رفتار سید مصطفی تاج زاده ، نمونه ی روشن و عالی و کامل از یک نافرمانی مدنی در جامعه امروز ایران به شمار می رود و هم یک نمونه ی موفق .

از روزی که پروژه دستگیری فعالان سیاسی شکست خورد و دولت کودتا مجبور به آزاد کردن تدریجی اسیران شد، بعید می‌دانم آزادی کسی چون آزادی سید مصطفی تاج زاده، همراهان جنبش سبز را خوشحال کرده باشد. این موج شادی، اگر چه با سابقه سیاسی و خصایل اخلاقی تاج زاده غریبه نیست، اما ریشه آن را باید در جای دیگری جست .

در میان زندانیان صاحب نام، تاج زاده تنها کسی بود که در دادگاه حضور یافت، اما از خود دفاع نکرد. یعنی ضمن اینکه با اصل دادگاه و حاکمیت قانون مخالفتی نداشت، بلکه به نحوه ی اجرای قانون اعتراض کرد و در اعتراض به آن سکوت پیشه کرد و از خود دفاع نکرد.

در نگاه اول این رفتار متناقض می‌نماید و طعم مخالفت با قانون و بوی قانون شکنی می‌دهد، اما واقعیت آن است که این «تناقض» درعلوم سیاسی پذیرفته شده‌است و این گونه رفتار در جوامع مدنی غریبه نیست .

قضیه از آنجا آغاز می شود که حقوق طبیعی فرد با تکالیف قانونی او در تضاد باشند و وجدان فرد، عملی عیر از قانون را توصیه کند. از آنجا که «قانونی، برای اجرای قانون وجود ندارد» در این حالت فرد نمی‌تواند از قانون، توقعی برای رسیدگی به حق خود و ادای ندای وجدان داشته باشد، لذا از دستور مجری قانون پیروی نمی‌کند و تسلیم وجدان خود می‌شود و البته مسئولیت این رفتار خود را هم می‌پذیرد و به مجازات های احتمالی آن تن می‌دهد. این گونه رفتار در علوم سیاسی و اجتماعی « نافرمانی مدنی» نام دارد.

رفتار سید مصطفی تاج زاده ، نمونه ی روشن و عالی و کامل از یک نافرمانی مدنی در جامعه امروز ایران به شمار می‌رود و هم یک نمونه موفق. تاج زاده علت سکوت و نافرمانی خود را در دادگاه به صورت واضح و علنی اعلام کرد و راهکار خود را هم برای پایان نافرمانی اعلام داشت و ضمن تاکید بر اصل قانون و حاکمیت قانون، تنها به مصداقی روشن از اجرا نشدن قانون اکتفا کرد و در آن پایداری کرد تا پیروز شد .

آزادی تاج زاده، به مثابه ی آزادی یک انسان، خوشحال کننده است و در یک قضاوت اخلاقی قابل دفاع است. آزادی تاج زاده، به مثابه ی یک سبز مقاوم، شادی مکرر دارد و روحیه تازه‌ای به سبزها خواهد داد. اما، مهم تر از همه آزادی تاج زاده، نشان دهنده پیروزی در«یک راه» است. آزادی تاج زاده، پیام مهمی برای همراهان جنبش سبز وفعالان سبز و« راه سبز امید» دارد . آزادی تاج زاده آموزگار یک راه برای جنبش است و شاید «آغازگر» شیوه های جدید برای رسیدن به حق در جامعه ایران .

پی نوشت: در حالی که بر روی پروژه ی «امکان سنجی نافرمانی مدنی» در ایران کار می کردم ، این خبر مسرت بخش را شنیدم و به فال نیک گرفتم و این یادداشت هم، چون سیاه مشقی قلمی شد. همین جا به خانم محتشمی پور برای همراهی با همسر و تلاش های سبزش تبریک می گویم و امیدوارم در کنار «همسرجان» شان یک عمر را به شادی و شادکامی سپری کنند. به امید آزادی همه اسیران.