همراه با اعتراضها در سوریه و سرکوب آنها توسط حکومت بشار اسد، گروهی از شهروندان سوری در خارج از این کشور وبسایتی به نام ویکیشام و با عنوان «قصر مردم» راه انداختهاند که حکومت سوریه و متحدانش را در قالب تصاویر متحرک کارتونی به نقد میکشد.
بحران سوریه در حالی به یک سالگی خود نزدیک میشود که نبرد میان حکومت این کشور و مخالفانش در رسانهها بیش از پیش شدت گرفته است.
حکومت و مخالفان نه تنها در شهرها و خیابانها با هم رودرو هستند، بلکه در سطح رسانهای دو طرف از تمام توان تبلیغاتی خود و سازوکارهای روز بهره میبرند تا تعداد بیشتری را در داخل و خارج سوریه تحت تاثیر پیام خود قرار دهند.
در این میان، تعدادی از شهروندان سوری مقیم در خارج از این کشور تارنمایی به نام ویکی شام و با عنوان «قصر مردم» ایجاد کردهاند که حکومت بشار اسد و متحدان او را در قالب تصاویر متحرک کارتونی به نقد و چالش میکشد.
کارتونهای این وبسایت، همگی کوتاه بوده والبته تعداد آنها هنوز از انگشتان یک دست فراتر نمیرود.
گردانندگان این تارنما عنوان «قصر مردم» را به این دلیل برای کار خود برگزیدهاند تا نشان دهند که قصر حکومتی که اکنون در تصرف بشار اسد است در واقع به مردم سوریه تعلق دارد.
یکی از گردانندگان ویکی شام به الجزیره گفته است که جوانان سوری که اقدام به راه اندازی این تارنما کردهاند بر این باورند که هنر و کارهای فنی نقش مهمی در پیش برد اهداف انقلاب سوریه دارد و آنها با این اقدام در صدد رساندن پیام خود به مردم سوریه و جهانیان هستند.
به گفته این عضو ویکی شام، کارتونهای آنها به زبانهای انگلیسی و ترکی هم برگردانده شده و در یوتیوب در دسترس قرار دارد.
برخی از کارتونهای این مجموعه به همپیمانی ایران و سوریه میپردازد که در واقع بازتابی از خشم بسیاری از سوریها از پشتیبانی حکومتهای خارحی به مانند ایران یا روسیه و چین از رژیم بشار اسد است.
در این کارتونها، رهبر ایران به عنوان راهنمای ایدئولوژیک رژیم سوریه ترسیم شده که بشار اسد با توجه به نصیحتهای وی دست به سرکوب مردم میزند.
در یکی از این کارتونها، رئیس جمهوری سوریه به ایران سفر میکند و در کنار محمود احمدینژاد به درون غاری تاریک میرود تا با رهبر ایران دیدار کرده و از وی درباره چگونگی غلبه بر مخالفان و اعتراضها کمک و مشورت بگیرد.
در همه کارتونهای این مجموعه، بشار اسد شخصی خام و بدون اعتماد به نفس ترسیم میشود که دستورات را از اطرافیان یا مقامات ایرانی دریافت میکند.
در مجموع کار طراحی ویکی شام و کارتونهای آن حرفهای بوده و به نظر میرسد بیشتر برای جذب مخاطبان جوان طراحی شده باشد.
اما شاید چالش بزرگ برای کسانی که ویکی شام را راه انداختهاند دشواری رقابت با شبکههای رسانهای رسمی سوریه به مانند رادیو و تلویزیون حکومتی این کشور یا «شبکه دنیا» باشد که به خویشاوندان بشار اسد تعلق دارد.
این شبکهها به راحتی در داخل سوریه در دسترس قرار دارند و این در حالیست که تعداد اندکی از مردم بویژه در شهرهای کوچک به اینترنت و کامپیوتر دسترسی دارند؛ موضوعی که ارتباط میان وب سایتهای مخالفان در خارج و مردم سوریه را با دشواری روبرو میسازد.
یکی از کاستیهای ویکی شام در این است که با وجود برخی جذابیتهای شکلی، کارتونهای آن از منظر محتوا چندان موضوعات تازهای را مطرح نمیکند و بیشتر دغدغه بخشی از مخالفان رژیم سوریه را بازتاب میدهد تا کلیت اتفاقات جاری در این کشور را.
این نکته از این منظر قابل توجه است که در ماههای اخیر مخالفان حکومت سوریه وارد فاز مبارزه مسحانه با رژیم شدهاند و عملا روند اعتراضهای مسالمت آمیز علیه حکومت را به جنگ چریکی علیه حکومت مرکزی تغییر دادهاند.
این مساله به افزایش تلفات در میان غیر نظامیان انجامیده و انتقادهای زیادی را علیه رهبران مخالف نظام سوریه به همراه آورده است.
همچنین در حالی که نیروهای امنیتی در سوریه به سرکوب مردم ادامه میدهند، این کشور شاهد برخی خشونتهای فرقهای بیسابقه نیز بوده که به دو دستگی هر چه بیشتر طرفدارن و مخالفان رژیم این کشور انجامیده است.
با این حال نبرد رسانهای در داخل و خارج سوریه بدون توجه به ابعاد رخ دادهای میدانی به شدت در جریان است و همه طرفهای درگیر در بحران این کشور سعی دارند روایت خود را از رویدادهای آن به مخاطب ارائه دهند.
تارنمای ویکی شام در چنین لحظاتی متولد شده است و باید دید به مرور چگونه جای خود را در میان رسانهها و شبکههای ماهوارهای رقیب باز خواهد کرد.