حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش درباره جان‌باختن دانش‌آموز زاهدانی براثر آتش‌سوزی در خوابگاه مدرسه گفت که «برای این اتفاق‌های ناگوار نمی‌شود برنامه‌ریزی کرد.»
وزیر آموزش و پرورش درباره پیشگیری از وقایع مشابه که منجر به مرگ یک دانش آموز شد گفت: «ما همه توانمان را در خصوص پیشگیری به کار می‌گیریم، حالا ممکن است در خوابگاهی چند پریز روی هم قرار بگیرند و جرقه خورده باشد. ما مدرسه سازی در کشور را به شکل استاندارد آغاز کرده‌ایم و نوع ساخت مدارس متفاوت خواهد شد.»
آبان‌ماه سال گذشته نیز آتش‌سوزی در یک دبیرستان شبانه‌روزی وابسته به دانشگاه چابهار، موجب جان‌باختن چهاردانش‌آموز و سوختگی شدید یک دانش‌آموز دیگر شد.
نماینده مامور بررسی حادثه و عضو کمسیون آموزش و تحقیقات مجلس این آتش‌سوزی در آن زمان در مصاحبه با خبرنگاران گفت: وقتی که به بررسی موضوعی ورود پیدا می‌کنم همانند یک خبرنگار غیرممکن است که پیگیری آن را رها کنم.
نورالله حیدری دستنایی تاکید کرده بود از فوت ۴ دانش‌آموز این حادثه نخواهیم گذشت و قاطعانه می‌گویم که پیگیری این حادثه را رها نمی‌کنم.
هربار پس از وقوع اتفاقات این چنینی مسئولان آموزش و پرورش تعهداتی برای جلوگیری از حوادث مرگبار در مدارس می‌دهند اما مدرسه‌هایی که همین امروز با بخاری‌های نفتی مشابه آنچه در روستای شین آباد حادثه آفرید می‌سوزند به دلیل نداشتن «ارزش اقتصادی» به سیستم‌های حرارتی گاز سوز تبدیل نمی‌شوند.
